Soạn bài Cửa sông Tiếng Việt lớp 5 một cách súc tích và toàn diện

CỬA SÔNG

Là cửa nhưng không then khóa
Cũng không khép lại bao giờ
Mênh mông một vùng sóng nước
Mở ra bao nỗi đợi chờ.

Nơi những dòng sông cần mẫn
Gửi lại phù sa bãi bồi
Để nước ngọt ùa ra biển
Sau cuộc hành trình xa xôi.

Nơi biển tìm về với đất
Bằng con sóng nhớ bạc đầu
Chất muối hòa trong vị ngọt
Thành vũng nước lợ nông sâu.

Nơi cá đối vào đẻ trứng
Nơi tôm rảo đến búng càng
Cần câu uốn cong lưỡi sóng
Thuyền ai lấp lóa đêm trăng.

Nơi con tàu chào mặt đất
Còi ngân lên khúc giã từ
Cửa sông tiễn người ra biển
Mây trắng lành như phong thư.

Dù giáp mặt cùng biển rộng
Cửa sông chẳng dứt cội nguồn
Lá xanh mỗi lần trôi xuống
Bỗng… nhớ một vùng núi non

QUANG HUY

Chú thích:
- Cửa sông: điểm sông đổ vào biển, hồ hoặc sông khác
- Bãi bồi: khu vực đất bồi lấp ven sông hoặc ven biển
- Nước ngọt: nước không có mặn
- Sóng bạc đầu: sóng lớn với bọt trắng xóa
- Nước lợ: nước pha trộn giữa nước ngọt và nước mặn, thường thấy ở cửa sông tiếp giáp biển
- Tôm rảo: loài tôm sống ở vùng nước lợ, có thân nhỏ dài

a, Nội dung chính Cửa sông: Bài thơ mô tả cửa sông, nơi mà nước biển hòa quyện với nước sông, tạo ra vùng nước lợ phong phú cho sinh vật, mang đến cuộc sống no đủ. Đây là điểm giao thoa giữa đất liền và biển cả.

b, Đặc điểm nghệ thuật: Bài thơ sử dụng hình ảnh nhân hóa đặc sắc, làm cho tác phẩm thêm phần hấp dẫn và sinh động

c, Thể thơ: Bài thơ sử dụng thể sáu chữ

d, Ý nghĩa của bài Cửa sông: Bài thơ ca ngợi hình ảnh cửa sông như biểu tượng của tình yêu thủy chung và sự gắn bó với nguồn cội.

1. Mẫu soạn bài 'Cửa sông' 1

Câu 1: Trong khổ thơ đầu, tác giả miêu tả nơi sông gặp biển bằng những từ ngữ nào? Ý nghĩa của cách giới thiệu này là gì?
Trả lời:
- Khổ thơ đầu mô tả nơi sông đổ ra biển bằng các từ ngữ như cửa, không có then khóa, luôn mở ra.
- Cách miêu tả này đặc biệt bởi vì cửa sông không giống như các cửa bình thường (có then, có khóa). Đây là một cách chơi chữ thú vị.

Câu 2: Theo bài thơ, cửa sông có những đặc điểm nổi bật nào?
Trả lời:
Theo bài thơ, cửa sông có các đặc điểm nổi bật như:
- Là nơi sông đổ phù sa để bồi đắp bờ bãi
- Là điểm hòa quyện giữa nước ngọt và nước biển
- Là vùng nước lợ, nơi sinh sống của nhiều loài cá tôm
- Là nơi những chiếc thuyền câu sáng lấp lánh dưới ánh trăng
- Là nơi các tàu rời xa bờ
- Là điểm tiễn đưa người ra khơi

Câu 3: Phép nhân hóa trong khổ thơ cuối giúp tác giả diễn tả điều gì về “tấm lòng” của cửa sông đối với nguồn cội?
Trả lời:
- Phép nhân hóa ở đoạn cuối bài thơ thể hiện “tấm lòng” của cửa sông luôn hướng về nguồn cội, không bao giờ quên.
- Câu thơ cuối sử dụng biện pháp nhân hóa, gán các hành động của con người cho các sự vật như giáp mặt, không dứt, và nhớ.

Câu 4: Học thuộc lòng bài thơ

2. Mẫu soạn bài 'Cửa sông' 2

Câu 1 trang 75 SGK Tiếng Việt lớp 5 tập 2: Trong khổ thơ đầu, tác giả miêu tả nơi sông chảy ra biển bằng những từ ngữ nào? Ý nghĩa của cách giới thiệu này là gì?
Trả lời:
- Tác giả sử dụng lối chơi chữ trong khổ thơ đầu với các từ như: 'Là cửa nhưng không có then khóa, không bao giờ khép lại.' Cửa sông không giống như cửa nhà, mà luôn mở để nối liền sông và biển. Cách miêu tả này làm nổi bật sự kết nối liên tục và lôi cuốn người đọc.

