Chuẩn bị 1
Câu 1 (trang 85, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Tóm tắt nội dung văn bản (Văn bản kể lại sự việc gì? Sự việc đó xảy ra trong bối cảnh nào? Cốt truyện có gì đặc biệt?...)
Phương pháp giải:
Đọc và tóm tắt nội dung văn bản
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Văn bản nói về việc thay đổi tên của xã Cà Hạ, diễn ra trong không khí trọng thể của buổi công bố. Việc này đòi hỏi chính quyền phải phân công lại nhiệm vụ, khiến cho mọi người đều bất an. Kết thúc văn bản là cuộc trò chuyện hóm hỉnh giữa những người làm văn bản.
Chuẩn bị 2
Câu 2 (trang 85, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Đặc điểm của hài kịch được thể hiện trong văn bản ở những khía cạnh nào (xung đột, nhân vật, hành động, lời thoại, thủ pháp trào phúng,...)?
Phương pháp giải:
Xem kỹ Kiến thức ngữ văn đầu bài
Lời giải chi tiết:
Cách 1
- Xung đột kịch: xung đột giữa sự thật và ảo tưởng.
- Nhân vật: nhân vật thể hiện sự không cân xứng giữa bên trong và bên ngoài (ông Nha tỏ ra thông thái nhưng thực ra là người ảo tưởng)
- Hành động: mâu thuẫn với phẩm chất.
- Thủ pháp trào phúng: những lời nói của chủ tịch xã được phóng đại đến mức lố bịch.
Chuẩn bị 3
Câu 3 (trang 85, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Liên kết, gắn kết với cuộc sống và bản thân để hiểu sâu hơn về nội dung văn bản và hiểu thêm về bản thân.
Phương pháp giải:
Trả lời dựa trên kinh nghiệm cá nhân.
Lời giải chi tiết:
Chúng ta cần phải đồng nhất giữa bên trong và bên ngoài.
Chuẩn bị 4
Câu 4 (trang 85, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Đọc trước văn bản Đổi tên cho xã và tìm hiểu thêm thông tin về tác giả Lưu Quang Vũ
Phương pháp giải:
Tìm hiểu thông tin về Lưu Quang Vũ
Lời giải chi tiết:
Lưu Quang Vũ sinh tại xã Thiệu Cơ, huyện Hạ Hòa, tỉnh Phú Thọ nhưng quê gốc lại ở quận Hải Châu, thành phố Đà Nẵng, là con trai của nhà viết kịch Lưu Quang Thuận và bà Vũ Thị Khánh, và tuổi thơ sống tại Phú Thọ cùng cha mẹ. Khi hòa bình được thiết lập (năm 1954), gia đình ông chuyển về sống tại Hà Nội. Thiên hướng và năng khiếu nghệ thuật của ông đã được phát triển từ nhỏ và vùng quê trung du Bắc Bộ đã ảnh hưởng đến các tác phẩm của ông sau này.
Đọc hiểu 1
Câu 1 (trang 86, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Đoạn chữ in nghiêng mở đầu này có nhiệm vụ gì?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ đoạn chữ in nghiêng
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Đoạn chữ in nghiêng mở đầu là để giới thiệu về bối cảnh của câu chuyện.
Đọc hiểu 2
Câu 2 (trang 86, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Mục đích của cuộc họp là gì?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ đoạn văn
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Mục đích của cuộc họp là để thông báo về việc xã sẽ đổi tên thành xã Hùng Tâm, phố Cà
Đọc hiểu 3
Câu 3 (trang 86, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Tên mới của xã khác gì so với tên cũ?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ đoạn văn
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Tên mới của xã là Hùng Tâm được đánh giá cao hơn và mang ý nghĩa hơn so với tên cũ là Cà và Cà Hạ. Tên cũ không có ý nghĩa đặc biệt nào.
Đọc hiểu 4
Câu 4 (trang 87, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Tại sao một số dòng chữ được in nghiêng và đặt trong ngoặc đơn?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ các dòng chữ in nghiêng trong ngoặc đơn
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Một số dòng chữ được in nghiêng và đặt trong ngoặc đơn được sử dụng để mô tả các hành động mà diễn viên sẽ thực hiện.
Đọc hiểu 5
Câu 5 (trang 87, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Các chức vụ đã thay đổi như thế nào?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ đoạn văn
Lời giải chi tiết:
Cách 1
- Bạch Bá Thình từ vị trí Đội trưởng đội Sáu chuyển sang giữ chức vụ Chủ nhiệm Trung tâm Công nghệ kiêm Trưởng ban Ngoại vụ của Liên hợp xã.
- Lê Khắc Tự từ vị trí Tổ trưởng Tổ nề mộc chuyển sang giữ chức vụ Chủ nhiệm Trung tâm Xây dựng và kiến thiết cơ bản.
- Hà Thị Thủ từ vị trí Cửa hàng trưởng Cửa hàng mua bán xã chuyển sang giữ chức vụ Chủ nhiệm Công ty dịch vụ Thương nghiệp Hùng Tâm.
- Hà Văn Ruộng từ vị trí Đội trưởng đội Hai chuyển sang giữ chức vụ Chủ nhiệm Trung tâm Điều phối nhân lực và sản xuất nông nghiệp.
- Bà Độp từ vị trí Trưởng trại lợn chuyển sang giữ chức vụ Chủ nhiệm Trung tâm Chăn nuôi gia súc [....]
