Câu 1
Câu 1 (trang 119, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):
So sánh vẻ đẹp của việc lựa chọn và hành động trong hai tác phẩm Bài ca ngất ngưởng (Nguyễn Công Trứ) và Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc (Nguyễn Đình Chiểu).
Phương pháp giải:
Đọc kĩ hai tác phẩm để trả lời câu hỏi này.
Lời giải chi tiết:
- Ở tác phẩm “Bài ca ngất ngưởng” của Nguyễn Công Trứ, ta thấy rõ tinh thần tự do, cá tính của nhân vật. Ông sống không bị gò bó bởi luật lệ, tự do làm những điều mình thích mà không quan tâm đến ý kiến của người khác. Đây là hình ảnh của một con người mạnh mẽ, tự chủ trong cuộc sống.
- Ở tác phẩm “Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc” của Nguyễn Đình Chiểu: Đây là tác phẩm thể hiện lòng dũng cảm và hy sinh cao cả của nhân vật. Những người nghĩa sĩ đã hy sinh bản thân để bảo vệ đất nước, và điều này được xem là một hình mẫu cao đẹp của tình yêu nước.
Câu 2
Câu 2 (trang 119, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):
Nêu giá trị toát lên từ các tác phẩm trong bài. Làm thế nào để các tác phẩm, dù thuộc các thể loại khác nhau và được viết trong các bối cảnh khác nhau, vẫn có thể kết nối với nhau?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ các tác phẩm và dựa vào hiểu biết của bản thân để trả lời câu hỏi này.
Lời giải chi tiết:
Giá trị được thể hiện trong các tác phẩm đó là lòng yêu nước, tình thương, sự hy sinh và sự dũng cảm. Dù có các thể loại, bối cảnh khác nhau, nhưng các tác phẩm này đều tập trung vào các giá trị nhân văn cốt lõi, và điều này làm cho chúng có thể kết nối với nhau.
Câu 3
Câu 3 (trang 119, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):
Tìm đọc thêm những tác phẩm văn học hoặc bài nghị luận liên quan đến chủ đề lựa chọn và hành động. Ghi lại những bài học mà bạn học được từ những tác phẩm đó.
Phương pháp giải:
Dựa vào kiến thức của mình để trả lời câu hỏi này.
Lời giải chi tiết:
Tác phẩm: Hịch tướng sĩ của Trần Quốc Tuấn.
Qua việc đọc tác phẩm, ta có thể rút ra các bài học sau:
- Người dân Nam Bộ phải đoàn kết để chống lại kẻ thù.
- Học hỏi từ những người đi trước.
- Tác phẩm này củng cố ý thức yêu nước, nhắc nhở chúng ta phải gìn giữ và xây dựng đất nước, không nên quên mục tiêu cao cả này bởi vì cuộc sống xa hoa không thể đem lại hạnh phúc thực sự cho dân tộc.
Câu 4
Câu 4 (trang 119, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):
Tìm kiếm các bài viết về các tác phẩm nghệ thuật mà bạn yêu thích và viết về những tác phẩm đã gây ấn tượng sâu sắc cho bạn.
Phương pháp giải:
Dựa vào hiểu biết của bản thân
Lời giải chi tiết:
Một trong những tác phẩm nghệ thuật mà tôi yêu thích là Hồng Lâu Mộng của Tào Tuyết Cần – một trong tứ đại danh tác của văn học Trung Quốc. Tác phẩm này kể về cuộc sống xa hoa, phú quý của gia đình Giả ở thời đại Tống. Tôi bị ấn tượng bởi cách tác giả tái hiện cuộc sống xa hoa, sự phô trương của nhân vật chính Giả Bảo Ngọc và mối tình đẹp đẽ của ông với Lâm Đại Ngọc. Mặc dù kết cục của câu chuyện không hạnh phúc, nhưng nó để lại cho tôi một ấn tượng sâu sắc về sự tan rã của một gia đình quyền quý. Tác phẩm này đầy cảm xúc và đem lại cho độc giả những suy tư sâu xa về tình yêu, sự tiếc nuối và những giá trị nhân văn.
Câu 5
Câu 5 (trang 119, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):
Tổ chức buổi thảo luận nhóm về một tác phẩm nghệ thuật hiện đại đang gây chú ý trong xã hội (phim; âm nhạc; điêu khắc, hội hoạ, đồ họa;...).
Phương pháp giải:
Chọn chủ đề và thảo luận.
Lời giải chi tiết:
Chắc chắn các bộ phim về chiến tranh Việt Nam không xa lạ với thầy cô và các bạn. Nhưng có một bộ phim luôn làm cho tôi cảm động và suy tư khi xem mà hôm nay tôi muốn giới thiệu đến mọi người.
Chiến tranh đã qua, nhưng những đau thương còn mãi, đặc biệt đối với những người mất người thân vì độc lập của dân tộc. “Mùi cỏ cháy” là một bộ phim ấn tượng nói về Việt Nam năm 1972 tại Thành cổ Quảng Trị - nơi nhiều thanh niên trẻ đã hy sinh vì độc lập của Tổ quốc. Bộ phim như một lời nhắc nhở chúng ta về cái giá của tự do độc lập, một giá quá lớn.
