Soạn bài Kể về những vị thần sáng tạo thế giới trên các trang 11, 12, 13, 14 một cách ngắn gọn nhưng vẫn đảm bảo nội dung, tuân thủ sách Ngữ văn lớp 10 Kết nối tri thức với cuộc sống giúp học sinh dễ dàng hơn trong việc soạn bài văn 10.
Soạn bài Kể về những vị thần sáng tạo thế giới (trang 14) - tóm tắt ngắn Kết nối tri thức
* Trước khi đọc
Câu hỏi (trang 11 sách giáo khoa Ngữ văn lớp 10 Tập 1 - Kết nối tri thức):
- Những câu chuyện về thần thoại Hy Lạp, Sơn Tinh Thuỷ Tinh, Con Rồng cháu Tiên, Thần Kim Quy, Thần trụ trời, thần núi Tản Viên, Nữ Oa vá trời,...
- Các bộ phim như Cuộc chiến của các vị thần (thần thoại Ấn Độ), Đông phương thần Oa (Trung Quốc), truyền thuyết Thánh Gióng (Việt Nam), cuộc chiến thành Troy....
* Đọc văn bản
Gợi ý trả lời câu hỏi trong đoạn văn:
1. Tập trung vào các chi tiết mô tả ban đầu của câu chuyện.
- Trước khi có vũ trụ, mọi vật và con người chưa xuất hiện
- Bầu trời và đất đều lạ lẫm, tối om, lạnh buốt
2. Hình dung hình dáng và hành động của thần Trụ Trời.
- Hình dáng: Một vị thần khổng lồ, từng bước đi trên mặt đất từ một miền này sang miền khác, từ đỉnh núi này đến đỉnh núi khác
- Hành động: Đứng dậy, dùng đầu chống lên trời rồi đào đất, đá thành cái cột vừa to vừa cao để chống trời
3. Có những vị thần nào được đề cập trong bài văn?
- Có thần đếm cát, thần tát biển, thần kể sao, thần đào sông, thần trồng cây, thần xây nhà, thần trụ trời
4. Chú ý các chi tiết mô tả công việc và tính cách của thần Sét.
Công việc |
Tính khí |
+ Thi hành luật pháp ở trần gian + Thần tự mình nhảy xuống tận nơi trỏ ngọn cờ vào đầu tội nhân rồi dùng lưỡi búa bổ xuống đầu + Thần thường ngủ về mùa đông, vào tháng hai, ba mới dậy làm việc. |
+ Rất nóng nảy + Hễ thấy là đánh liền cho nên cũng có lúc làm cho người, vật chết oan |
5. Tập trung vào hình dạng và hoạt động của thần Gió.
Hình dạng |
Hoạt động |
+ Kì quặc, không có đầu |
+ Làm gió nhỏ hay bão lớn, lâu hay mau tuỳ theo lệnh Ngọc Hoàng + Phối hợp với thần Mưa, có khi cả thần Sét Những lúc thần xuống hạ giới đi chơi vào những buổi tối trời là lúc giữa đồng bằng tự nhiên nổi lên trận gió xoay, dân gian thường gọi là thần Cụt Đầu. |
6. Mục đích của việc tạo ra nhân vật con thần Gió là gì?
- Mục đích là để giải thích hiện tượng gió và giải thích sự xuất hiện của cây ngải tướng quân.
* Sau khi đọc
Nội dung chính của bài văn “Truyện về các vị thần sáng tạo thế giới”:
Văn bản kể về các vị thần sáng tạo thế giới đã giải thích cách thế giới tự nhiên được tạo thành thông qua sự hoạt động của các vị thần. Mỗi vị thần mang một sức mạnh đặc biệt, duy trì sự sống trên trái đất. Truyện về các vị thần phản ánh quan niệm cổ điển về thế giới của con người và thể hiện mong muốn vượt qua tự nhiên.
