Soạn bài Dục Thúy sơn trong SGK Ngữ Văn 10 tập 2 Kết nối tri thức - chi tiết

Nội dung chính

Trước khi đọc 1

Trả lời Câu hỏi 1 Trước khi đọc trang 24 SGK Văn 10 Kết nối tri thức

Nêu một số địa danh của quốc gia đã trở thành nguồn cảm hứng cho thơ ca.

Phương pháp giải:

- Đọc và xem lại một số bài thơ đã học và đã đọc.

- Sau đó, liệt kê các địa danh đã được thơ ca tôn vinh.

Lời giải chi tiết:

Có nhiều địa danh của quốc gia đã trở thành nguồn cảm hứng cho thơ ca như sông Bạch Đằng, Côn Sơn.

Trước khi đọc 2

Trả lời Câu hỏi 2 Trước khi đọc trang 24 SGK Văn 10 Kết nối tri thức

Chia sẻ ngắn gọn ấn tượng của bạn về một bài thơ thể hiện cảm hứng đó.

Phương pháp giải:

- Đọc lại bài thơ đã được đề cập.

- Tóm tắt và chia sẻ ấn tượng của mình về bài thơ đó.

Lời giải chi tiết:

- Học sinh chia sẻ ấn tượng cá nhân về bài thơ đã đọc.

- Gợi ý: Bài thơ 'Bạch Đằng hải khẩu' của Nguyễn Trãi:

+ Bài thơ được viết trong một chuyến đi trên sông Bạch Đằng của Nguyễn Trãi.

+ Tác phẩm miêu tả không gian hùng vĩ và ghi nhận những chiến công chống giặc phương Bắc của người dân.

+ Nguyễn Trãi thể hiện sự tự hào và hoài cổ trước những sự kiện lịch sử quan trọng.

Trong khi đọc 1

Trả lời Câu hỏi 1 Trong khi đọc trang 25 SGK Văn 10 Kết nối tri thức

Chú ý các đặc điểm cơ bản của thể loại thơ.

Phương pháp giải:

- Đọc bài thơ Dục Thúy sơn.

- Xác định thể loại và các đặc điểm cơ bản của thể loại thơ đó.

Lời giải chi tiết:

Thể loại thơ ngũ ngôn bát cú thuộc thể loại thơ Đường luật, bao gồm tám câu với mỗi câu chứa năm chữ. Luật về vần, trắc và niêm của thể loại này cũng tương tự như thể loại thất ngôn bát cú.

Khi đọc 2

Trả lời Câu hỏi 2 Khi đọc trang 25 SGK Văn 10 Kết nối tri thức

Chú ý các chi tiết mô tả, hình ảnh so sánh và ẩn dụ.

Phương pháp giải:

- Đọc bài Dục Thúy sơn.

- Lưu ý các chi tiết mô tả, hình ảnh so sánh và ẩn dụ.

Lời giải chi tiết:

Hãy chú ý các chi tiết mô tả, hình ảnh so sánh và ẩn dụ như:

- Miêu tả cảnh thiên nhiên núi Dục Thúy.

- So sánh dáng núi, bóng tháp,...

- Ẩn dụ về tấm bia đá khắc thơ văn của Trương Hán Siêu.

Sau khi đọc 1

Trả lời Câu hỏi 1 Sau khi đọc trang 25 SGK Văn 10 Kết nối tri thức

Nêu một vài điểm khác biệt đáng chú ý giữa bản dịch nghĩa và bản dịch thơ.

Phương pháp giải:

- Đọc bài thơ Dục Thúy sơn.

- Lưu ý các câu thơ của bản dịch nghĩa và thơ để xác định điểm khác biệt giữa hai bản dịch.

Lời giải chi tiết:

Điểm khác biệt đáng chú ý giữa bản dịch thơ và nghĩa:

- Ở bản dịch nghĩa, từ Hán văn được giải thích chi tiết, ý nghĩa câu thơ được diễn đạt rõ ràng.