Mùi cỏ cháy là bộ phim điện ảnh Việt Nam thuộc thể loại tâm lý xã hội và chiến tranh được công chiếu vào năm 2012. Bộ phim do Hãng phim truyện Việt Nam sản xuất. Kịch bản của nhà thơ Hoàng Nhuận Cầm, dựa trên cuốn Nhật ký Mãi mãi tuổi hai mươi của liệt sĩ Nguyễn Văn Thạc. Đạo diễn phim là Nguyễn Hữu Mười – một đạo diễn tài năng và được nhiều người biết đến. Bối cảnh chính của phim là sự kiện Mùa hè đỏ lửa 1972 với trận chiến tại Thành cổ Quảng Trị.
Giá trị của phim không chỉ là sự tỉ mỉ trong kịch bản, góc quay… mà nó đến từ nội dung ý nghĩa, sâu sắc về thế hệ trẻ một thời cống hiến cho Tổ quốc. Bộ phim xoay quanh câu chuyện về 4 chàng sinh viên Hà thành Hoàng, Thành, Thăng và Long ở tuổi đôi mươi, khi họ bắt đầu thích ứng với môi trường đại học. Sống trong bối cảnh đất nước bị đối thủ xâm lược và đứng trước lệnh tổng động viên của Chính phủ, 4 chàng trẻ tình nguyện nhập ngũ, tham gia chiến tranh và trở thành những chiến sĩ dũng cảm. Tinh thần quả cảm, không khuất phục của họ đã đánh bại ham muốn cuộc sống thoải mái của tuổi thanh xuân, họ hy sinh vì độc lập của Tổ quốc. Trong phim có một câu nói làm tôi ấn tượng, khi Thủ trưởng Phong hỏi bốn chàng trẻ có hối tiếc về quyết định của mình không, Hoàng không ngần ngại nói: “Chúng tôi có chút hối tiếc ạ. Nhưng sẽ hối tiếc hơn nếu đội ngũ không có chúng tôi”. Đó là câu trả lời chứa đựng sự hồn nhiên, nhưng cũng đầy quyết đoán của một người trẻ tuổi hiểu biết về cuộc sống và tình hình của đất nước. Họ là biểu tượng của thế hệ trẻ Việt Nam lúc đó, luôn nhiệt huyết, sẵn lòng phục vụ Tổ quốc, khi Tổ quốc gặp khó khăn, sẵn lòng hy sinh tất cả và tham gia vào chiến trường, chiến đấu cho độc lập của Tổ quốc. Những thanh niên ấy từ tinh thần hồn nhiên của tuổi trẻ, được thể hiện qua lời hát của Long trên chiếc xe quân sự: “Con là con của bố mẹ con. Nhớ nhà con về”; thú bắt ve của Thành và niềm đam mê chơi dế của Thăng…” Và rồi, trải qua sự huấn luyện nghiêm khắc trong quân đội và chiến đấu trực tiếp với đối thủ, chứng kiến đồng đội hy sinh, họ trưởng thành và trở thành những chiến sĩ dũng cảm, sống vì một mục tiêu cao cả hơn.
Cùng với đó là hình ảnh về sự tàn phá của chiến tranh, chân thực đến đau lòng. Bằng cách tạo dựng bối cảnh chiến tranh chân thực, đạo diễn Nguyễn Hữu Mười khiến người xem không kìm nổi nước mắt khi chứng kiến hàng trăm chiến sĩ bị thương khi vượt sông Thạch Hãn, máu đỏ dòng sông; cảnh Long đứng giữa trời bom kêu gào thảm thiết: “Đừng tấn công nữa!…” và bị bom giặc cướp mất tính mạng; hoặc hình ảnh một chiến sĩ mù vẫn cầm lựu đạn mò ra chiến trường đấu với đối thủ… Khung cảnh chiến tranh năm 1972 đó như hiện hữu trước mắt, gây xúc động, đau lòng và thậm chí là căm hận kẻ thù xâm lược, về những thương tích mà họ gây ra cho chúng ta trong những năm tháng chiến tranh đau khốc.
Bên cạnh đó, một chi tiết đáng quý vẫn được ekip làm phim thể hiện rất tài tình, đó là trong khoảnh khắc ranh giới giữa sự sống và cái chết, đạo diễn vẫn tạo cho nhân vật những giây phút bình yên suy tư về gia đình, chiến tranh, tình đồng chí, tình đồng đội… Đó là một dấu ấn chứa đựng tình cảm của bộ phim. Họ khẳng định rằng dù trong hoàn cảnh sự sống luôn bị đe dọa như vậy, nhưng tình cảm, cảm xúc chân thành của con người vẫn tồn tại, họ vẫn tin vào cuộc sống và đó chính là động lực để họ đấu tranh và chiến thắng đối thủ xâm lược. Đó là tình cảm chân thành, lòng yêu thương sâu sắc.
Vì vậy, qua những trang nhật ký của Thăng, những bài thơ của Hoàng, những lá thư đầy nước mắt của Thành nói lời tạm biệt mẹ và lời hứa không thể thực hiện của Long đối với một cô gái anh gặp trên đường… “Mùi cỏ cháy” đã phản ánh toàn diện về tội ác của chiến tranh, chân thực và sống động nhất. Không chỉ thế, nó đã đạt được những giá trị nhân đạo, nhân văn sâu sắc về tình người, về ý nghĩa của cuộc sống của cả một thế hệ trẻ thời chiến tranh chống Mỹ.