Buzz
Soạn bài 'Khúc hát ru những đứa trẻ trên vai mẹ ngắn nhất'
A. Soạn bài 'Khúc hát ru những đứa trẻ trên vai mẹ' (ngắn nhất)
Câu 1 (trang 154 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):
Bài thơ gồm 3 khúc, mỗi khúc có hai khổ thơ, bắt đầu bằng lời ru của tác giả và kết thúc bằng lời ru của mẹ. Cách diễn đạt lặp lại, ngắt nhịp giúp làm nổi bật nội dung của bài thơ, hiểu được tình cảm sâu sắc của người mẹ đối với con và quê hương.
Câu 2 (trang 154 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):
Hình ảnh của người mẹ liên kết với các hoàn cảnh công việc cụ thể: khi ru con ngủ, người mẹ vẫn đảm đang thực hiện nhiều công việc:
- Mẹ tham gia giã gạo để hỗ trợ chiến sự chống giặc.
- Mẹ tỉa bắp trên núi Kalư.
- Mẹ cùng với anh em, chị em di chuyển, chiến đấu trong rừng khi quân Mỹ tấn công.
⇒ Người mẹ kiên cường và quyết tâm trong công việc chống giặc, đồng thời ân cần yêu thương con, quân đội, quê hương.
Câu 3 (trang 154 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):
Hình ảnh của 'mặt trời' trong câu thơ 'mặt trời của bắp thì nằm trên đồi' được hiểu theo nghĩa đen, là mặt trời của tự nhiên, vũ trụ. Trong khi, hình ảnh của 'mặt trời' trong câu thơ 'Mặt trời của mẹ em nằm trên lưng' được hiểu theo nghĩa bóng. Tác giả sử dụng biện pháp ẩn dụ để nói về con cái như là nguồn sáng thiêng liêng, cao quý, là lẽ sống của người mẹ, như ánh sáng của mặt trời so với cây bắp. Mặt trời ấy luôn nằm trên lưng mẹ, gần gũi như là một phần của cơ thể mẹ, cùng mẹ sống và làm mọi việc. Hình ảnh ẩn dụ đặc sắc đã thể hiện sự yêu thương vô bờ bến của người mẹ Tà Ôi đối với con cái.
Câu 4 (trang 154 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):
- Tình cảm của người mẹ Tà-ôi dành cho con cái: sâu sắc, chân thành, thiêng liêng, vĩ đại.
Câu 5 (trang 154 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):
- Tấm lòng của người mẹ Tà-ôi gắn bó với tình thương bộ đội, tình yêu quê hương, đất nước sâu sắc, ý chí chiến đấu cho độc lập tự do và khát vọng thống nhất dân tộc.
- Ý chí, khát vọng của nhân dân ta trong cuộc kháng chiến chống Mỹ: Vì sự tự do độc lập của dân tộc. Người mẹ trong bài thơ là người mẹ của chiến sĩ, là người mẹ anh hùng của dân tộc, là người phụ nữ cộng sản trung thành.
Luyện tập
Nhận xét về ý nghĩa của yếu tố tự sự trong bài thơ đối với việc thể hiện cuộc sống của người dân ở chiến khu Trị - Thiên thời chống Mỹ?
Cuộc sống của người dân thời đó gian khổ và vất vả nhưng vẫn phải lao động sản xuất. Tình hình kháng chiến chống Mỹ của dân tộc đang ở giai đoạn khốc liệt. Toàn bộ dân tộc phải đoàn kết huy động mọi nguồn lực, sức lực để tham gia vào cuộc chiến. Bà mẹ Tà Ôi cũng như nhiều phụ nữ khác phải vừa lao động vừa tham gia vào cuộc kháng chiến. Dù cuộc kháng chiến đầy gian khổ nhưng cũng đầy hào hùng, vĩ đại.
B. Tác giả
- Tên Nguyễn Khoa Điềm, sinh ngày 15 tháng 4 năm 1943
- Quê quán: Thừa Thiên Huế
- Quá trình hoạt động văn học
+ Sinh ra trong một gia đình trí thức, yêu nước và cách mạng.
+ Ông tốt nghiệp Đại học Sư phạm Hà Nội vào năm 1964, cùng thời với Phạm Tiến Duật và Lê Anh Xuân.
- Tác phẩm chính:
+ Đất nước
+ Giặc Mỹ
+ Gửi anh Tường
+ Hình dung về Chê Ghêvara
+ Hồi kết cuộc
C. Tác phẩm
- Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác: Bài thơ Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ được Nguyễn Khoa Điềm viết vào năm 1971, khi ông đang làm việc tại chiến khu miền tây Thừa Thiên.
- Thể thơ: Thơ tự do
- Phương thức biểu đạt: Biểu cảm
- Bố cục:
- Phần 1 (11 câu đầu) : Lời ru khi mẹ giã gạo.
- Phần 2 (11 câu tiếp) : Lời ru khi lao động sản xuất.
- Phần 3 (12 câu cuối) : Lời ru khi mẹ cùng dân làng tham gia chiến đấu.
- Ý nghĩa nhan đề
+ “Khúc hát ru” mang đậm âm hưởng quen thuộc, khơi gợi sự ngọt ngào, sâu lắng trong lòng mỗi người, là điệu nhạc dân tộc đan xen từ thuở thơ ấu, thấm đẫm tình mẹ.
+ Tác giả sử dụng hình ảnh “những em bé” một cách trừu tượng, đại diện cho thế hệ con người được dưỡng dục từ bậc mẫu giáo trên bờ vai của người mẹ.
+ Qua đó, bài thơ tôn vinh người mẹ dân tộc, đặc biệt là người mẹ miền núi, với tinh thần bao dung, vĩ đại trong cuộc chiến chống Mỹ, toát lên tình yêu thương con, quê hương, và dân tộc.
- Giá trị nội dung:
+ Trong cuộc sống gian khó, đầy khổ cực ở chiến khu, tình thương của người mẹ dành cho con trở nên dày đặc, mong con lớn lên nhanh, mạnh khỏe, trở thành những công dân của một đất nước tự do.
+ Nguyễn Khoa Điềm đã thể hiện sự gắn kết giữa tình yêu thương con và tình yêu đất nước, với tinh thần chiến đấu của người mẹ miền tây Thừa Thiên qua bài thơ này.
- Giá trị nghệ thuật:
+ Bày tỏ qua giai điệu, âm vị của lời ru.
+ Giọng điệu êm dịu, đầy trìu mến.
+ Sử dụng nghệ thuật ẩn dụ, phóng đại một cách tinh tế.
