Buzz
Tìm trong đoạn (2) của văn bản những từ ngữ thể hiện sự trọng trách cao quý đối với hiền tài của 'các đấng thánh đế minh vương'.
Nội dung chính
| Văn bản Hiền tài là nguyên khí của quốc gia khẳng định tầm quan trọng của hiền tài đối với mỗi đất nước. Ngoài ra, tác giả còn nêu lên ý nghĩa của việc dựng bia và những bài học lịch sử. |
Tóm tắt
Bài soạn 'Hiền tài là nguồn sức mạnh của một quốc gia' của Thân Nhân Trung là bài kí được khắc bia vào năm 1484. Trước phần trích học là một đoạn văn kể về những nỗ lực bồi dưỡng nhân tài từ thời Lê Thái Tổ (1428) cho đến năm 1484, khi mà việc khắc bia tiến sĩ vẫn chưa thực hiện được; cuối phần trích là danh sách 33 vị tiến sĩ khoa Nhâm Tuất năm 1442. Bài kí nhấn mạnh vai trò quan trọng của hiền tài đối với quốc gia, ý nghĩa của việc khắc bia ghi danh sách tiến sĩ và nhấn mạnh về bài học lịch sử. 'Hiền tài là nguồn sức mạnh của một quốc gia' ý chỉ những người có trí tuệ cao, kiến thức rộng lớn là nguồn sức mạnh cơ bản góp phần vào sự tồn tại và phát triển của quốc gia. Do đó, việc coi trọng hiền tài có vai trò quan trọng đối với sự thịnh vượng của đất nước. Chính phủ đã luôn tôn trọng hiền tài: tôn vinh danh tiếng, tặng quyền phong hiệu, thiết lập hạng ngạch, ghi danh bảng vàng, tổ chức tiệc mừng... Tuy nhiên, những hành động này chưa phản ánh đúng vai trò, vị trí của hiền tài nên cần có việc khắc bia tiến sĩ để ghi chép vào sử sách. Việc khắc bia ghi tên tiến sĩ có ý nghĩa quan trọng: khích lệ nhân tài, lưu truyền tinh thần hiền tài, ngăn chặn điều ác và góp phần vào sự thịnh vượng, bền vững của đất nước. Vì vậy, mọi thời đại đều nên trân trọng nhân tài và coi giáo dục là ưu tiên hàng đầu của quốc gia.
Trước khi đọc 1
Trả lời Câu hỏi 1 Trước khi đọc trang 74 SGK Văn 10 Kết nối tri thức
Cảm nhận của bạn khi thấy những hàng bia tiến sĩ tại Văn Miếu – Quốc Tử Giám (Hà Nội) trực tiếp hoặc qua phim ảnh.
Phương pháp giải:
- Thăm trực tiếp hoặc tìm hiểu qua hình ảnh, video về những hàng bia tiến sĩ tại Văn Miếu – Quốc Tử Giám
- Phản ánh suy nghĩ cá nhân dựa trên những hình ảnh đã thấy.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Khi nhìn thấy những hàng bia tiến sĩ tại Văn Miếu – Quốc Tử Giám (Hà Nội), tôi cảm thấy kính trọng những vị tiến sĩ của quê hương, nhớ về công lao, đóng góp của họ cho đất nước và tôi hy vọng mình cũng sẽ trở thành một hiền tài góp phần vào sự phát triển của đất nước.
Trước khi đọc 2
Trả lời Câu hỏi 2 Trước khi đọc trang 74 SGK Văn 10 Kết nối tri thức
Bạn đã nghe hoặc thấy câu “Hiền tài là nguồn sức mạnh của quốc gia” ở đâu và trong tình huống nào?
Phương pháp giải:
Nhớ lại khi nào và ở đâu bạn nghe hoặc thấy câu nói trên.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
- Tự nhớ lại thời điểm và tình huống mà bạn đã nghe hoặc thấy câu nói “Hiền tài là nguồn sức mạnh của quốc gia”
- Gợi ý: có thể là khi thăm Văn Miếu – Quốc Tử Giám và nghe hướng dẫn của hướng dẫn viên về ý nghĩa của hàng bia tiến sĩ; hoặc trong một bộ phim lịch sử về những vị tiến sĩ của nước ta...