- Còn bản dịch thơ thì cô đọng lại nội dung câu thơ, lược bớt một số từ để phù hợp với thể thơ, bài thơ súc tích, ngắn gọn hơn.

Sau khi đọc 2

Trả lời Câu hỏi 2 Sau khi đọc trang 25 SGK Văn 10 Kết nối tri thức

Xác định đặc điểm kết cấu của Dục Thúy sơn.

Phương pháp giải:

- Đọc bài thơ Dục Thúy sơn.

- Lưu ý cấu trúc câu thơ trong bài để xác định đặc điểm kết cấu.

Lời giải chi tiết:

Kết cấu của bài thơ Dục Thúy sơn: giới thiệu - tả cảnh - phân tích - kết luận.

- Phần giới thiệu là hai câu mở đầu bài thơ, khởi đầu bằng hình ảnh núi non cửa biển.

- Phần tả cảnh với hai câu thơ miêu tả cảnh đẹp tự nhiên, tả tình cảm người thơ.

- Phần phân tích là hai câu thơ với 4 hình ảnh ẩn dụ đối lập.

- Phần kết luận là hai câu cuối, kết lại bài thơ bằng hình ảnh bia đá khắc thơ văn Trương Hán Siêu.

Sau khi đọc 3

Trả lời Câu hỏi 3 Sau khi đọc trang 25 SGK Văn 10 Kết nối tri thức

Thể hiện bức tranh tổng quan về vẻ đẹp của núi Dục Thúy như thế nào?

Phương pháp giải:

- Đọc bài thơ Dục Thúy sơn.

- Lưu ý các từ ngữ mô tả cảnh sống núi trong bài thơ để tạo ra bức tranh tổng quan về vẻ đẹp của núi Dục Thúy.

Lời giải chi tiết:

Bức tranh tổng quan về vẻ đẹp của núi Dục Thúy:

- Dáng núi được miêu tả như đóa hoa sen nổi trên mặt nước.

- Bóng của tháp trên núi khi chiếu xuống mặt nước như chiếc trâm ngọc xanh đẹp.

- Hình ảnh núi phản chiếu dưới nước giống như cô gái soi mái tóc dài mềm mại của mình qua sự phản chiếu của ánh sáng.

→ Vẻ đẹp của núi Dục Thúy hiện lên trước mắt độc giả với một vẻ đẹp hoàn hảo, đầy ấn tượng và dịu dàng.

Sau khi đọc 4

Trả lời Câu hỏi 4 Sau khi đọc trang 25 SGK Văn 10 Kết nối tri thức

Nêu các chi tiết mô tả chi tiết về núi Dục Thúy. Những tưởng tượng xuất hiện khi tận hưởng thiên nhiên cho thấy đặc điểm nào của tâm hồn Nguyễn Trãi.

Phương pháp giải:

- Đọc bài thơ Dục Thúy sơn.

- Lưu ý các từ ngữ mô tả núi Dục Thúy và từ đó phân tích tưởng tượng để hiểu về tâm hồn của Nguyễn Trãi.

Lời giải chi tiết:

* Chi tiết mô tả cận cảnh núi Dục Thúy:

- Dáng núi được so sánh như đóa hoa sen.

- Bóng tháp trên núi giống như chiếc trâm ngọc khi soi xuống mặt nước.

- Ngọn núi phản chiếu qua sóng nước giống như cô gái soi mái tóc mềm mại.

* Tưởng tượng xuất hiện khi tận hưởng thiên nhiên thể hiện đặc điểm tâm hồn của Nguyễn Trãi là sự lãng mạn, tài hoa khi thành công miêu tả vẻ đẹp của núi Dục Thúy, một tình huống hiếm thấy, kỳ diệu trên đất nước.

Sau khi đọc 5

Trả lời Câu hỏi 5 Sau khi đọc trang 25 SGK Văn 10 Kết nối tri thức

Trong phần kết của các bài thơ về chủ đề “đăng cao”, “đăng sơn”, những nhà thơ thường thể hiện tinh thần kiên cường, khao khát lớn lao hoặc nhấn mạnh sự cô đơn, tầm thường của con người trước vẻ đẹp hoành tráng của núi. Theo bạn, trong hai câu cuối của Dục Thúy sơn, Nguyễn Trãi muốn truyền đạt những cảm xúc đó hay muốn thể hiện suy ngẫm riêng của mình?

