Soạn bài Hoàng Lê Nhất thống chỉ SGK Ngữ văn 8 tập 2 Chân trời sáng tạo - chi tiết

Chuẩn bị đọc

(trang 69, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Em hiểu gì về thời kỳ của Vua Lê – Chúa Trịnh hoặc về những chiến công của Hoàng đế Quang Trung? Hãy chia sẻ cùng các bạn trong lớp.

Phương pháp giải:

Áp dụng kiến thức cá nhân

Lời giải chi tiết:

Phương án 1

Trịnh – Nguyễn phân tranh là giai đoạn chia lãnh thổ giữa chế độ “vua Lê chúa Trịnh” ở phía Bắc sông Gianh (Đàng Ngoài) và chúa Nguyễn cai trị ở miền Nam (Đàng Trong), bắt đầu từ Trịnh Tráng đánh Nguyễn Phúc Nguyên năm 1627 đến khi chúa Nguyễn suy sụp vào năm 1777.

Ban đầu, cả hai thế lực Trịnh và Nguyễn đều thừa nhận triều đình Hậu Lê nhưng thực tế họ đã tạo ra hai lực lượng riêng biệt, với Đàng Trong và Đàng Ngoại là lãnh thổ riêng của họ. Việc này đã dẫn đến sự chia cắt của Đại Việt trong suốt khoảng 150 năm.

Vua Quang Trung là một vị vua anh dũng, trong vòng 6 ngày, sớm hơn 2 ngày so với dự kiến, ông đã đánh tan quân Thanh và giữ nguyên lời hứa với binh lính là sẽ ăn Tết tại Thăng Long. Vào trưa ngày mùng 5 Tết, dưới sự hoan hỉ của dân chúng, quân đội của vua Quang Trung đã bước vào kinh thành Thăng Long, kết thúc chiến dịch chống quân Thanh với một chiến thắng vang dội.

Trải nghiệm cùng VB 1

Câu 1 (trang 71, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Đặc điểm nào khác biệt của việc kiêu binh phò Trịnh Tông lên ngôi so với các vua trước đây mà em biết, hoặc mà em đã tưởng tượng?

Phương pháp giải:

Áp dụng kiến thức cá nhân

Lời giải chi tiết:

Phương án 1

Truyền thống lên ngôi vua là theo lối cha truyền con nối, được sự chấp thuận và ủng hộ, nhưng Trịnh Tông lên ngôi nhờ sự kiểm soát của bọn kiêu binh.

Trải nghiệm cùng VB 2

Câu 2 (trang 72, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Em nhận xét gì về hành động của bọn kiêu binh?

Phương pháp giải:

Áp dụng kỹ năng đọc hiểu

Lời giải chi tiết:

Phương án 1

Hành động của bọn kiêu binh thể hiện sự kiêu căng và thái độ coi trời bằng vung, không quan tâm đến cảnh khốn khổ của nhân dân.

Trải nghiệm cùng VB 3

Câu 3 (trang 73, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Biểu hiện tính cách nào của Vua Quang Trung được thể hiện qua câu nói này?

Phương pháp giải:

Áp dụng kỹ năng đọc hiểu

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Câu này thể hiện tính cách của Vua Quang Trung: quyết đoán, dám nghĩ dám làm và đặc biệt là tính toán như thần

Trải nghiệm cùng VB 4

Câu 4 (trang 75, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Từ đây, tuyến truyện có điều gì thay đổi?

Phương pháp giải:

Áp dụng kỹ năng đọc hiểu

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Từ đây, tuyến truyện có sự thay đổi từ cách mô tả, phản ánh hướng đi của chúng ta sang việc mô tả tình hình của kẻ thù.

Trải nghiệm cùng VB 5

Câu 5 (trang 76, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Phần kể về Vua Lê Chiêu Thống có phải là một tuyến truyện khác không? Tại sao?

Phương pháp giải:

Áp dụng kỹ năng đọc hiểu

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Phần kể về Vua Lê Chiêu Thống là một tuyến truyện khác bởi nội dung và đối tượng mô tả ở phần này khác so với các phần còn lại, phản ánh một đối tượng cụ thể có ảnh hưởng đến cốt truyện.

Suy ngẫm và phản hồi 2

Câu 2 (trang 77, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Đặc điểm nổi bật của nhân vật Vua Quang Trung trong văn bản là gì? Phân tích một số chi tiết tiêu biểu để làm nổi bật đặc điểm đó.

Phương pháp giải:

Áp dụng kỹ năng đọc hiểu

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Đặc điểm nổi bật của nhân vật Vua Quang Trung trong văn bản là: quyết đoán, mưu tính như thần, mạnh mẽ, sáng suốt, nhìn xa và trông rộng, tài giỏi, văn võ song toàn.