Trong quá trình đọc 1
Trả lời Câu hỏi 1 Trong khi đọc trang 74 SGK Văn 10 Kết nối tri thức
Các vị vua anh minh đã trao phúc lợi gì cho kẻ sĩ?
Phương pháp giải:
- Tập trung vào phần (2) của văn bản 'Hiền tài là nguyên khí của quốc gia'.
- Chú ý các từ ngữ, câu văn mô tả các hành động của các vị vua để trả lời câu hỏi.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Các vị vua đã trao phúc lợi cho kẻ sĩ như sau:
- Ban khoa danh
- Tôn trọng bằng tước trật
- Ghi danh tại tháp Nhạn
- Ban danh hiệu Long hổ
- Tổ chức tiệc Văn hỉ
Trong quá trình đọc 2
Trả lời Câu hỏi 2 Trong khi đọc trang 74 SGK Văn 10 Kết nối tri thức
Lý do chính của việc xây dựng bia đá là gì?
Phương pháp giải:
- Tập trung vào phần (3), (5) của văn bản 'Hiền tài là nguyên khí của quốc gia'.
- Nhận biết các câu mô tả ý nghĩa của việc xây dựng bia đá để trả lời câu hỏi.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Lý do chính của việc xây dựng bia đá là nhằm:
- Dạy bảo kẻ ác, khích lệ người hiền, hướng dẫn dân trì, chỉ dẫn tương lai, vừa để tôn trọng danh tiếng cho học giả, vừa để củng cố vận mệnh cho quốc gia.
Sau khi hoàn thành việc đọc 1
Trả lời Câu hỏi 1 Sau khi đọc trang 76 SGK Văn 10 Kết nối tri thức
Tìm trong phần (2) của văn bản những từ ngữ thể hiện sự tôn trọng đối với hiền tài của 'các đấng thánh đế minh vương'.
Phương pháp giải:
- Đọc, ôn tập phần kiến thức ngôn ngữ văn trang 72.
- Xem xét văn bản 'Hiền tài là nguyên khí của quốc gia'.
- Đọc kỹ phần (2) của văn bản trên.
- Xác định các từ ngữ thể hiện sự tôn trọng đối với hiền tài của 'các đấng thánh đế minh vương' trong phần (2).
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Các từ ngữ thể hiện sự tôn trọng đối với hiền tài của 'các đấng thánh đế minh vương':
- Nuôi dưỡng nhân tài
- Lựa chọn nhân sĩ
- Chăm sóc nguyên khí
- Tôn trọng bằng tước trật
- Tôn vinh tại tháp Nhạn
- Trao danh hiệu Long hổ
- Cung cấp tiệc Văn hỉ
Sau khi hoàn thành việc đọc 2
Trả lời Câu hỏi 2 Sau khi đọc trang 76 SGK Văn 10 Kết nối tri thức
Trong văn bản có một câu trực tiếp nói về mục đích của việc xây dựng bia ghi danh những người đỗ tiến sĩ. Bạn hãy nêu câu đó.
Phương pháp giải:
- Đọc, ôn tập phần kiến thức ngôn ngữ văn trang 72.
- Đọc văn bản 'Hiền tài là nguyên khí của quốc gia'.
- Tìm và chỉ ra câu nói về mục đích của việc xây dựng bia ghi danh những người đỗ tiến sĩ trong văn bản.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Câu nói về mục đích của việc xây dựng bia ghi danh những người đỗ tiến sĩ là: 'Thực ra việc xây bảng đá này lại có ích lợi nhiều: kẻ hung ác bèn đảng, người thiện đây mà hăng hái, ngày xưa dẫn lối, mai sau hướng đạo, làm cho danh tiếng kính mến kẻ sĩ, làm cho vận mệnh nước non chặt chẽ.'
Sau khi hoàn thành việc đọc 3
Trả lời Câu hỏi 3 Sau khi đọc trang 76 SGK Văn 10 Kết nối tri thức
Xác định luận điểm chính của văn bản và giải thích tại sao bạn chọn như vậy.
Phương pháp giải:
- Đọc, ôn tập phần kiến thức ngôn ngữ văn trang 72.
