Soạn bài Ông già và biển cả (chi tiết)

Buzz

Nội dung bài viết

Soạn bài Ông già và biển cả - Hê-minh-uê - SGK Ngữ Văn lớp 12 tập 2. Đề bài: Ngoài việc mô tả bằng lời của người kể chuyện, còn có ngôn từ nào trực tiếp diễn đạt hành động và thái độ của ông lão trước con cá kiếm không? Tác dụng của loại ngôn ngữ đó?

Xem thêm

Đọc tóm tắt

- Trong bài "Ông già và biển cả" của Hê-minh-uê, ông lão Xan-ti-a-gô, sống cô đơn và nghèo khổ, đã đối mặt với số phận bằng cách ra khơi xa và chiến đấu với con cá kiếm khổng lồ.
- Dù thành công trong việc bắt được con cá, ông phải đối mặt với sự tấn công của cá mập, khiến con cá kiếm bị ăn mất và chỉ còn lại xương.
- Tác phẩm chia thành hai phần: cuộc chiến với cá kiếm và hành trình trở về.
- Hê-minh-uê sử dụng ngôn từ đối thoại nội tâm và đối thoại với con cá để thể hiện sự tôn trọng và mối liên hệ sâu sắc giữa ông lão và con cá, làm nổi bật phong cách và nguyên lý sáng tác của ông.

Soạn bài Ông già và biển cả - Hê-minh-uê - SGK Ngữ Văn lớp 12 tập 2. Đề bài: Ngoài việc mô tả bằng lời của người kể chuyện, còn có ngôn từ nào trực tiếp diễn đạt hành động và thái độ của ông lão trước con cá kiếm không? Tác dụng của loại ngôn ngữ đó?

Soạn bài Ông già và biển cả

Tìm hiểu chung

Lời giải chi tiết:

Tóm tắt văn bản

Xan-ti-a-gô - Ông lão câu cá người Cu-Ba, sống cô đơn và nghèo khổ trong túp lều bên bờ biển ngoại ô La-ha-ba-na. Số phận không mỉm cười với ông khi đã 84 ngày không bắt được con cá nào. Mọi người xung quanh đã mất niềm tin vào sự thành công của Xan-ti-a-gô, thậm chí cậu bé Manolin cũng bị cấm không được giao tiếp với ông nữa. Quyết định đối diện với số phận, ông quyết định rời bờ biển cô đơn, đi sâu vào biển rộng. Ông vượt qua những thách thức nguy hiểm và cuối cùng gặp phải một con cá kiếm khổng lồ. Trải qua ba ngày cố gắng chiến đấu, ông cuối cùng cũng đánh bại con cá đó. Xan-ti-a-gô hạnh phúc với chiến thắng, nhưng không ngờ mùi máu của con cá kiếm đã gọi đến bầy cá mập. Sau khi đánh off chúng, ông chỉ còn lại xương cơ của con cá kiếm trắng lớn.

Bố cục: 2 phần

- Phần 1: Từ đầu đến 'nước bắn tung, trùm lên cả ông lão lẫn con thuyền': Cuộc chiến của Xan-ti-a-go

- Phần 2: Phần còn lại: Hành trình ông Xan-ti-a-gô đưa con cá về bờ.

Câu 1

Câu 1 (trang 135 SGK Ngữ văn 12 tập 2)

Hình ảnh những vòng lượn của con cá kiếm được nhắc đi nhắc lại trong đoạn văn gợi lên những đặc điểm gì về cuộc chiến giữa ông và con cá (thời gian, tình hình, tư thế...)?

Lời giải chi tiết:

- Đó là ngày thứ ba của cuộc chiến, ông cố gắng nắm giữ con cá mặc dù con cá cố gắng vùng vẫy để thoát khỏi. Cả hai đều không được ăn uống. Điều này cho thấy sự cân đối giữa hai bên trong cuộc đấu tranh.

- Sự lặp lại các vòng lượn thể hiện rõ ràng rằng cuộc chiến giữa hai bên đang ở giai đoạn khốc liệt, đầy quyết tâm, tạo ra một tình huống mà cả hai phải đấu tranh hết mình, một cuộc chiến không cân bằng.

- Con cá cố gắng để tự giải cứu bản thân, cho thấy sự kiên trì của nó. Ông cũng cố gắng hết sức để bảo vệ thành quả của mình bằng kinh nghiệm và sức mạnh cuối cùng.

Câu 2

Câu 2 (trang 135 SGK Ngữ văn 12 tập 2)

Những giác quan của ông lão tập trung vào con cá kiếm ra sao? Chứng minh rằng các chi tiết này tạo ra sự tiếp nhận từ xa đến gần, từ chi tiết đến tổng thể.

