Buzz
I. Chuẩn bị trước khi đọc
1. Theo nhan đề, em dự đoán văn bản này sẽ đề cập đến điều gì?
Dựa vào nhan đề, em dự đoán văn bản sẽ nói về những cơn gió lạnh đầu mùa, mô tả sự thay đổi thời tiết và ảnh hưởng của nó đến cuộc sống hàng ngày.
2. Em có bao giờ làm việc tốt nhưng lại bị người khác hiểu lầm và chỉ trích chưa?
Em từng gặp tình huống khi mình thực hiện một hành động tốt, như nhặt được đồ rơi và muốn trả lại, nhưng lại bị hiểu nhầm là hành vi ăn cắp và bị chỉ trích.
II. Khám phá văn bản
1. Liên hệ: Những hình ảnh của Cúc, Xuân, Tý, Túc khiến em suy nghĩ gì về cuộc sống của các em nhỏ nghèo?
Những hình ảnh của Cúc, Xuân, Tý, Túc trong hoàn cảnh khó khăn và thiếu thốn giúp em cảm nhận sâu sắc nỗi khổ và cảm xúc của các em. Việc các em không có đủ áo ấm để chống chọi với cơn gió lạnh đầu mùa làm nổi bật sự thiếu thốn và khó khăn trong cuộc sống hàng ngày.
Hình ảnh những đứa trẻ mặc áo rách, không đủ ấm khiến em cảm nhận rõ ràng nỗi rét buốt và đau đớn mà chúng trải qua. Những chi tiết như 'môi tím lại', 'da thịt thâm', và răng 'đập vào nhau' làm tăng thêm sự chân thực và thấu hiểu về cảm xúc của những đứa trẻ trong hoàn cảnh khó khăn.
Hình ảnh này khiến em suy nghĩ về sự bất công trong cuộc sống và đồng thời làm tăng khả năng đồng cảm với những người đang đối mặt với khó khăn khắc nghiệt như Cúc, Xuân, Tý, Túc.
2. Suy luận: Việc Sơn và chị quyết định tặng Hiên chiếc áo bông phản ánh tính cách gì của hai chị em?
Quyết định của Sơn và chị khi tặng Hiên chiếc áo bông thể hiện lòng nhân ái, sự chia sẻ và tính cách tốt bụng của hai chị em. Họ không chỉ thể hiện sự đồng cảm và quan tâm đến Hiên, mà còn thể hiện lòng bao dung với những đứa trẻ nghèo trong hoàn cảnh khó khăn. Hành động này cho thấy sự ưu tiên lợi ích của người khác trên lợi ích cá nhân.
Cũng có thể thấy rằng Sơn và chị thể hiện sự trắc ẩn đối với cuộc sống nghèo khổ khi giúp đỡ Hiên mà không để mẹ họ biết. Họ hiểu và đồng cảm với hoàn cảnh của Hiên, và hành động này trái ngược với sự chia sẻ của mẹ Hiên, làm nổi bật tính tốt bụng và lòng nhân ái của Sơn và chị.
3. Dự đoán: Em nghĩ rằng trong đoạn tiếp theo, chị em Sơn sẽ gặp phải tình huống gì?
Theo dự đoán của em, đoạn tiếp theo có thể xảy ra một trong hai tình huống sau:
- Chị em Sơn được mẹ khen ngợi: Trong trường hợp này, có thể mẹ sẽ khen ngợi chị em Sơn vì hành động tử tế và lòng nhân ái khi giúp đỡ người khác. Mẹ có thể cảm thấy tự hào về sự tốt bụng của các con và đánh giá cao việc làm của họ.
- Chị em Sơn bị mẹ la mắng: Trong tình huống này, mẹ có thể phát hiện ra hành động của chị em Sơn và không hài lòng khi họ sử dụng áo mẹ mua mà không xin phép. Mẹ có thể tỏ ra lo lắng hoặc chỉ trích vì việc các con không bàn bạc trước khi hành động.
