Soạn bài Kiểm tra về thơ ngắn ưu tú nhất
Câu 1 (trang 96 sgk Ngữ văn lớp 9 Tập 2):
Tên bài thơ | Tác giả | Năm sáng tác | Thể thơ | Nội dung chính |
Con cò | Chế Lan Viên | 1948 | Tự do | Từ hình tượng con cò trong lời ru, ngợi ca tình mẹ và ý nghĩa lời ru |
Mùa xuân nho nhỏ | Thanh Hải | 1980
|
Năm chữ | Cảm xúc trước mùa xuân thiên nhiên, đất nước, ước nguyện góp sức vào mùa xuân lớn |
Viếng lăng Bác | Viễn Phương | 1978 | Tám chữ | Lòng thành kính và niềm xúc động của nhà thơ trong một lần ra thăm lăng Bác |
Sang thu | Hữu Thỉnh | Sau 1975 | Năm chữ | Biến chuyển thiên nhiên lúc giao mùa từ hạ sang thu qua sự cảm nhận tinh tế của nhà thơ |
Nói với con | Y Phương | Sau 1975 | Tự do | Bằng lời trò chuyện với con để thể hiện sự gắn bó, tự hào về quê hương và đạo lí sống của dân tộc |
Câu 2 (trang 97 sgk Ngữ văn lớp 9 Tập 2):
Phát triển tâm trạng (sự biến đổi của cảm xúc trữ tình) trong các bài thơ: Con cò (Chế Lan Viên), Mùa xuân nho nhỏ (Thanh Hải), Viếng lăng Bác (Viễn Phương).
Con cò (Chế Lan Viên) | Mùa xuân nho nhỏ (Thanh Hải) | Viếng lăng Bác (Viễn Phương) |
Mạch cảm xúc trữ tình được phát triển theo ý nghĩa biểu tượng của hình ảnh con cò, bắt đầu từ hình ảnh con cò trong ca dao theo lời ru của mẹ đi vào tiềm thức trẻ thơ, rồi biểu tượng cho sự nâng niu chăm chút của mẹ cho con suốt cuộc đời, cuối cùng là cảm nhận sâu sắc về tình mẫu tử và ý nghĩa lời ru. | được khơi nguồn, nảy nở từ sức sống, vẻ đẹp của mùa xuân thiên nhiên, mở rộng ra với mùa xuân đất nước, cách mạng. Cảm xúc lắng đọng dần vào suy tư và ước nguyện: muốn hòa nhập vào mùa xuân chung lớn lao. Bài thơ khép lại với những cảm xúc thiết tha, tự hào về quê hương, đất nước qua điệu dân ca xứ Huế. | được khơi nguồn, nảy nở từ sức sống, vẻ đẹp của mùa xuân thiên nhiên, mở rộng ra với mùa xuân đất nước, cách mạng. Cảm xúc lắng đọng dần vào suy tư và ước nguyện: muốn hòa nhập vào mùa xuân chung lớn lao. Bài thơ khép lại với những cảm xúc thiết tha, tự hào về quê hương, đất nước qua điệu dân ca xứ Huế. |
Câu 3 (trang 97 sgk Ngữ văn lớp 9 Tập 2):
Ý nghĩa biểu tượng của hình ảnh con cò trong bài Con cò của Chế Lan Viên và mùa xuân trong bài Mùa xuân nho nhỏ của Thanh Hải được thể hiện rõ ràng.
- Con cò trong bài Con cò của Chế Lan Viên: tượng trưng cho sự trong sáng và tấm lòng mẹ, biểu hiện nỗi khổ, vất vả và tình yêu thương rộng lớn của người mẹ, sự chăm sóc và lo lắng ân cần.
- Mùa xuân trong bài Mùa xuân nho nhỏ của Thanh Hải là mùa xuân của sức sống, của sự mới mẻ và cống hiến cho đời sống.
Câu 4 (trang 97 sgk Ngữ văn lớp 9 Tập 2):
Từ ngữ và hình ảnh trong bài Sang thu thể hiện sự nhạy cảm của Hữu Thỉnh đối với sự biến đổi của thiên nhiên khi mùa thu chuyển sang.