- Đọc văn bản 'Hiền tài là nguyên khí của quốc gia'.
- Dựa vào các quan điểm trong bài để xác định luận điểm chính của văn bản.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
- Luận điểm chính của văn bản là: thảo luận về quan điểm về hiền tài, tầm quan trọng của hiền tài đối với quốc gia.
- Lý do chọn luận điểm:
+ Bài văn có tiêu đề: Hiền tài là nguyên khí của quốc gia.
+ Các luận điểm, lập luận, chứng minh trong văn bản đều nhấn mạnh vào việc làm rõ vấn đề bàn luận về tầm quan trọng của hiền tài đối với quốc gia.
Sau khi hoàn tất việc đọc 4
Trả lời Câu hỏi 4 Sau khi đọc trang 76 SGK Văn 10 Kết nối tri thức
Về nội dung, đoạn (3) và (2) có mối quan hệ như thế nào?
Phương pháp giải:
- Đọc, ôn tập phần Kiến thức Ngôn ngữ văn trang 72.
- Xem văn bản Hiền tài là nguyên khí của quốc gia.
- Đọc kỹ đoạn (2), (3) trong văn bản.
- Chỉ ra mối quan hệ về nội dung giữa hai đoạn.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Mối quan hệ giữa nội dung của đoạn (2) và (3):
- Đoạn (2) mô tả những biện pháp thể hiện sự tôn trọng của “các đấng thánh đế minh vương” đối với hiền tài trong dân gian.
- Đoạn (3) nói về các biện pháp khuyến khích hiền tài đã được và đang được triển khai (như việc khắc bia) bởi chính phủ.
- Về nội dung, hai đoạn có liên quan, bổ sung lẫn nhau, đề cập đến quan điểm về sự tôn trọng của hiền tài; sau đó, trình bày các biện pháp thể hiện sự tôn trọng này.
Sau khi hoàn tất việc đọc 5
Trả lời Câu hỏi 5 Sau khi đọc trang 76 SGK Văn 10 Kết nối tri thức
Khái quát về nội dung đoạn (4) và chức năng của nó trong luồng lập luận.
Phương pháp giải:
- Đọc, ôn tập phần Kiến thức Ngôn ngữ văn trang 72.
- Xem văn bản Hiền tài là nguyên khí của quốc gia.
- Đọc kỹ đoạn (4) trong văn bản.
- Tóm tắt nội dung của đoạn (4).
- Xác định chức năng của đoạn (4) trong luồng lập luận.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
- Nội dung: mô tả cách mà một nhà hiền tài với học vấn cao nhưng thân phận khiêm tốn phải trả lời trách nhiệm của mình với triều đình.
- Chức năng: là một phần của luận cứ trong dòng lập luận, nối tiếp đoạn (3) với đoạn (5), minh họa những chính sách, hành động cao quý của chính phủ đối với hiền tài, nhằm thể hiện ý nghĩa của việc xây dựng bia đá trong đoạn (5).
Đoạn (4) là mắt xích giữa để đọc giả nhận thấy rõ nhất những đóng góp to lớn mà những người hiền tài mang lại cho quốc gia cũng như ý nghĩa của việc xây dựng bia đá trong đoạn (5).
Sau khi hoàn tất việc đọc 6
Trả lời Câu hỏi 6 Sau khi đọc trang 76 SGK Văn 10 Kết nối tri thức
Khi viết văn bia, tác giả đã thể hiện ít nhất hai tư cách: một là của người truyền đạt 'thánh ý', hai là của kẻ sĩ được trọng dụng, thường suy nghĩ về việc báo đáp. Cách mà hai tư cách này được kết hợp như thế nào đã ảnh hưởng như thế nào đến cách triển khai luận điểm của tác giả?
Phương pháp giải:
- Đọc, ôn tập phần Kiến thức Ngôn ngữ văn trang 72.
- Xem văn bản Hiền tài là nguyên khí của quốc gia.
- Đưa ra ý kiến về cách triển khai luận điểm của tác giả.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Cách triển khai luận điểm của tác giả:
- Tác giả thể hiện quan điểm với vai trò là người truyền đạt 'thánh ý', trình bày luận điểm, bằng chứng về sự trọng dụng hiền tài của triều đình quốc gia.