Tùy vào diễn biến câu chuyện, đoạn tiếp theo có thể làm nổi bật sự phát triển của tính cách chị em Sơn và mở ra những tình huống học hỏi và trải nghiệm mới.
III. Suy ngẫm và phản hồi
1. Hãy chỉ ra một số từ ngữ thể hiện suy nghĩ và cảm xúc của nhân vật Sơn trong đoạn văn dưới đây:
Sơn chợt nhận ra mẹ của Hiên rất nghèo, chỉ làm nghề mò cua bắt ốc, không đủ tiền để mua áo cho con. Sơn cảm thấy xúc động, giống như sáng nay khi nhớ về em Duyên từng chơi cùng Hiên, đùa nghịch ở vườn nhà. Một ý nghĩ tốt đẹp bỗng nảy ra trong đầu (...).
Trả lời:
Trong đoạn văn trích, một số từ ngữ thể hiện suy nghĩ và cảm xúc của nhân vật Sơn bao gồm:
- 'bây giờ mới chợt nhớ ra': Diễn tả sự nhận thức muộn màng của Sơn về hoàn cảnh khó khăn của mẹ Hiên.
- 'mẹ cái Hiên rất nghèo': Mô tả tình trạng kinh tế khó khăn của gia đình Hiên, gây ra sự đồng cảm từ Sơn.
- 'động lòng thương': Thể hiện cảm xúc của Sơn khi cảm nhận được nỗi khổ của người khác và phát sinh ý muốn giúp đỡ.
- 'nhớ thương đến em Duyên ngày trước': Cho thấy lòng nhớ nhung và tình cảm của Sơn đối với bạn Duyên từ quá khứ.
- 'ý nghĩ tốt bỗng thoáng qua trong trí': Đánh dấu sự xuất hiện của một ý nghĩ tích cực trong tâm trí Sơn, dẫn đến hành động tốt.
2. Các sự kiện chính trong câu chuyện Gió lạnh đầu mùa có thể được tóm tắt như sau:
a) Những cơn gió lạnh đầu mùa bắt đầu tràn về phố chợ.
b) Chị em Lan và Sơn khoe khoang trong những chiếc áo ấm đắt tiền; trong khi đó, các đứa trẻ nghèo hàng xóm chỉ có những chiếc áo mỏng manh, và Hiên thì co ro trong chiếc áo rách nát.
c) Thấy hoàn cảnh khó khăn của Hiên, Sơn và Lan quyết định lấy chiếc áo bông của Duyên (em gái đã khuất), giấu mẹ và mang đến cho Hiên.
d) Khi chuyện bị phát hiện, Sơn và Lan lo sợ bị mẹ trách mắng. Họ không thể lấy lại áo và không dám về nhà.
d) Mẹ Hiên mang chiếc áo bông trả lại nhà Sơn, và may mắn được mẹ Sơn và Lan cho mượn tiền để mua áo ấm cho Hiên.
Em hãy cho biết: Các sự kiện trên có liên quan với nhau như thế nào? Nếu không có sự kiện (c), liệu sự kiện (d) có xảy ra không?
Trả lời:
Nếu không xảy ra sự kiện (c), thì sự kiện (d) có thể không xảy ra, vì việc lấy chiếc áo bông của Duyên là nguyên nhân chính dẫn đến việc mẹ Hiên phải mang áo trở lại.
3. Hành động cho áo bông của Sơn và Lan thể hiện đặc điểm gì về tính cách của họ? Ý nghĩa của hành động đó đối với Hiên là gì?
Trả lời:
Hành động của Sơn và Lan khi cho áo bông thể hiện sự nhân ái, lòng tốt và tinh thần sẻ chia của họ. Họ không chỉ quan tâm đến người khác mà còn chủ động giúp đỡ những người gặp khó khăn, trong trường hợp này là Hiên. Hành động này chứng minh tính tốt bụng và sự đồng cảm của chị em Sơn.