Phương pháp giải:

- Đọc bài thơ Dục Thúy sơn.

- Tập trung vào hai câu cuối để xác định ý định của Nguyễn Trãi.

Lời giải chi tiết:

Tâm trạng mà Nguyễn Trãi muốn truyền đạt qua hai câu cuối:

- Hai câu cuối thể hiện một cảm xúc buồn bã.

- Nhà thơ cảm động khi nhìn thấy những dòng chữ trên bia đá đã mờ dần dưới tác động của rêu phong, thể hiện tình cảm với nhà thơ Trương Hán Siêu thời đại Trần.

- Tâm trạng mà Nguyễn Trãi muốn thể hiện là nỗi buồn về một trái tim 'Uống nước nhớ nguồn”, nhìn cảnh thiên nhiên gợi nhớ về nhà thơ từng lạc lối một thời mà nay đã mất đi.

Kết nối đọc - viết

Trả lời Câu hỏi Kết nối đọc viết trang 25 SGK Văn 10 Kết nối tri thức

Viết một đoạn văn (khoảng 150 từ) phân tích một khía cạnh tâm hồn của Nguyễn Trãi được thể hiện trong bài thơ Dục Thúy sơn.

Phương pháp giải:

- Đọc bài thơ Dục Thúy sơn.

- Nhận biết một khía cạnh của tâm hồn của Nguyễn Trãi.

- Dựa vào nội dung của bài thơ để phân tích khía cạnh của tâm hồn Nguyễn Trãi.

Lời giải chi tiết:

Nguyễn Trãi là một trong những nhà văn lớn của dân tộc Việt Nam, ông đã để lại nhiều tác phẩm nổi tiếng về cảnh sông núi và miêu tả thiên nhiên đặc biệt. Bài thơ Dục Thúy sơn đã mô tả về cảnh núi Dục Thúy, một vẻ đẹp hoành tráng và không chỉ khiến người đọc cảm nhận được sự hùng vĩ của cảnh đẹp mà còn nhận ra tâm hồn yêu thiên nhiên, yêu đất nước của Nguyễn Trãi. Nguyễn Trãi đã thành công trong việc sử dụng thiên nhiên để thể hiện cảm xúc của mình, những cảm xúc phong phú và sâu sắc đã làm sống động tâm hồn và ý nghĩa mạnh mẽ của bài thơ. Khi tác giả bày tỏ những tâm sự đó là nỗi buồn về đất nước, ông đang bày tỏ những nỗi buồn đó trên cảnh thiên nhiên ở đây, những diễn đạt đó mang lại những cảm xúc thuần khiết và những lo lắng về tình hình thế sự. Nhìn cảnh từ xa, tác giả đang cố gắng nhìn nhận lại những sự kiện bên ngoài mình để có cái nhìn mới mẻ và sâu sắc nhất, những hình ảnh thiên nhiên đẹp đẽ kết hợp với tâm trạng buồn bã cũng tạo ra nhiều cảm xúc và tâm sự của thời đại. Những hình ảnh sâu sắc qua những bia đá đã khắc họa nhiều cảm xúc trong tâm hồn mỗi con người không chỉ là cảm xúc đối với Dục Thúy Sơn mà còn nói lên tâm trạng của Nguyễn Trãi với đất nước, với dân tộc của mình. Dù có ngắm nhìn cảnh thiên nhiên núi non hùng vĩ và tráng lệ đến đâu, tâm hồn của Nguyễn Trãi vẫn là một tâm hồn tràn ngập tình yêu đất nước, lo lắng cho tình hình thế sự và ông đã viết lên bài thơ Dục Thúy sơn, một bài thơ tả cảnh ngụ tình gửi gắm những nỗi, niềm tâm hồn mình đến với người đọc.