Khi soạn bài Huấn luyện áp dụng phối hợp các phương pháp lập luận trên trang 174, 175, 176 sách giáo khoa Ngữ văn lớp 12, học sinh có thể dễ dàng trả lời câu hỏi và viết bài văn 12.
Soạn bài Huấn luyện áp dụng phối hợp các phương pháp lập luận
I. Thực hành trong lớp
Câu 1 (Trang 174 sách giáo khoa Ngữ văn 12 tập 1):
Các phương pháp lập luận đã được học:
- Chứng minh: sử dụng lý lẽ và bằng chứng để thuyết phục người đọc, người nghe về một vấn đề nào đó trong cuộc sống hoặc trong văn học
- Diễn giải: sử dụng lý lẽ và ví dụ để giúp người đọc (người nghe) hiểu một vấn đề cụ thể trong cuộc sống và văn học
- Phân tích: phân chia đối tượng thành các yếu tố, thành phần nhỏ để xem xét và tóm tắt bản chất của vấn đề. Phân loại vấn đề giúp hiểu rõ, kỹ lưỡng
- So sánh nhằm đối chiếu hai hoặc nhiều sự vật hoặc các mặt của cùng một sự vật để phát hiện ra điểm tương đồng và khác biệt, từ đó đưa ra nhận định rõ ràng về đặc điểm, giá trị của sự vật hoặc hiện tượng.
Phủ định: sử dụng lý lẽ và bằng chứng để phủ nhận quan điểm, ý kiến
Câu 2 (trang 174 sách giáo khoa Ngữ văn 12 tập 1):
+ Phân tích
+ Chứng minh
+ Phủ định
+ Nhận xét
Câu 3 (trang 175 sách giáo khoa Ngữ văn 12 tập 1):
Hướng dẫn xây dựng kế hoạch nghiên cứu về vấn đề văn hóa - tinh thần của con người
Bước 1: Lựa chọn vấn đề cần thảo luận, xác định yêu cầu của đề bài về nội dung, vấn đề cần thảo luận, phương pháp lập luận, phạm vi tài liệu sử dụng...
Bước 2: Suy nghĩ và trình bày quan điểm trong phần chính của phần kế hoạch nội dung
+ Lựa chọn các quan điểm chính, nổi bật
+ Kết hợp một cách hài hòa các thao tác lập luận để làm sáng tỏ, thuyết phục và thu hút người đọc
+ Trong các thao tác lập luận, phân tích đóng vai trò quan trọng nhất, vì qua phân tích sẽ hiểu rõ hơn về các vấn đề.
Bước ba: Diễn đạt các ý đã chuẩn bị thành một chuỗi câu văn đúng ngữ pháp, liên kết với nhau, phản ánh phong cách ngôn ngữ chính luận
II. Thực hành tại nhà
Bài 1 (trang 176 sách giáo khoa Ngữ văn 12 tập 1):
Các tác phẩm thảo luận thường sử dụng nhiều phương pháp lập luận khác nhau:
- Một giai đoạn trong lịch sử thơ của Hoài Thanh
- Nguyễn Đình Chiểu - một ngôi sao sáng trong văn hóa dân tộc theo Phạm Văn Đồng
Với những quan điểm chính sau đây:
LĐ1: Nguyễn Đình Chiểu được xem là một nhà thơ yêu nước
LĐ2: Thơ văn của Nguyễn Đình Chiểu thể hiện sự kiên trì trong phong trào kháng Pháp
LĐ3: Lục Vân Tiên, một tác phẩm quan trọng của Nguyễn Đình Chiểu, phổ biến trong dân gian
LĐ4: Khẳng định đẳng cấp, vĩ đại trong nhân cách và công lao của Nguyễn Đình Chiểu
- Tác giả đã tinh tế áp dụng các phương pháp: phân tích, so sánh, chứng minh một cách thành thạo, làm cho bài viết cảm động, thuyết phục
Bài 2 (trang 176 sách giáo khoa Ngữ văn 12 tập 1):
Dàn ý bài văn thảo luận về những điểm đặc biệt được phát hiện từ tiểu thuyết, kịch bản văn học
- Giới thiệu một cách đầy ấn tượng về tác phẩm mới mà công chúng đang quan tâm
- Tóm tắt nội dung của tác phẩm đó (nội dung, chủ đề, điểm nghệ thuật đặc biệt)
- Các đặc điểm trong tác phẩm mà độc giả quan tâm
- Trình bày quan điểm cá nhân: đồng ý hoặc phản đối
Kết luận: Xác nhận tính đúng đắn của vấn đề, bác bỏ những sai lầm cần phải loại bỏ