Buzz
Với bài soạn Hoàng Lê nhất thống chí trang 64-72, học sinh lớp 9 sẽ dễ dàng trả lời câu hỏi và soạn văn 9.
Soạn bài Hoàng Lê nhất thống chí (Hồi thứ mười bốn - Ngô gia văn phái)
Bố cục:
+ Phần 1 (từ đầu đến 25 tháng Chạp năm Mậu Thân (1788): quân Thanh kéo vào xâm lược nước ta
+ Phần 2 (tiếp… rồi kéo vào thành): chiến thắng thần tốc của đạo quân dưới sự dẫn dắt tài ba, trí lược của vua Quang Trung.
+ Phần 3 (còn lại): Quân Thanh đại bại và tình cảnh thảm hại vua Lê Chiêu Thống
Hướng dẫn viết bài
Câu hỏi 1 (trang 72 sách giáo khoa Ngữ văn 9 tập 1)
Ý chính: Vua Nguyễn Huệ nhanh chóng lãnh đạo quân đội tiến về phía Bắc để đánh đuổi quân Thanh, trong khi đó vua Lê Chiêu Thống đã bán nước và lẩn trốn cùng quân giặc.
- Đoạn 1 (từ đầu… năm Mậu Thân): Nguyễn Huệ nhận được tin quân Thanh đã chiếm Thăng Long, sau đó lên ngôi vua và dẫn quân tiến hành chiến dịch dẹp giặc.
- Đoạn 2: (tiếp… nỗi kéo vào thành): Cuộc di chuyển quân đội nhanh chóng và chiến thắng vang dội của vua Quang Trung.
- Đoạn 3 (phần còn lại): Thất bại của quân Thanh và hoàn cảnh đáng buồn của vua Lê Chiêu Thống.
+ Biết sử dụng người theo sở trường, có khôn ngoan, và đối xử công bằng.
Câu hỏi 2 (trang 72 sách giáo khoa Ngữ văn 9 tập 1)
Tượng trưng cho sự xuất sắc của Quang Trung - Nguyễn Huệ được thể hiện một cách sinh động và chân thực thông qua những hành động thông minh, tài năng trong việc điều binh chỉ huy và lên kế hoạch chiến lược của anh hùng dân tộc này:
- Hành động quyết đoán, mạnh mẽ:
+ Ngay khi biết tin quân Thanh xâm chiếm Thăng Long, anh liền triệu tập tướng lĩnh để đề xuất kế hoạch chiến đấu.
+ Khi lên ngôi hoàng đế, anh dẫn đầu quân đội ra Bắc tiêu diệt địch.
+ Anh còn lắng nghe ý kiến của người hiền tài (như khi hỏi Nguyễn Thiếp).
+ Anh tập hợp quân lính từ Nghệ An, kiểm tra và chuẩn bị quân đội, rồi ra phủ dụ để đề ra chiến lược đánh giặc.
- Trí thông minh tinh tế, khéo léo, có tài điều binh và chỉ huy tài năng.
+ Hiểu rõ tình hình, quyết định tiến công để tiêu diệt đối thủ.
+ Sử dụng lời lẽ sắc bén, rõ ràng, khích lệ tinh thần tự hào dân tộc trong lòng quân sĩ.
+ Lên kế hoạch chiến đấu thông minh, sử dụng chiến lược và chiến thuật phù hợp, độc đáo (như cách di chuyển quân đội nhanh chóng, chiến đấu chống lại súng địch…).
+ Biết sử dụng người theo sở trường, tôn trọng và đối xử công bằng.
- Ý chí độc lập, tầm nhìn xa rộng lớn: quyết đoán, tự tin trong kế hoạch chiến đấu với đối thủ.
- Hình tượng vua Quang Trung được mô tả với đầy đủ phẩm chất của anh hùng, mang vẻ đẹp uy nghiêm và oai phong.
Tác giả Ngô Gia trung thành với triều đại nhà Lê, song vẫn tôn vinh vua Quang Trung vì lòng yêu nước, tài năng và tinh thần dân tộc của Nguyễn Huệ.
Câu hỏi 3 (trang 72 sách Ngữ văn lớp 9 Tập 1):
- Sự thất bại của quân lãnh đạo nhà Thanh:
+ Quân Thanh không thể chống cự, hoảng loạn bỏ chạy và chết quằn quại.
+ Quân Thanh bị kinh sợ, hoảng loạn tìm cách rút lui.
- Sự thảm hại của bọn phản quốc Tôn Sĩ Nghị, Lê Chiêu Thống.
+ Tôn Sĩ Nghị lo sợ bị phát hiện, không kịp mặc áo và lên ngựa, chỉ kịp dẫn theo quân lính trốn chạy.
+ Vua Lê cùng với Lê Quýnh và Trịnh Hiến chạy trốn và gặp được người thổ hào thiết đã long trọng.
+ Vua Lê đến nơi Tôn Sĩ Nghị oán trách, làm cho Tôn Sĩ Nghị cảm thấy xấu hổ.
- Phần văn mô tả sự thất bại của quân Thanh được diễn tả mạnh mẽ, quyết đoán. Phần văn mô tả sự thất bại của vua Lê có chút xót xa, đầy ân hận. Thể hiện sự tiếc nuối của người viết.
Câu hỏi 4 (trang 72 sách giáo khoa Ngữ văn lớp 9 Tập 1)
Phong cách viết của tác giả khi mô tả hai cuộc tháo chạy (của quân tướng nhà Thanh và của vua Lê Chiêu Thống):
+ Mô tả cảnh tháo chạy của quân tướng nhà Thanh: đầy bi kịch, yếu đuối dưới sự nhìn nhận hết mực hỉ hả, mãn nguyện của kẻ chiến thắng.
+ Mô tả cảm nhận nhanh chóng, đầy sức mạnh về chiến thắng trước quân giặc khiến chúng tan tác, thất bại…
+ Cảnh vua Lê Chiêu Thống bỏ chạy được mô tả chi tiết hơn, diễn tả chậm rãi, phản ánh sự đau buồn, tiếc nuối.
- Sự khác biệt xuất phát từ: tôn trọng tính khách quan khi viết sử, song không thể phủ nhận thái độ chủ quan khi nhìn nhận về quân tướng nhà Thanh.
+ Tác giả diễn tả với tâm trạng khác khi mô tả cuộc tháo chạy của vua Lê Chiêu Thống - đó là vương triều mình phục vụ.
Thực hành
Sau khi lên ngôi vua, vào đêm tối 30 Tết, vua Quang Trung đã ngay lập tức lên đường ra Bắc. Quân ra sông Gián, làm tan vỡ quân địch trấn thủ. Nửa đêm mồng 3 tết, quân bao vây Hà Hồi. Sáng mồng 5, quân tiến sát đồn Ngọc Hồi, đánh bại quân Thanh, giành chiến thắng oanh liệt.