Lời giải chi tiết:

- Dựa vào sự nhạy bén tích lũy từ nhiều năm kinh nghiệm, ông lão đã sử dụng tất cả khả năng của mình trong cuộc chiến

+ Thị giác: Dự đoán con cá dựa trên cách nó bơi cong, sức căng của dây câu

+ Xúc giác: Cảm nhận mỗi cử động của con cá qua dây câu. Ông lão cảm nhận cảm giác đau khổ của con cá vì phải nỗ lực, cố gắng để bảo vệ thành quả lao động của mình. Con cá xuất hiện như một nhân vật trong đoạn trích.

+ Khi đâm trúng con cá, nó vụt lên khỏi mặt nước, phô diễn vẻ đẹp khổng lồ, sức mạnh

=> Các chi tiết được sắp xếp theo trình tự của cuộc chinh phục cá kiếm, từ quan sát, cảm nhận khi con cá cố gắng vùng vẫy để thoát ra và sau đó là sự tiếp cận gần hơn.

Câu 3

Câu 3 (trang 135 SGK Ngữ văn 12 tập 2)

Có phải ông lão chỉ cảm nhận con cá bằng giác quan của một kẻ đi săn, một người chỉ muốn tiêu diệt kẻ đối thủ? Hãy phát hiện một lớp nghĩa mới ở đây, và từ đó đánh giá mối quan hệ giữa ông lão và con cá kiếm.

Lời giải chi tiết:

- Trong đoạn trích: Ông lão không chỉ cảm nhận con cá như một kẻ đi săn, muốn tiêu diệt đối thủ mà còn xem nó như một đối thủ xứng đáng, một người bạn, một người anh em, và ngay cả có lòng kính phục.

- Chi tiết:

+ Câu chuyện với con cá kiếm: 'Đừng nhảy', 'Con cá ơi', 'Chưa từng thấy ... Anh em ạ'. => Coi con cá như một người.

+ 'Khi con cá, mang cái chết trong mình, tỉnh giấc nảy lên khỏi mặt nước phô hết vẻ khổng lồ, vẻ đẹp và sức mạnh của nó'. Cái chết của con cá cũng bộc lộ vẻ đẹp hùng vĩ hiếm có.

- Mối liên hệ:

+ Người đi câu – mồi được câu

+ Ngoài ra, quan hệ này là sự đối đầu giữa hai kẻ đối thủ (một cuộc đấu tranh ngang hàng, cân đối, cả hai bên đều phải cố gắng hết mình)

+ Hai người bạn thân thiết

+ Cái đẹp, người đánh giá cái đẹp

+ Cách con người đối xử với môi trường

+ Hành trình chinh phục tự nhiên của con người

+ Con người và cuộc hành trình chinh phục ước mơ

+ Hành trình sáng tạo văn học của nhà văn

Câu 4

Câu 4 (trang 135 SGK Ngữ văn 12 tập 2)

So sánh hình ảnh con cá kiếm trước và sau khi ông lão chiếm được nó. Điều này đưa ra suy nghĩ gì cho bạn? Tại sao có thể xem con cá kiếm là một biểu tượng?

Lời giải chi tiết:

- So sánh hình ảnh của con cá trước và sau khi ông lão chiếm được nó:

+ Trước: lớn, đẹp, đuôi lớn hơn cả một chiếc lá, màu hồng tím, hình thể to lớn; phẩm chất thông minh, kiên cường => mang lại vẻ đẹp oai phong, mạnh mẽ và hùng vĩ.

+ Sau: không chấp nhận cái chết, nổi lên khỏi mặt nước phô diễn vẻ đẹp; con cá trắng bóng, thẳng đơ.

- Hình ảnh của con cá kiếm mang ý nghĩa biểu tượng:

+ Tự nhiên => thể hiện vẻ đẹp, sức mạnh, sự kiêu hùng và oai vệ của tự nhiên.

+ Cuộc sống => những khó khăn, thách thức của cuộc sống.

+ Con người: ước mơ về thành quả của lao động.

+ Nghệ thuật: ước mơ sáng tạo.

Luyện tập

Lời giải chi tiết:

Câu 1 (135 SGK Ngữ văn 12 tập 2)

Ngoài việc mô tả bằng lời của người kể chuyện, còn có ngôn từ nào trực tiếp nói lên hành động và thái độ của ông lão trước con cá kiếm không? Tác dụng của loại ngôn ngữ đó?

Trả lời:

- Ngoài việc mô tả bằng lời của người kể chuyện, còn có loại ngôn từ trực tiếp nói lên hành động và thái độ của ông lão trước con cá kiếm, đó là ngôn ngữ đối thoại nội tâm của nhân vật ông lão Xan-ti-a-gô, cũng như cuộc 'đối thoại' giữa ông lão với con cá kiếm.

Có lúc nó là độc thoại nội tâm, có lúc là đối thoại với con cá kiếm:

+ 'Đừng nhảy, cá' - Lão nói - 'Đừng nhảy!'

+ 'Cá ơi' - ông lão nói - 'Cá này, dẫu sao thì mày cũng sẽ chết. Mày muốn tao cùng chết nữa à?'.

