Buzz
Đề bài:
Câu hỏi (trang 71, SGK Ngữ Văn 11, tập một):
Phân tích về cấu tứ, hình ảnh và giá trị tạo hình trong tác phẩm Tràng giang của Huy Cận.
Phương pháp giải - Xem chi tiết
Dựa vào bài viết chi tiết và kĩ năng đã được học
Lời giải chi tiết
Xin chào thầy/cô và các bạn,
Như chúng ta đã biết, con người luôn bị ảnh hưởng bởi hoàn cảnh, và các nhà thơ trong phong trào Thơ mới cũng không ngoại lệ, hoàn cảnh đã dẫn họ đến với những tác phẩm thơ sâu sắc, tràn đầy tình yêu quê hương. Một trong số họ là nhà thơ Huy Cận với tác phẩm Tràng giang - một tác phẩm ý nghĩa về lòng yêu nước sâu sắc được thể hiện qua cấu trúc, hình ảnh trong bài thơ.
Sóng nước dạt dào, u buồn dài dằng
Thuyền trôi nhẹ bên bờ, song song với dòng nước
Thuyền quay trở lại bờ, buồn bã trong vô vàn nỗi sầu
Một đoạn cây củi cô đơn, mất mát giữa dòng chảy
Hình ảnh đầu tiên hiện ra là cảnh sóng biển xô bồ, vẻ buồn rầu vơi vương. Như cơn sóng dồn dập, lớp lớp, đó là tâm trạng u buồn của nhân vật, thấy trong sóng nước nỗi buồn trong lòng mình. Kèm theo đó là hình ảnh của chiếc thuyền lênh đênh trên dòng nước, gợi nhớ đến cuộc sống đầy khó khăn của người nghèo, không biết đâu là đích đến. Trong thơ Đường, chúng ta đã gặp hình ảnh đáng sợ của con thuyền và dòng sông, ám ảnh bởi tình yêu thương và sự chia ly:
Thế giới vô biên cô đơn không lối thoát
Chứng kiến sự trôi chảy của dòng Trường giang
(Lí Bạch)
Chiếc thuyền trở nên nhỏ bé dường như bị mất trong cảnh sắc, phối hợp với hình ảnh cành củi bị cuốn theo dòng nước làm tôn lên sự tầm thường của sự vật hoặc thậm chí là một cuộc đời nào đó trong xã hội.
Sang đến khổ thơ thứ hai, chúng ta gặp một hình ảnh rộng lớn về cảnh sông nước tổng quát được thể hiện qua 4 câu thơ:
Bên bờ cồn nhỏ, gió thổi lạnh lẽo
Âm thanh của làng xa, tiếng chợ chiều vắng vẻ
Nắng lặn trời mọc, sâu chót vót
Dòng sông dài, bờ bên cô đơn
Ở đây, khung cảnh trở nên yên bình, vắng vẻ, khiến nỗi buồn sâu kín, khó diễn tả trỗi dậy. Cụm từ như “lơ thơ”, “chót vót”, “đìu hiu” thể hiện cảm giác của sự xa lạ, sự lặng lẽ bất thường, sự bé nhỏ của con người trước vẻ rộng lớn của vũ trụ. Gió hiu hiu thổi qua cồn cát vắng vẻ, tạo nên bóng tối của cuộc sống con người, sự vật, con người thực sự bé nhỏ, mất mát trước sự rộng lớn của vũ trụ. Và khi không gian mở ra, con người lại trở nên cô đơn hơn, nhỏ bé hơn và buồn tủi hơn trước thiên nhiên rộng lớn. Và cuối cùng, sự lạnh lẽo, cô đơn đó khiến tác giả phải thốt lên một câu khiến người đọc không thể không cảm thấy buồn bã và xót xa:
Bèo trôi về đâu, hàng xếp hàng
Đẽo dòng không một con đò qua lại
Không tìm thấy dấu vết gần gũi
Bờ xanh im lặng tiếp nhận bãi cát vàng
Hình ảnh bèo trôi đã lặp đi lặp lại trong thơ, nhưng ở đây nó thấm sâu sự ly biệt, gợi lên sự bé nhỏ, mong manh của cuộc sống giữa những biến động. Hình ảnh bèo xếp hàng gợi nhớ về những số phận khác nhau trong xã hội, vẫn tồn tại và ngày càng khó khăn hơn. “Không một con đò qua lại” thể hiện sự cô đơn, thiếu kết nối với con người. Cảnh vật trở nên trống vắng, bao la đến tận cùng giống như nỗi buồn của con người. Trên nền không gian đó, hình ảnh bãi cát vàng vẫn hiện hữu, làm đẹp thêm bức tranh nhưng cũng làm đậm thêm sự trống vắng, yên bình của cảnh vật hoang tàn. Có lẽ do lòng người u buồn khiến cho cảnh vật không chỉ đẹp mà còn nặng trĩu tâm trạng của nhân vật trữ tình?
Và cuối cùng, khổ thơ cuối càng tiết lộ rõ tâm trạng, tình cảm của tác giả:
Núi cao phủ mây lớp lớp, màu bạc
Chim nhỏ nghiêng cánh, tạo bóng chiều dài
Lòng quê dạt dào, tràn ngập nước
Mặc dù không có khói từ hoàng hôn, nhưng lòng vẫn nhớ nhà
Hình ảnh chim bay và mây tiếp tục làm đẹp thêm bức tranh của thiên nhiên bao la, cô đơn. Sự hùng vĩ của các đám mây lớp lớp liên tục nối tiếp nhau cùng với chim đang hướng về tổ ấm, dấu hiệu mặt trời buông lụa. Sự tương phản giữa chim và bầu trời làm nổi bật sự tồn tại bé nhỏ như cuộc đời con người, nhỏ bé và không định hình giữa trời đất rộng lớn. Điều này chỉ khiến lòng người càng trở nên cô đơn và u tối. Nỗi buồn về cuộc sống, về niềm nhớ quê hương sâu sắc của một con người ở một đất nước xa lạ đang thể hiện một tình trạng sinh động, bộc lộ nỗi lòng của mình.
Tóm lại, Tràng giang là một bài thơ xuất sắc cả về cấu trúc thơ và các hình ảnh được sử dụng. Không chỉ thể hiện được tài năng trong việc sáng tác thơ của Huy Cận mà còn nêu bật tâm trạng, tình cảm đầy nặng nề và mong muốn về quê hương của tác giả. Ngoài ra, sự kết hợp hài hòa giữa yếu tố cổ điển và hiện đại đã tạo ra một tác phẩm độc đáo về tình yêu quê hương, đất nước con người chứa đựng trong nỗi buồn thầm kín của một con người đầy cảm xúc như Huy Cận. Đây là phần trình bày của tôi, xin cảm ơn mọi người đã lắng nghe!