Câu 2 trang 75 SGK Tiếng Việt lớp 5 tập 2: Theo bài thơ, cửa sông có những đặc điểm gì nổi bật?
Trả lời:
Cửa sông đặc biệt vì là nơi sông đổ phù sa tạo nên bãi bồi, nơi biển hòa quyện với đất liền, nơi đưa cá tôm vào sông, nơi tiễn người ra khơi và con tàu rời xa bờ.

Câu 3 trang 75 SGK Tiếng Việt lớp 5 tập 2: Phép nhân hóa trong khổ thơ cuối truyền tải điều gì về “tấm lòng” của cửa sông đối với nguồn cội?
Trả lời:
- Phép nhân hóa ở đoạn cuối bài thơ thể hiện cửa sông luôn hướng về nguồn cội: cửa sông tiếp giáp với biển rộng, không bao giờ quên nguồn gốc, và đôi khi nhớ về vùng núi non.
- Điều này khẳng định tình nghĩa thủy chung của cửa sông, mặc dù hòa nhập vào biển, nhưng vẫn luôn gắn bó với nguồn cội của nó.

3. Mẫu soạn bài 'Cửa sông' 3

Câu 1: Trong khổ thơ đầu, tác giả dùng những từ ngữ nào để miêu tả nơi sông chảy ra biển? Cách miêu tả đó có điểm gì đặc biệt?
+ Phương pháp giải: Đọc kỹ khổ thơ đầu và xác định các từ ngữ dùng để mô tả cửa sông. Cách miêu tả này có gì đặc sắc? Tìm từ ngữ minh họa trong khổ thơ đầu.
+ Lời giải chi tiết:
- Tác giả mô tả cửa sông bằng các từ ngữ như: “cửa, không có then khóa, không bao giờ đóng lại”.
- Cách mô tả này rất đặc biệt: cửa sông không giống như cửa bình thường (có then, có khóa), mà luôn mở, gắn kết sông và biển một cách liên tục. Đây là một ví von thú vị.

Câu 2: Theo bài thơ, cửa sông có những đặc điểm nổi bật nào?
+ Phương pháp giải: Đọc kỹ các khổ thơ hai, ba, và bốn.
+ Lời giải chi tiết:
- Cửa sông được miêu tả là nơi sông đổ phù sa bồi đắp bờ bãi, nơi nước ngọt hòa vào biển, nơi nước biển hòa quyện với đất liền tạo thành vùng nước lợ.
- Nơi tập trung nhiều cá tôm và thuyền câu, nơi tàu thuyền rời xa bờ và tiễn đưa người ra khơi.

Câu 3: Phép nhân hóa trong khổ thơ cuối thể hiện điều gì về “tấm lòng” của cửa sông đối với nguồn cội?
+ Phương pháp giải: Nhân hóa là cách gọi hoặc miêu tả sự vật bằng các từ ngữ thường dùng để miêu tả con người. Đối chiếu với khổ thơ cuối để cảm nhận ý nghĩa của nhân hóa.
+ Lời giải chi tiết:
Khổ thơ cuối sử dụng hình ảnh nhân hóa: cửa sông tiếp giáp biển, không quên nguồn cội và đôi khi nhớ về núi non, cho thấy “tấm lòng” của cửa sông luôn gắn bó với nguồn gốc của nó.

Khám Phá Tác Phẩm Cửa Sông

Câu 1. Xem bốn câu thơ đầu tiên, hãy chỉ ra đặc điểm nổi bật của cửa sông so với các loại cửa khác?
A. kết nối sông và biển
B. không có then khóa
C. không có sóng
D. cửa của vũ trụ
Câu 2. Điều nào không phải là đặc trưng của cửa sông?
A. Nơi biển hòa quyện với đất liền
B. Nơi nước ngọt hòa vào biển lớn
C. Nơi nước ngọt của sông và nước mặn của biển hòa lẫn
D. Nơi những người thân đoàn tụ
Câu 3. Đoạn thơ sau: Dù giáp mặt với biển rộng Cửa sông chẳng quên nguồn cội Lá xanh trôi xuống Bỗng… nhớ về vùng núi non Đoạn thơ này phản ánh điều gì về tấm lòng của cửa sông?
A. cửa sông không quên nguồn cội
B. cửa sông không bao giờ quên biển
C. cửa sông không xa biển
D. cửa sông luôn gắn bó với núi non
Câu 4. Đoạn thơ cuối của bài sử dụng biện pháp nghệ thuật nào?
A. Nhân hóa
B. Liệt kê
C. So sánh
D. Điệp từ
Câu 5. Ý nghĩa chính của bài thơ Cửa sông là gì?
A. Miêu tả quá trình sông chảy ra biển, hồ hoặc một con sông khác tại cửa sông.
B. Khắc họa cửa sông như một điểm đến độc đáo và thú vị.
C. Qua hình ảnh cửa sông, tác giả ca ngợi tình yêu thủy chung, luôn nhớ về nguồn cội.
D. Do đó, tất cả các vùng biển đều bắt nguồn từ sông.

Gợi ý đáp án