+ 'Mày đừng giết tao, cá à?' - ông lão nghỉ - 'Mày có quyền làm thế!'. 'Tao chưa từng thấy bất kì ai hùng dũng, duyên dáng, bình tĩnh, cao thượng hơn mày, người anh em ạ!'.

- Ý nghĩa của lời phát biểu trực tiếp:

+ Khiến người đọc cảm thấy như đang trực tiếp chứng kiến sự việc

+ Hình thức đôi thoại này chứng tỏ Xan-ti-a-gô chiêm ngưỡng, coi con cá kiếm như một con người.

+ Vẻ đẹp của con người trong hành trình theo đuổi và đạt được ước mơ của mình.

Đoạn văn tiêu biểu cho phong cách viết độc đáo của Hê-minh-uê: luôn đặt con người đơn độc trước thử thách. Con người phải vượt qua thử thách, vượt qua giới hạn của chính mình để vươn tới và đạt được ước mơ, khát vọng của mình. Hai hình tượng ông lão và con cá kiếm đều mang ý nghĩa biểu tượng gợi ra nhiều tầng nghĩa của tác phẩm. Đoạn văn tiêu biểu cho nguyên lý 'tảng băng trôi' của Hê-minh-uê.

Câu 2 (trang 135 SGK Ngữ văn 12 tập 2)

Cách dịch Ông già và biển cả hay hơn lối dịch nguyên văn Ông già và biển bởi nó tạo nên sự cân đối về số tiếng giữa hai đối tượng ngăn cách bởi từ “và”. Mặt khác, từ “biển cả” có tác dụng gợi hình, gợi cảm (trù phú, mênh mông, bí ẩn) hơn hẳn cách gọi ngắn gọn “biển”.

Tổng kết

Lời giải chi tiết:

Hình ảnh ông lão đánh cá đơn độc dũng cảm săn đuổi con cá lớn nhất đời là một biểu tượng về vẻ đẹp của ước mơ và hành trình gian khổ của con người để biến ước mơ thành hiện thực. Sự chuyển hóa từ bức tranh với những nét trần trụi, chân thực, giản dị sang một lớp nghĩa hàm ẩn, rộng lớn - đó chính là phong cách của Hê-minh-uê và cũng là sư thể hiện nguyên lí sáng tác của ông: tác phẩm nghệ thuật như một "tảng băng trôi".

Nội dung được phát triển bởi đội ngũ Mytour với mục đích chăm sóc khách hàng và chỉ dành cho khích lệ tinh thần trải nghiệm du lịch, chúng tôi không chịu trách nhiệm và không đưa ra lời khuyên cho mục đích khác.

Nếu bạn thấy bài viết này không phù hợp hoặc sai sót xin vui lòng liên hệ với chúng tôi qua email [email protected]

Các câu hỏi thường gặp

Ông lão cảm nhận con cá kiếm như thế nào trong cuộc chiến?

Ông lão cảm nhận con cá kiếm không chỉ qua các giác quan cơ bản như thị giác và xúc giác, mà còn qua sự đấu tranh, sự kiên trì của con cá, xem nó như một đối thủ xứng đáng. Mối quan hệ giữa ông và con cá vừa là cuộc chiến, vừa là sự kính trọng và đồng cảm.

Hình ảnh con cá kiếm mang ý nghĩa gì trong tác phẩm?

Con cá kiếm là biểu tượng của sức mạnh, vẻ đẹp và sự kiên cường của tự nhiên. Nó còn đại diện cho những thử thách trong cuộc sống mà con người phải vượt qua để đạt được ước mơ. Sau khi bị đánh bại, con cá trở thành hình ảnh của sự mất mát và sự hi sinh.

Ngôn ngữ đối thoại của ông lão với con cá kiếm có tác dụng gì?

Ngôn ngữ đối thoại của ông lão không chỉ phản ánh hành động và thái độ của nhân vật, mà còn tạo sự kết nối sâu sắc với con cá. Những câu nói như 'Cá ơi' thể hiện sự kính trọng và sự nhận thức của ông về con cá như một người bạn, không chỉ là đối thủ.

Cuộc chiến giữa ông lão và con cá kiếm có ý nghĩa gì về mặt tinh thần?

Cuộc chiến này không chỉ là sự đối đầu giữa hai sinh vật mà còn là một cuộc đấu tranh nội tâm. Nó thể hiện sức mạnh ý chí và khát vọng không khuất phục của con người trước nghịch cảnh, cũng như sự tôn trọng đối với thiên nhiên và những thử thách mà cuộc sống mang lại.

Vì sao con cá kiếm được coi là một biểu tượng trong tác phẩm?

Con cá kiếm mang ý nghĩa biểu tượng vì nó thể hiện sức mạnh và vẻ đẹp tuyệt vời của tự nhiên. Nó cũng là biểu tượng của sự chiến đấu, không khuất phục trước nghịch cảnh, và là hình ảnh của những ước mơ mà con người theo đuổi, dù kết quả có thể là thất bại.