Buzz
Hịch tướng sĩ của Trần Quốc Tuấn đã phản ánh tinh thần yêu nước sâu sắc của nhân dân. Tác phẩm được học trong chương trình môn Ngữ văn lớp 10, thuộc sách Chân trời sáng tạo, tập 2.
Tài liệu Soạn văn 10: Hịch tướng sĩ, được Mytour giới thiệu để giúp các bạn học sinh chuẩn bị bài trước khi đến lớp. Nội dung chi tiết sẽ được đăng tải ngay sau đây.
Chuẩn bị bài Hịch tướng sĩ
Trước khi bắt đầu
Hãy tìm kiếm các tư liệu, hình ảnh, phim tài liệu, truyền thuyết,... để chia sẻ với các bạn trong lớp về các chủ đề sau:
1. Sức mạnh của dân tộc Việt Nam trong cuộc chiến chống quân Mông - Nguyên theo triều đại nhà Trần.
2. Tài năng và phẩm đức của vị anh hùng Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn.
Gợi ý:
1. Khí thế Đông A: Biểu tượng sức mạnh và lòng kiêu hãnh của dòng họ Trần (chữ A và chữ Đông trong chữ Hán kết hợp lại tạo thành chữ Trần). Khí thế Đông A đã thể hiện sự đoàn kết của dân tộc, góp phần vào chiến thắng trong ba cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Mông - Nguyên.
2. Trần Quốc Tuấn:
Trần Quốc Tuấn (1231? - 1300), được biết đến với tước hiệu Hưng Đạo Vương.
- Ông là một vị danh tướng kiệt xuất của dân tộc Việt Nam trong thời kỳ nhà Trần.
- Trong những cuộc xâm lược của quân Nguyên - Mông vào nước ta vào năm 1285 và 1287, Trần Quốc Tuấn được Trần Nhân Tông bổ nhiệm làm Tiết chế, chỉ huy quân đội chiến đấu, và ông đã giành chiến thắng trong cả hai trận đánh, vinh dự cho dân tộc.
- Khi Trần Anh Tông lên ngôi vua, Trần Quốc Tuấn trở về quê nhà ở Vạn Kiếp (nay là xã Hưng Đạo, huyện Chí Linh, tỉnh Hải Dương) và qua đời tại đó.
- Dân chúng tôn kính ông với danh hiệu Đức thánh Trần và xây dựng nhiều đền thờ trên khắp đất nước để tưởng nhớ ông.
- Các tác phẩm của ông bao gồm: Dụ chư tỳ tướng hịch văn (Hịch tướng sĩ), Binh gia diệu lý yếu lược (Binh thư yếu lược), Vạn Kiếp tông bí truyền thư (một cuốn sách quý hiếm đã mất).
=> Ông là một vị tướng kiệt xuất, dũng mãnh, và dành trọn tình yêu thương cho đất nước và nhân dân.
Đọc văn kiện
Câu 1. Những nhân vật lịch sử đã được đề cập ở phần 1 có điểm chung gì?
Họ đều là những anh hùng trung thành, hy sinh bản thân vì lợi ích của nhân dân.
Câu 2. Trong phần 2, tác giả đã sử dụng từ ngữ, hình ảnh, câu văn nào để thể hiện tâm trạng của mình?
Tác giả đã sử dụng câu văn: Ta thường quên ăn, đêm đến vẫn nằm trên gối; lòng đau như cắt, mắt ướt đẫm nước; chỉ còn giận dữ không dứt, muốn xé thịt, cắn da, nuốt gan, uống máu kẻ thù. Dù cho cơ thể phải phơi ngoài trời, xác xơ phải bọc trong da ngựa, ta vẫn mãn nguyện.
Câu 3. Phong cách diễn đạt ở phần 3 là ai nói với ai, hoặc chỉ là cảm nhận chung?
Cả hai, là sự giao tiếp giữa người trên và người dưới, cũng như chia sẻ cảm xúc và quan điểm của họ.
Sau khi hoàn thành việc đọc
Câu 1. Tóm tắt các phần của Hịch tướng sĩ và phân tích hệ thống luận điểm, lý lẽ, và bằng chứng của văn bản theo mẫu sau (viết vào vở):
TT | Luận điểm | Lí lẽ và bằng chứng |
1 | Nêu gương các bậc trung thần nghĩa sĩ | - Quá khứ: Kỷ Tín, Do Vu, Dự Nhượng, Kính Đức, Cao Khanh - Hiện tại: Vương Công Kiên, Cốt Đãi Ngột Lang... |
2 | Vạch trần tội ác của giặc và lòng căm thù của vị chủ tướng | - Tội ác và sự ngang ngược của giặc: đi lại nghênh ngang, sỉ mắng triều đình, bắt nạt tể phụ, đòi ngọc lụa, thu bạc vàng… - Nỗi lòng chủ tướng: Uất hận, căm tức trước tội ác của kẻ thù |
3 | Phê phán những sai trái của tướng sĩ dưới quyền | - Nhắc lại ân tình của Trần Quốc Tuấn và binh sĩ. - Phê phán hành động hưởng lạc, thái độ bàng quan trước vận mệnh đất nước. - Khẳng định thái độ đúng đắn là phải cảnh giác, tích cực rèn luyện để sẵn sàng đánh giặc. |
4 | Lời kêu gọi tướng sĩ ra sức học tập “Binh thư yếu lược” | - Vạch rõ ranh giới giữa hai con đường chính và tà. - Kêu gọi, khích lệ tinh thần tướng sĩ học tập “Binh thư yếu lược”. |
Câu 2. Đề cập đến một số phương tiện diễn đạt được sử dụng trong văn bản Hịch tướng sĩ (chú ý đến cách diễn đạt, hình ảnh so sánh, ẩn dụ, cấu trúc câu, tương phản,...). Theo bạn, những phương tiện này ảnh hưởng như thế nào đến văn bản?
