Soạn bài Đeo nhạc cho mèo

Bài Soạn Đeo Nhạc Cho Mèo, Phần 1

SOẠN BÀI ĐEO NHẠC CHO MÈO, NGẮN 2

Đào sâu trong việc đọc và hiểu chú thích:
+ Khám phá biểu hiện của văn bản nhiều lần. Lưu ý: phân biệt giữa phần mở đầu, phần chính và phần kết thúc: từ khi nào con chuột mới sinh ra đã sợ mèo, ... Một hôm ... Từ đó trở đi ... con chuột không bao giờ còn sợ mèo, đọc lời của nhân vật - thể hiện tính cách, tâm hồn của nhân vật, giúp làm rõ lời bình của người kể khi con chuột đối mặt với tình trạng ứng xử. Điều này làm nổi bật cái lời nói châm biếm (rơi chuột liên tục, anh Chù, chú Nhắt, ông Cống, làng dài răng, chú mày..., chạy trốn chạy khổ...).
+ Hiểu nghĩa của các từ đã được chú thích trong bài và ở phần chú thích để từ đó có cái nhìn sâu sắc về con chuột và các lời kể khác. Ví dụ: chú Chù trở thành câu ca, chú Nhắt biến thành ví dụ, ông Cống điểm cho ông Đồ...
+ Chú ý đến các tính từ miêu tả hành động của con chuột, tạo ra những cụm từ mô tả khác nhau. Thí dụ: Mỗi con chuột đều hớn hở, hội đồng im lặng, Cống lên giọng nhưng trong lòng chú như đang tạo ra bộ bệ vệ, anh ấy (Nhất) có vẻ nhanh nhẹn nhưng làm việc có chắc, khi tôi còn nhỏ, anh ấy có vẻ chậm rãi nhưng nhất định... chú ta luôn thật thà không biết tranh cãi làm gì, con chuột Cống nhanh miệng...).

Đọc - hiểu nội dung văn bản: (trả lời câu hỏi trang 107 Sách Giáo Khoa)
1. Tóm tắt câu chuyện dựa trên ý đã đề cập:
Làng Chuột vẫn sợ mèo, họ họp lại để chống lại mèo (lý do họp của làng chuột). Làng Chuột đông đủ mọi người, từ anh Chù có mùi hôi, đến anh Nhắt lanh lợi, anh Cống to béo (cảnh làng họp đầu tiên). Anh Cống nói về tình trạng tại sao mèo luôn bắt được chuột và đưa ra đề xuất 'đeo nhạc cho mèo' để khi mèo gần, nhạc reo lên, mọi người biết để chạy trốn (ý kiến đề xuất đeo nhạc cho mèo do anh Cống đề ra). Cả làng đề cử anh Cống, người phát ngôn, nhưng anh ta từ chối với lý do là ông ta là người 'ăn trên ngồi trước' trong làng, không thể làm công việc đó và đề cử anh Nhắt làm người đeo nhạc. Anh Nhắt nhảy lên nói rằng anh Chù, vì cũng ở trên chiếu như anh Cống.
Cuối cùng, chuột Chù, mặc dù sợ mèo, nhưng vẫn đồng ý đeo nhạc nhưng không thành công. Cống khôn khéo, đẩy Chù vào tình thế khó khăn khi phải đối mặt với công việc với lý do là mèo chưa bao giờ xơi chuột của hội (cảnh người đeo nhạc). Chù gặp mèo, chỉ cần vuốt nhẹ đã chạy về làng. Cả làng quá sợ hãi, tất cả đều bỏ chạy, quên mất cả cái nhạc nó đâu: thực hiện 'ý kiến đề xuất').

2. Cảnh làng họp ban đầu và việc chọn người 'đeo nhạc cho mèo' mang nhiều đối lập. Những đối lập này tạo nên một tác phẩm nghệ thuật, có giá trị biểu hiện nghệ thuật Mục đích Chống lại mèo
Nội dung Chạy trốn khỏi mèo
Công việc
Họp đông đủ, hớn hở vì 'ý kiến mới - Giao việc thì ai nấy lặng lẽ kiến', hy vọng tránh mèo
- Anh lớn chuyển trách nhiệm cho anh nhỏ - Các anh nhỏ rút lui, để công việc cho nhau
Tư cách
Cũng là người đưa ra 'ý kiến mới - Khi làng chọn người đi đeo nhạc thì là người đề xuất', coi thường mèo.
đầu tiên từ chức Các chi tiết đối lập này mang ý nghĩa trên là để thể hiện bản chất thực sự của 'hội đồng chuột', với nghĩa là hội đồng nhiệt huyết khi bàn bạc vấn đề, nhưng khi giao việc thì không ai nhận, người có trách nhiệm lại rút lui trước với lý do này, lý do kia; cuối cùng, công việc được đặt lên đầu dân mà không có kết quả gì.