Gợi ý trả lời câu hỏi sau khi đọc:
Câu 1 (trang 14 sách giáo khoa Ngữ văn lớp 10 Tập 1 - Kết nối tri thức):
Đặc điểm |
Thần Trụ Trời |
Thần Sét |
Thần Gió |
Thời gian |
Chưa có vũ trụ, chưa có muôn vật và loài người |
||
Không gian |
Trời đất chỉ là một đám hỗn độn tối tăm và lạnh lẽo |
||
Nhân vật |
Ông thần thân thể to lớn không biết bao nhiêu mà kể |
Danh hiệu là Thiên Lôi, ông Sấm |
Hình dạng kì quặc, không đầu |
Sự kiện chính |
Thần ở trong đám mờ mịt hỗn độn không biết đã từ bao lâu, bỗng đứng dậy dùng đầu đội trời lên rồi đào đất, đá đắp thành một cái cột vừa to vừa cao để chống trời. |
Thần bị bắt nằm im một nơi không cựa quậy, con gà của Ngọc Hoàng được lệnh thỉnh thoảng lại mổ một cái làm cho thần đau nhói nhưng không làm gì được |
Thần Gió có đứa con nghịch ngợm. Khi hạ giới mất mùa đói khổ, người chồng đi xa xin được bát gạo về nấu cho vợ nhưng bị con thần Gió quạt tứ tung văng xuống ao. |
Câu 2 (trang 14 sách giáo khoa Ngữ văn lớp 10 Tập 1 - Kết nối tri thức):
- Nhân vật chính bao gồm thần Trụ Trời, thần Sét, và thần Gió => đều là những vị thần sáng tạo thế giới
- Nội dung: Lí giải về sự hình thành thế giới và các thói quen, hành vi: thần Trụ Trời tạo ra vũ trụ; thần Sét giải thích hiện tượng sấm sét; thần Gió giải thích hiện tượng gió, lốc, cũng như việc sử dụng cây “ngải tướng quân” để chữa bệnh cho trâu bò
Câu 3 (trang 14 sách giáo khoa Ngữ văn lớp 10 Tập 1 - Kết nối tri thức):
- Trong quan điểm của người cổ xưa:
+ Các vị thần thường có hình dạng khổng lồ (thần Trụ Trời) hoặc ngoại hình đặc biệt (thần Gió không có đầu).
+ Các vị thần đều sở hữu sức mạnh siêu nhiên (thần Trụ Trời phân chia trời và đất; thần Sét có một cái búa lớn, thường thực hiện pháp luật trên trái đất; thần Gió có khả năng tạo ra gió mạnh hoặc nhẹ, kéo dài hoặc ngắn).
+ Các vị thần thường có tính cách nóng nảy và đáng sợ (thần Sét khi Ngọc Hoàng sai chỉ cần thấy là đánh ngay; thần Gió khi hợp tác với thần Sét và thần Mưa trở nên vô cùng đáng sợ).
- Các nhân vật trong thần thoại đóng vai trò quan trọng trong việc giải thích các hiện tượng tự nhiên và cuộc sống. Do đó, dựa trên đặc điểm của các hiện tượng tự nhiên và xã hội, con người thời cổ đại đã tạo ra các nhân vật thần có tính cách tương tự.
Câu 4 (trang 14 sách giáo khoa Ngữ văn lớp 10 Tập 1 - Kết nối tri thức):
|
Thần Trụ Trời |
Thần Sét |
Thần Gió |
Công việc |
dùng đất, đá đắp thành một cái cột vừa cao vừa to để chống trời, tách trời và đất ra làm hai. |
thi hành pháp luật ở trần gian.
|
làm gió theo lệnh Ngọc Hoàng
|
Miêu tả công việc |
một hôm bỗng đứng dậy dùng đầu đội trời lên rồi đào đất, đá đắp thành một cái cột vừa to vừa cao để chống trời, Thần cứ một mình cầy cục đắp, cột đá càng cao chót vót càng đẩy trời lên mãi |
Thần có một lưỡi búa đá. Khi xử kẻ nào dù là người, là vật, là cây cỏ thì thần tự mình nhảy xuống tận nơi trỏ ngọn cờ vào đầu tội nhân rồi dùng lưỡi búa bổ xuống đầu. |
Bảo bối của thần là một thứ quạt nhiệm màu. Thần sẽ làm gió nhỏ hay bão lớn, lâu hay mau tùy theo lệng Ngọc Hoàng. Khi thần phối hợp với Thần Mưa, có khi cả thần Sét
|
Mục đích |
Lí giải tại sao có mặt đất và bầu trời |
Lí giải tại sao mỗi lần chớp rạch, biết có sét |
Lí giải hiện tượng gió và sự xuất hiện của cây ngải gió |
Câu 5 (trang 14 sách giáo khoa Ngữ văn lớp 10 Tập 1 - Kết nối tri thức):
- Với tư duy đơn giản, thời kỳ ban đầu của nhân loại chưa thể giải thích các hiện tượng tự nhiên bằng cách khoa học và logic. Họ tin rằng có một thực thể siêu nhiên, thần linh đang chi phối các hiện tượng tự nhiên và cuộc sống của họ.