Đối với Hiên, việc nhận được chiếc áo bông không chỉ mang lại sự ấm áp về thể chất mà còn là sự quan tâm và chăm sóc tinh thần. Nó giúp Hiên cảm thấy được sự hỗ trợ và không đơn độc giữa cơn gió lạnh đầu mùa. Hành động này cũng góp phần tăng cường niềm tin vào tình người và sự giúp đỡ trong xã hội, tạo nên một môi trường đồng cảm và hỗ trợ cho những người gặp khó khăn.
4. Tại sao mẹ Hiên không trách mắng Sơn và Lan? Hành động của hai đứa trẻ đã ảnh hưởng như thế nào đến cách ứng xử của các bậc phụ huynh ở cuối câu chuyện?
Trả lời:
Người mẹ không trách mắng Sơn và Lan vì nhận thấy hành động của các em xuất phát từ lòng tốt và sự nhân ái. Họ hiểu rằng Sơn và Lan hành động với mục đích tốt đẹp, muốn giúp đỡ người khác mà không cần mong đợi sự khen ngợi hay phần thưởng.
Hành động của Sơn và Lan đã ảnh hưởng tích cực đến cách ứng xử của các bậc phụ huynh ở cuối câu chuyện. Thay vì trách mắng, các mẹ nhận ra rằng hành động của các con thể hiện sự nhân ái và lòng tốt. Sự lựa chọn của Sơn và Lan chứng minh sự giáo dục tốt từ phía mẹ, khiến mẹ tự hào về con cái biết quan tâm và chia sẻ với người khác. Hành động này không chỉ làm ấm lòng các mẹ mà còn tạo ra một không khí gia đình tích cực và đồng cảm.
5. Theo em, việc Lan và Sơn giấu mẹ để lấy chiếc áo bông của em Duyên đem cho Hiên là hành động đáng khen hay đáng trách? Tại sao?
Ý kiến của em là một quan điểm cân nhắc và hợp lý. Em đã phân tích cả hai mặt của hành động của Lan và Sơn một cách chi tiết:
1. Đáng khen:
- Hai chị em thể hiện sự nhân ái và tinh thần sẻ chia khi quyết định giúp Hiên bằng cách mang chiếc áo bông của em Duyên.
- Họ hành động với ý nghĩa cao đẹp, đặt lợi ích của người khác lên trước, điều này đáng được khen ngợi.
2. Đáng trách:
- Hành động này không tuân thủ nguyên tắc đạo đức và giáo dục, vì hai chị em đã không thông báo hay xin phép mẹ trước khi lấy áo.
- Việc giấu mẹ có thể dẫn đến tình trạng thiếu trung thực và gây hiểu lầm nếu bị phát hiện.
Do đó, việc Lan và Sơn giấu mẹ để lấy áo bông của em Duyên nhằm giúp Hiên có thể được xem là hành động đầy cảm thông và nhân ái, tuy nhiên cũng cần cân nhắc về khía cạnh đạo đức và sự trung thực.
6. Văn bản này khai thác chủ đề gì?
Văn bản tập trung vào cuộc sống của những đứa trẻ ở khu phố nghèo trong mùa gió lạnh đầu mùa. Nó khắc họa và truyền tải thông điệp về những khó khăn và thử thách mà những đứa trẻ này phải trải qua trong môi trường sống khắc nghiệt của đói nghèo và thời tiết lạnh lẽo.
7. Chủ đề chính của câu chuyện là gì?
Chủ đề chính của câu chuyện là sự tương phản giữa cuộc sống của những đứa trẻ trong gia đình giàu có và những đứa trẻ nghèo khổ trong xã hội. Câu chuyện làm nổi bật sự chênh lệch này qua các tình huống và sự kiện, nhấn mạnh các giá trị nhân văn, lòng nhân ái và sự tốt bụng trong mối quan hệ giữa những người có điều kiện và những người gặp khó khăn.