- Tác giả cũng miêu tả luận điểm về suy nghĩ của những kẻ sĩ được trọng dụng, thể hiện quan điểm của mình, đưa ra bằng chứng về đóng góp của họ cho quốc gia.
- Với hai vai trò này, tác giả triển khai hệ thống luận điểm không phải là đối lập mà song song, đồng thời bày tỏ sự quan trọng của hiền tài với quốc gia và nêu rõ những đóng góp mà họ mang lại cho đất nước.
Sau khi hoàn tất việc đọc 7
Trả lời Câu hỏi 7 Sau khi đọc trang 76 SGK Văn 10 Kết nối tri thức
Tìm một vài ví dụ lịch sử (qua kiến thức học và nghiên cứu thêm) để minh họa nhận định sau đây của tác giả về vị thế của nhà vua trong việc trân trọng nhân tài, khen chê kẻ sĩ, khuyến khích người có uy tín.
Phương pháp giải:
- Đọc, ôn tập phần Kiến thức Ngôn ngữ văn trang 72.
- Xem văn bản Hiền tài là nguyên khí của quốc gia.
- Đọc kỹ đoạn (2) trong văn bản.
- Nêu một số ví dụ lịch sử để làm sáng tỏ quan điểm trên.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Ví dụ lịch sử: Nước ta đã coi trọng những nhân tài như
- Quang Trung, Trần Hưng Đạo, những vị tướng lĩnh có tài chỉ huy xuất sắc, góp phần quan trọng trong việc đánh bại quân xâm lược ngoại xâm.
- Nguyễn Trãi, Nguyễn Du, và một số nhà văn, nhà thơ khác đã có những đóng góp to lớn trong văn hóa của dân tộc.
- Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đại tướng Võ Nguyên Giáp, những người có công lao to lớn với đất nước.
Sau khi hoàn tất việc đọc 8
Trả lời Câu hỏi 8 Sau khi đọc trang 76 SGK Văn 10 Kết nối tri thức
Về cơ bản, việc xác định mục đích viết và bày tỏ quan điểm của người viết trong văn nghị luận là rất quan trọng. Nó giúp người viết truyền đạt ý kiến một cách rõ ràng, thuyết phục và hiệu quả hơn.
Phương pháp giải:
- Đọc, ôn tập phần Kiến thức Ngôn ngữ văn trang 72.
- Xem văn bản Hiền tài là nguyên khí của quốc gia.
- Nêu quan điểm cá nhân về tầm quan trọng của việc xác định mục đích viết và bày tỏ quan điểm trong văn nghị luận.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Tầm quan trọng của việc xác định mục đích viết và bày tỏ quan điểm trong văn nghị luận:
- Đối với người viết:
+ Giúp người viết truyền đạt ý kiến một cách rõ ràng, thuyết phục và hiệu quả hơn.
+ Xác định được những luận điểm cần viết và cung cấp bằng chứng hợp lý để ủng hộ luận điểm đó.
- Đối với người đọc:
+ Giúp người đọc hiểu rõ hơn về nội dung và quan điểm của tác giả.
+ Hỗ trợ việc đánh giá và phản biện về ý kiến của người viết.
Kết nối đọc - viết
Trả lời Câu hỏi Kết nối đọc - viết trang 76 SGK Văn 10 Kết nối tri thức
Văn bản này thể hiện rằng việc trọng dụng hiền tài là cực kỳ cần thiết cho sự phát triển của một quốc gia. Hiền tài không chỉ có kiến thức, trí tuệ mà còn có phẩm chất nhân cách, điều này làm cho họ trở thành những người có khả năng đóng góp lớn cho xã hội. Việc kêu gọi và trọng dụng hiền tài đã được thực hiện từ thời xa xưa và vẫn tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong xây dựng và bảo vệ đất nước. Người viết nhấn mạnh vai trò của hiền tài trong các cuộc kháng chiến và quá trình xây dựng đất nước, đồng thời kêu gọi sự đóng góp của tất cả mọi người trong việc trọng dụng hiền tài, góp phần vào sự phát triển của quốc gia.