Đọc hiểu 6
Câu 6 (trang 88, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Ngôn ngữ hài hước được thể hiện ở chi tiết nào?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ đoạn văn
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Ngôn ngữ hài hước được thể hiện ở chi tiết: Người bệnh lò sưởi được mở một Trụ sở Hoạn lạc và được đặt với cái tên thô tục là Trung tâm Triệt sản gia súc Hùng Tâm.
Đọc hiểu 7
Câu 7 (trang 89, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Ngôn ngữ của ông Nha ở đoạn này gây cười như thế nào?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ đoạn văn
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Ngôn ngữ của ông Nha không phù hợp với một cuộc họp có tính trang trọng. Lời nói có nhiều từ ngữ không rõ nghĩa như: ta bung ra, ta bung ra pháo. Điều đáng cười nữa là ở chỗ ông muốn phát triển kinh tế nhưng những công việc vốn là lợi thế ở xã lại triệt để vứt bỏ, chuyển sang sản xuất pháo, thứ mà chính những người nhận nhiệm vụ quản lí cũng không hiểu rõ. Ông Nha càng cố nói những từ khoa học, thì càng lộ ra nhiều sự thiếu hiểu biết của mình như Trung tâm Công nghệ mà chỉ sản xuất có pháo.
Đọc hiểu 8
Câu 8 (trang 90, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Dự đoán kết quả đổi mới của ông Nha.
Phương pháp giải:
Dự đoán theo suy nghĩ của mình
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Kết quả của sự đổi mới xã của ông Nha sẽ thất bại và không có gì tiến xa vì việc đổi mới không được tổ chức, không khoa học, phân chia chức vụ một cách rải rác và giao trách nhiệm cho những người thiếu chuyên môn.
CH cuối bài 1
Câu 1 (trang 90, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Nội dung chính của văn bản Đổi tên cho xã là gì? Nội dung đoạn trích này liên quan như thế nào với vở kịch Bệnh sĩ?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ văn bản
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Nội dung chính của văn bản Đổi tên cho xã là buổi họp thông báo về những thay đổi của xã Hùng Tâm từ tên đến các chức vụ của một số người.
Đoạn trích 'Đổi tên cho xã' là một phần mở đầu của vở kịch 'Bệnh sĩ'.
CH cuối bài 2
Câu 2 (trang 90, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Cách trình bày kịch bản khác hẳn so với cách trình bày truyện ngắn, bài kí hoặc thơ. Trong văn bản hài kịch, chủ yếu là lời đối thoại giữa các nhân vật với nhau, kết hợp với một số câu văn miêu tả hành động mà các nhân vật thực hiện.
CH cuối bài 3
Câu 3 (trang 90, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Phân tích một số đặc điểm hài kịch được thể hiện rõ trong văn bản Đổi tên cho xã.
Phương pháp giải:
Đọc và lựa chọn, phân tích
Lời giải chi tiết:
Cách 1
- Văn bản phản ánh sự mâu thuẫn giữa cái tốt và cái xấu, giữa lý tưởng và thực tế trong xã hội.
- Nhân vật có sự không phù hợp giữa bề ngoại và bản chất, giữa suy nghĩ và hành động, tạo ra tình huống hài hước.
- Lời thoại của các nhân vật có yếu tố hài hước, gây cười.
- Văn bản sử dụng thủ đoạn trào phúng, phóng đại, như việc ông Nha mô tả một xã phát triển nhưng thực tế chỉ là lời nói trống rỗng, giả dối.
CH cuối bài 4
Câu 4 (trang 90, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Nhân vật ông Chủ tịch xã Toàn Nha là biểu hiện cho loại người nào trong xã hội? Hãy phân tích đặc điểm tính cách của nhân vật này.
Phương pháp giải:
Đọc và liên hệ
Lời giải chi tiết:
Cách 1
- Nhân vật ông Chủ tịch xã Toàn Nha là biểu hiện của người ưa chuộng hư danh, háo danh, coi trọng hình thức hơn là nội dung, chất lượng công việc – một hiện tượng phổ biến trong xã hội.
- Biểu hiện:
+ Cách trang trí cuộc họp.
+ Ngôn ngữ dài dòng, hoa mỹ, trống rỗng.
CH cuối bài 5
Câu 5 (trang 90, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Theo em, văn bản Đổi tên cho xã đã nêu và chỉ trích một hiện tượng gì? Điều đó có ý nghĩa gì trong cuộc sống hiện nay?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ văn bản
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Văn bản Đổi tên cho xã đã phản ánh và chỉ trích một hiện tượng đau lòng trong xã hội, đó là thói ưa chuộng sự hiển nghi.
Hiện tượng này tồn tại từ lâu và vẫn còn đang là vấn đề phổ biến trong cuộc sống hiện nay.
CH cuối bài 6
Câu 6 (trang 90, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Dựa trên trải nghiệm cá nhân, em hãy đưa ra một số ý kiến về hậu quả của “bệnh sĩ” trong cuộc sống.
Phương pháp giải:
Trả lời dựa trên kinh nghiệm cá nhân
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Bệnh sĩ gây ra hậu quả là khiến con người luôn đua nhau về thành tích, muốn tỏ ra vượt trội hơn người khác. Điều này dễ khiến con người mất đi sự thật về thành công của mình.