- Từ ngữ: bỗng, hình như (ngỡ ngàng, xúc động, không chắc chắn), phả, chùng chình (cảm xúc nhạy cảm).
- Hình ảnh: hương ổi, gió se lạnh, sương mù (các dấu hiệu mùa thu), sông dòng êm đềm, chim vội vã, đám mây đậm nét hình ảnh mùa hạ, các yếu tố như nắng, mưa, sấm và hàng cây già cũng gợi lên nhiều cảm xúc đặc biệt.
Câu 5 (trang 97 sgk Ngữ văn lớp 9 Tập 2):
Những điều ước nguyện chân thành và sâu sắc của nhà thơ Thanh Hải trong bài Mùa xuân nho nhỏ.
- Ước nguyện hòa nhập sâu sắc, nồng nhiệt, mong muốn trở thành “con chim, cành hoa, nốt trầm” để góp phần vào vẻ đẹp của đất nước.
- Ước nguyện cống hiến một cách vô điều kiện, mãi mãi: “Một mùa xuân nho nhỏ/Lặng lẽ.../Dù là....”
Câu 6 (trang 97 sgk Ngữ văn lớp 9 Tập 2):
Ý nghĩa của những hình ảnh ẩn dụ (mặt trời, vầng trăng, tràng hoa) trong bài thơ Viếng lăng Bác:
- Mặt trời: Biểu tượng cho sự vĩ đại và ánh sáng của Bác, gợi lên niềm tin vào sự bất tử của Người với đất nước, thể hiện lòng tôn kính, tự hào và biết ơn sâu sắc.
- Vầng trăng : biểu tượng cho tâm hồn thanh cao và sự vĩnh hằng của Bác.
- Tràng hoa : biểu hiện lòng thành kính và biết ơn, sự xúc động của tác giả và nhân dân Việt Nam.
Câu 7 (trang 97 sgk Ngữ văn lớp 9 Tập 2):
Qua cuộc trò chuyện với con, người cha trong bài thơ Nói với con của Y Phương đã thể hiện những cảm xúc và suy nghĩ sau:
- Tình cảm gia đình hạnh phúc và ấm áp.
- Khen ngợi lòng cần cù và sức mạnh bền bỉ của truyền thống, của quê hương và dân tộc.
- Thể hiện vẻ đẹp tinh thần và sức sống mạnh mẽ của dân tộc miền núi, khơi gợi tình yêu và sự gắn bó với truyền thống, với quê hương và ý chí vươn lên trong cuộc sống.
Câu 8 (trang 97 sgk Ngữ văn lớp 9 Tập 2):
Phân tích đặc điểm riêng trong cách thể hiện cảm xúc và sáng tạo hình ảnh của các bài thơ: Con cò, Mùa xuân nho nhỏ, Nói với con.
- Bài thơ Con cò: Thông qua hình ảnh con cò trong lời ru, ca tụng tình mẹ và ý nghĩa của lời ru đối với cuộc sống con người.
- Bài thơ Mùa xuân nho nhỏ: Dựa trên hình ảnh mùa xuân tươi đẹp của thiên nhiên và đất nước, tác giả thể hiện mong muốn hòa nhập và cống hiến mùa xuân nhỏ bé của mình vào sự to lớn của mùa xuân quê hương.
- Bài thơ Nói với con: Sử dụng lời tâm tình, lời nhắc nhở, dặn dò của người cha với sự trìu mến, tha thiết và lòng tin để thể hiện tình cảm gia đình và tình cảm quê hương, khuyến khích lối sống đúng đắn. Thể hiện hình ảnh gần gũi, giản dị của người dân miền núi.
Câu 9 (trang 97 sgk Ngữ văn lớp 9 Tập 2):
Cảm nhận của em về tình thương và sự chăm sóc từ trái tim của mẹ trong bài Con cò (Chế Lan Viên).
- Người mẹ vất vả, mệt mỏi nuôi dưỡng con bằng những lời ru ấm áp, dịu dàng.
- Mẹ yêu thương, che chở và luôn bên con suốt cuộc đời “Dù con lớn, vẫn mãi là trái tim của mẹ - Trong cuộc đời, lòng mẹ vẫn theo sát bên con”.