- Những yếu tố diễn đạt trong văn bản Hịch tướng sĩ:
- Giọng văn: Đôi khi là tiếng cầu xin của tướng sĩ với chủ nhân, đôi khi lại là tiếng nói của những người cùng hoàn cảnh.
- Hình ảnh so sánh: Tương tự như việc cho hổ ăn thịt, nhưng đối với một con hổ đói, không để tai vạ sau này!
- Ẩn dụ: Sử dụng những lời lẽ sắc sảo để chỉ trích triều đình, và dùng thân thể của dê và chó để miệt thị quyền lực của quan lại.
- Tương phản: So sánh giữa những người trung thần với hình ảnh của những binh lính Đại Việt không có lòng trung hiếu, chỉ biết ăn chơi và hưởng thụ.
- Tác dụng:
- Gây ảnh hưởng đến tinh thần của tướng sĩ, khơi gợi lòng tự trọng và trách nhiệm của mỗi người đàn ông với đất nước.
- Gây ảnh hưởng đến người đọc: Giúp họ nhìn nhận và đánh giá cao công ơn của những thế hệ tiền bối, và thúc đẩy họ sống một cuộc sống có ý nghĩa hơn đối với đất nước.
Câu 3. Xin hãy chỉ ra mục tiêu viết của mỗi phần và mục tiêu viết của văn bản theo sơ đồ dưới đây (ghi vào vở):
Mục tiêu của phần 1 là qua những hình mẫu của những người trung thần xưa để nhắc nhở binh lính về những nguyên tắc đạo đức: những người trung thần tốt sẽ được ghi nhớ trong lịch sử, từ đó khích lệ tinh thần trách nhiệm của các quân nhân nam nhi với quê hương.
Mục tiêu của phần 2 là kích động tình thù giặc của binh lính, giúp họ hiểu được lòng từ bi của một vị lãnh tụ.
Mục tiêu của phần 3 là nhắc lại lòng biết ơn của Trần Quốc Tuấn đối với binh lính để gợi lên lòng trung thành và lối sống đạo đức, qua đó phân tích cho binh lính những sai lầm của bản thân và cần phải thay đổi.
Mục tiêu của phần 4 là kêu gọi binh lính tập trung vào việc học tập Binh thư yếu lược.
Mục tiêu của văn bản là kích động lòng căm thù giặc, ý chí quyết tâm chống giặc cứu nước của binh lính, thuyết phục họ tập trung vào việc rèn luyện Binh thư yếu lược.
Cách sắp xếp các luận điểm ảnh hưởng như thế nào đến việc thực hiện mục tiêu của văn bản Hịch tướng sĩ?
Các luận điểm được sắp xếp một cách logic và thuyết phục. Tác giả đã khích lệ từ lòng căm thù đối với kẻ thù, tinh thần đồng lòng với những người đồng cảnh ngộ, khao khát công danh, và tinh thần cá nhân để động viên lòng yêu nước và tôn vinh ý chí chiến thắng.
Trần Quốc Tuấn đã thể hiện quan điểm của mình về trách nhiệm của các tướng sĩ đối với đất nước trong việc chống lại quân Mông - Nguyên xâm lược như thế nào qua văn bản?
Trách nhiệm của các tướng sĩ đối với đất nước trong việc chống lại quân Mông - Nguyên xâm lược bao gồm: lòng trung quân ái nước, căm thù sâu sắc với kẻ thù, ý chí kiên quyết đối đầu với địch, và việc huấn luyện quân lính cũng như rèn dưỡng kỹ năng bắn cung…
Hào khí Đông A đã thể hiện như thế nào trong văn bản Hịch tướng sĩ?
Văn bản Hịch tướng sĩ đã thể hiện sâu sắc lòng căm thù đối với kẻ thù, ý chí kiên quyết và sẵn sàng hy sinh để đối đầu với kẻ xâm lược.
Câu 7. Văn bản Hịch tướng sĩ gợi lên suy nghĩ gì về tình yêu nước? Hãy tạo ra một sản phẩm sáng tạo (tranh, áp phích, clip ngắn,...) để thể hiện quan điểm của bạn.
- Ý tưởng: Văn bản Hịch tướng sĩ của Trần Quốc Tuấn phản ánh tinh thần yêu nước sâu sắc của dân tộc trong cuộc chiến chống ngoại xâm. Điều này được thể hiện qua lòng căm thù giặc, ý chí quyết chiến và quyết thắng kẻ thù xâm lược.
- Sản phẩm sáng tạo: Học sinh tự tiến hành nghiên cứu và tạo ra sản phẩm.