Một số chi tiết tiêu biểu để làm nổi bật đặc điểm đó:

+ Tổ chức tập luyện đánh giặc như hành quân hỏa tốc, duyệt binh, tuyển binh, lập kế hoạch hành quân đánh giặc.

+ Tìm ra được sự tương quan giữa quân ta và quân địch từ đó rút ra nhiều kinh nghiệm chiến đấu. Giỏi trong việc nhìn nhận và dùng người.

+ Có sự tính toán trong việc hành quân và đánh giặc với những mưu tính rất chính xác

Suy ngẫm và phản hồi 3

Câu 3 (trang 77, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Nhận xét về nghệ thuật kể chuyện của tác giả (chú ý cách sử dụng ngôi kể, kết hợp lời của người kể chuyện và lời của nhân vật,…)

Phương pháp giải:

Vận dụng kiến thức đọc hiểu

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Ngôi kể thứ ba được tác giả sử dụng kết hợp cùng lời kể của các nhân vật khác đã cho chúng ta thấy được câu chuyện được bao quát và chân thực hơn. Qua lời từng nhân vật ta hiểu thêm được tính cách, tâm lý, hành động và con người của họ nhiều hơn.

Suy ngẫm và phản hồi 4

Câu 4 (trang 77, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

So sánh thái độ, tình cảm của tác giả khi viết về Vua Quang Trung – nghĩa quân Tây Sơn và về anh em Trịnh Tông – đám kiêu binh; Lê Chiêu Thống, Tôn Sĩ Nghị và đội quân xâm lược nhà Thanh. Theo em, cách thể hiện thái độ như vậy có phù hợp với truyện lịch sử hay không? Vì sao?

Phương pháp giải:

Vận dụng kỹ năng đọc hiểu

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Thái độ, tình cảm của tác giả khi viết về Vua Quang Trung – nghĩa quân Tây Sơn và về anh em Trịnh Tông – đám kiêu binh; Lê Chiêu Thống, Tôn Sĩ Nghị và đội quân xâm lược nhà Thanh được tác giả thể hiện khác nhau để ta thấy được rõ ràng thái độ kính trọng và khinh thường của tác giả đối với những người anh hùng lịch sử và quân giặc. Em thấy cách thể hiện thái độ như vậy phù hợp với truyện lịch sử vì thái độ của tác giả chính cách thể hiện chân thực nhất với những sự kiện và nhân vật lịch sử. Đối với giặc là căm phẫn còn với anh hùng là thái độ ngưỡng mộ, trân trọng.

Suy ngẫm và phản hồi 5

Câu 5 (trang 77, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Qua văn bản, em hiểu thêm điều gì về Vua Quang Trung và cuộc kháng chiến chống quân Thanh của nhân dân ta.

Phương pháp giải:

Vận dụng kỹ năng đọc hiểu

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Qua văn bản, em đã hiểu thêm được nhiều điều về Vua Quang Trung và cuộc kháng chiến chống quân Thanh của nhân dân ta: Quang Trung là một tổng chỉ huy tài ba và là một vị vua anh dũng đích thân đánh trận. Đồng thời đây là minh chứng cho tinh thần yêu nước, đoàn kết của nhân dân ta.

Suy ngẫm và phản hồi 6

Câu 6 (trang 77, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Văn bản đã giúp em hiểu thêm điều gì về bối cảnh lịch sử xã hội Việt Nam đương thời?

Phương pháp giải:

Vận dụng kỹ năng đọc hiểu

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Văn bản đã giúp em hiểu thêm về bối cảnh lịch sử xã hội Việt Nam đương thời: Không chỉ phải chiến đấu với giặc ngoại xâm mà chúng ta còn có cả giặc phản quốc. Vua và quân dân đều đồng lòng cùng nhau đánh giặc. Các cuộc kháng chiến của chúng ta đều thắng lợi là vì do có người lãnh đạo tài giỏi và tinh thần chiến đấu bất khuất kiên cường của quân và dân ta.

Suy ngẫm và phản hồi 7

Câu 7 (trang 77, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

So sánh cốt truyện trong văn bản trên với cốt truyện trong một văn bản mà em đã đọc, chỉ ra điểm khác biệt và điểm tương đồng (nếu có) giữa cốt truyện đa tuyến với cốt truyện đơn tuyến.

Phương pháp giải:

Vận dụng kỹ năng đọc hiểu

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Một văn bản mà em đã đọc có cốt truyện giống với văn bản trên là “Vĩnh biệt Cửu Trùng Đài” với cốt truyện đa tuyến. Cả hai đều lồng ghép các câu chuyện với nhau khi nhân vật đang nói hoặc kể chuyện.