- Mong muốn vượt qua thế giới tự nhiên của con người nguyên thủy được thể hiện qua hình tượng các vị thần.
Câu 6 (trang 14 sách giáo khoa Ngữ văn lớp 10 Tập 1 - Kết nối tri thức):
* Đặc điểm:
- Nhân vật được tạo hình cụ thể trong tác phẩm văn học thông qua các kỹ thuật nghệ thuật. Các nhân vật trong ba câu chuyện đều là các vị thần, có hình dạng lớn, đặc biệt và sở hữu sức mạnh siêu nhiên.
- Tính năng của nhân vật: Thụ hưởng, giải thích các hiện tượng tự nhiên trong xã hội.
- Nghệ thuật: Sử dụng yếu tố tưởng tượng huyền bí.
* Thái độ, tình cảm của người xưa đối với thế giới tự nhiên
- Người nguyên thủy sử dụng sức tưởng tượng để hình dung, giải thích và khám phá thế giới.
- Việc tạo ra hình ảnh của các vị thần để giải thích thể hiện lòng tôn kính, sùng bái và niềm tin của người nguyên thủy vào thế giới tự nhiên.
Câu 7 (trang 14 sách giáo khoa Ngữ văn lớp 10 Tập 1 - Kết nối tri thức):
- Niềm tin đơn giản là sự tin tưởng tích cực vào một sự kiện cụ thể. Niềm tin là một giá trị tinh thần vô hình, được hình thành từ ý thức con người. Niềm tin cung cấp năng lượng tinh thần cho con người. Niềm tin vào một thế giới siêu nhiên vẫn hiện hữu trong cuộc sống hiện đại, ví dụ như niềm tin tôn giáo. Niềm tin tôn giáo là một phần quan trọng của cuộc sống tinh thần, đặc biệt khi con người gặp khó khăn, họ thường tìm kiếm sự ủng hộ tinh thần từ tôn giáo để tìm thấy sự an ủi trong lòng, từ đó nhận ra ý nghĩa của cuộc sống.
* Kết nối giữa đọc và viết
Bài tập (trang 14 sách giáo khoa Ngữ văn lớp 10 Tập 1 - Kết nối tri thức):
Viết một đoạn văn (khoảng 150 từ) phân tích một chi tiết ảo trong một câu chuyện thần thoại đã học hoặc tự đọc thêm.
Tham khảo đoạn văn:
Chi tiết về việc Nữ Oa sử dụng viên đá ngũ sắc để vá bầu trời và cứu nhân gian khỏi thảm họa trong truyện thần thoại Nữ Oa vá trời là một chi tiết kỳ bí. Trong truyện, Nữ Oa được tả là vị thần tạo ra mọi loài. Khi thế giới đang bị đe dọa bởi cuộc chiến giữa các thần, vòm trời bị rách toạc, và mọi người đều sống trong nỗi lo sợ. Để cứu lấy nhân gian, Nữ Oa dùng sức mạnh của mình để vá lại vòm trời bằng những viên đá ngọc ngà, xây dựng nên những ngọn núi từ những viên đá này và vá lại vòm trời. Tuy nhiên, vì quá kiệt sức, Nữ Oa đã hy sinh để trở thành một phần của tự nhiên. Chi tiết này không chỉ thể hiện sự kì diệu của nhân vật Nữ Oa mà còn giúp giải thích nguồn gốc của mây ngũ sắc trên bầu trời.