3. (Câu hỏi khó) Cách miêu tả từng con chuột là một cách ám chỉ một loại người trong xã hội cũ (bao gồm cả hiện nay!).
- Con Cống được mô tả với vẻ ngoài: to béo, chấm ở trên ông Đồ, lúc nào cũng lên giọng, tính cách: ra vẻ đề xuất thuyết 'đeo nhạc' nhưng khi làng chọn người đi làm thì chú ta như thể tạo ra bộ bệ vệ, thụ động, dựa vào danh vị để tránh việc và để công việc cho người khác » Đó là hình ảnh của những người lãnh đạo, quản lý ngày xưa ở làng quê, ngồi ăn thì giành lên đầu, giao việc thì kiểm soát.
- Con Nhắt được miêu tả với vẻ ngoài: láu, nhanh nhảu (theo lời của Cống) hay tranh luận, tính cách, giả vờ vâng lệnh của làng nhưng lại cũng sợ việc, dựa vào 'chiếu trên' để tránh việc và cũng có tài để công việc cho người khác (anh Chù, mặc dù chậm rãi nhưng chắc chắn) – Đó là hình ảnh của những kẻ lợi dụng chức vị ngày xưa ở làng quê, bề ngoài là luôn vâng lệnh cấp trên, nhưng cũng tìm cách nấp sau cấp trên và cũng khôn khéo để công việc cho người khác, láu lỉnh và nhanh nhẹn như trong hình dáng của hắn.

4. Trong họp của làng chuột, Chuột Cống có địa vị xướng lên và sai khiến. Người dân làng hoặc kẻ hầu hạ như chuột Chù phải tuân theo và thực hiện những công việc khó khăn, nguy hiểm. Truyện góp ý chỉ trích thực trạng quyền lực của quản lý làng xã ngày xưa, lợi dụng danh vị, bắt nạt dân đen, chỉ hướng dẫn mà không chịu thực hiện, sai khiến những người dưới. Truyện phản ánh mối quan hệ phong kiến trong chế độ xã hội nông thôn Việt Nam ngày xưa.

5. Truyện Đeo nhạc cho mèo chứa đựng nhiều bài học:
- Hãy thực hiện công việc khi có đủ điều kiện, đừng nên ảo tưởng.
- Khi có chức vị và quyền lực, đừng dựa vào địa vị mà ép người khác phải làm những công việc nặng nhọc mà chính mình không làm. Hãy làm mẫu người đầu tiên.
- Khi đưa ra ý kiến hay kế hoạch, hãy tự mình thực hiện trước những điều đó.
- Đừng chỉ sôi nổi khi thảo luận mà khi nhận công việc lại tránh né, gánh vác lên người người khác, đặc biệt là những công việc nặng nề, nguy hiểm.

Bài tập thực hành
1. Tính cách của Chuột Cống: Hành động một cách cảo thủ, lời nói và hành động không đi đôi, lợi dụng quyền lực và vị thế để sai khiến, tránh trách nhiệm và nói năng không khôn ngoan.
2. (Bài tập bổ sung): Kết nối câu chuyện với thực tế cuộc sống.
Lần đầu tiên, khái niệm 'Hội đồng chuột' đã trở thành một thành ngôn xuất phát từ truyện ngụ ngôn: Đeo nhạc cho mèo để liên kết với các sự kiện trong cuộc sống.
Thí dụ:
a) Trong lớp học, khi thảo luận vấn đề, có lúc sôi nổi, nhưng khi giao việc, có người tìm cách tránh né.
b) Một số quan chức hiện nay thường làm hư hại, không nghiên cứu kỹ tình hình, đưa ra nhiệm vụ mà không có kết quả, gây thiệt hại cho nguồn quỹ của nhà nước.
c) Một số quan chức lợi dụng quyền lực, vị thế, chỉ biết đề xuất hướng đi nhưng không bao giờ tham gia vào thực hiện, ít nhất là trong giai đoạn thử nghiệm.
d) Khi đảm nhận công việc, hãy quyết tâm thực hiện và không nên bỏ chạy khi gặp khó khăn ban đầu, tránh trách nhiệm cả tập thể lẫn cá nhân.

Khám phá thêm về các bài học Ngữ Văn lớp 6

- Khám phá Ếch ngồi đáy giếng
- Tìm hiểu về Danh từ, phần tiếp theo