Buzz
Với bài văn Lá cờ thêu sáu chữ vàng trang 10, 11, 12, 13, 14, 15 trong sách Ngữ văn lớp 8 Kết nối tri thức sẽ giúp học sinh trả lời các câu hỏi một cách dễ dàng để soạn văn 8.
Soạn bài Lá cờ thêu sáu chữ vàng - Kết nối kiến thức
* Trước khi đọc
Câu hỏi 1 (trang 10 sgk Ngữ văn 8 Tập 1): Chia sẻ ý kiến của bạn về anh hùng nhỏ tuổi Trần Quốc Toản (qua các nguồn tài liệu lịch sử, sách báo, phim ảnh,… bạn đã đọc, đã xem).
Trả lời:
- Trần Quốc Toản đã trở thành một biểu tượng trong lịch sử với lòng dũng cảm và tinh thần yêu nước, sẵn lòng hy sinh vì dân tộc.
- Ông trở nên nổi tiếng với sự tham gia vào cuộc kháng chiến chống lại quân Nguyên lần thứ hai và hy sinh anh dũng khi còn rất trẻ. Sự truyền kỳ về ông được đánh giá cao, thể hiện sự dũng cảm và kiên định của một thanh niên trước mặt kẻ thù ngoại xâm.
Câu hỏi 2 (trang 10 sgk Ngữ văn 8 Tập 1): Ngoài Trần Quốc Toản, bạn còn biết thêm những nhân vật thiếu nhi nổi tiếng nào trong lịch sử?
Trả lời:
Ngoài Trần Quốc Toản, bạn còn biết thêm các nhân vật thiếu nhi nổi tiếng khác trong lịch sử như Vừ A Dính, Kim Đồng, Lý Tự Trọng, Nguyễn Bá Ngọc,…
* Đọc văn bản
Gợi ý trả lời câu hỏi trong bài đọc:
1. Theo dõi: Mô tả về bến Bình Than – nơi diễn ra một cuộc họp quan trọng.
- Phong cảnh:
+ Hai cây đa cổ thụ tạo bóng mát cho cả một dòng sông.
+ Dưới bến, các con thuyền lớn của các vương sư tập trung đầy đủ, được sơn sửa kỹ lưỡng và trang trí đủ màu sắc. Trên đỉnh mỗi con thuyền bay những lá cờ của Chiêu Minh Vương, của Chiêu Quốc Vương, của Chiêu Văn Vương, của Hưng Đạo Vương, của Chiêu Thành Vương.
- Tình hình: Hào hứng, phấn khích, trang trọng với “những lá cờ tung bay trên những con thuyền như hoa lụa”.
2. Theo dõi: Cảm xúc của nhân vật xen vào lời kể của người kể chuyện.
- Cha đã mất sớm, vì vậy tôi phải đứng ngoài đây như một kẻ hèn nhát như thế này!
- Đứng mãi đây làm gì? Thôi thì tôi sẽ dám một phen chết vậy. Tôi sẽ xuống, chỉ cần nói hai từ xin phép, sau đó sẽ bất chấp mọi lời khen trách từ triều đình.
- Tôi sẽ tổ chức quân lính, dẫn đội đi chống giặc. Xem thằng đứng ngoài này có phải là kẻ gian ác không.
3. Theo dõi: Hoài Văn nghĩ gì khi thấy các quan lại họp để thảo luận về công việc quốc gia?
- Có thảo luận gì cũng chỉ xoay quanh việc làm cho quân Nguyên dễ dàng xâm nhập hoặc đối mặt với sự chống đối mà thôi.
- Kế hoạch của quân giặc đã rõ ràng từ hai năm trước. Chúng giả vờ mượn đường, nhưng thực ra là để xâm lược lấy nước Nam.
- Chỉ có chiến đấu, tại sao phải tốn công họp hành lại nơi này?
4. Dự đoán: Hành động bất phép của Hoài Văn sẽ gây ra điều gì?
Khi Hoài Văn vượt quá giới hạn, điều gì sẽ xảy ra?
- Quân lính đến và bắt giữ Hoài Văn.
- Bị yêu cầu rời khỏi và có thể bị kết án.
5. Theo dõi: Hoài Văn giải thích như thế nào về hành động của mình?
- Tôi biết là tôi phạm tội nghiêm trọng. Nhưng tôi nghĩ rằng khi quốc gia trong tình hình khó khăn, ngay cả trẻ con cũng phải chia sẻ gánh nặng. Tôi không phải là một kẻ lười biếng, tôi cũng có quyền phát biểu ý kiến. Cha tôi đã mất, và tôi được chú nuôi nấng. Chú luôn dạy tôi về đạo đức, và tôi vẫn nhớ những điều đó. Tôi dám đến đây chỉ để nói vài lời. Tôi muốn hỏi rằng, quan lại và các quý tướng định làm gì? Họ sẽ nhượng bộ hay tiếp tục đấu tranh?
6. Theo dõi: Thái độ của Trần Quốc Toản được thể hiện như thế nào qua lời nói?
- Thái độ của Trần Quốc Toản hiện ra qua từng lời nói: tức giận, phẫn nộ, khinh thường kẻ thù khi biết có người muốn làm hòa.
7. Đối chiếu: Cách nhà vua xử lí hành động có đúng như dự đoán của em không?
- Dự đoán: Hoài Văn bị quân lính bao vây, bị đuổi ra ngoài và phải đối diện với án phạt.
- Đối chiếu: Vua tha lỗi cho Hoài Văn, đưa ra lời khuyên và tặng Hoài Văn một quả cam.
=> Không giống như dự đoán ban đầu.
8. Theo dõi: Tâm trạng của Hoài Văn.
- Hoài Văn cảm thấy tức giận, hờn dỗi và buồn bã.
- Điều làm Hoài Văn tức giận nhất là khi quân Thánh Dực cười nhạo và chế giễu.
* Sau khi đọc
Nội dung chính: Trong văn bản được đề cập đến Hoài Văn, một người trẻ tuổi, đã nhận thức được trách nhiệm của một người đàn ông trong thời kỳ loạn lạc, thể hiện trong cả giấc mơ mong muốn được tham gia vào việc đánh giặc vì đất nước.
Gợi ý trả lời câu hỏi sau khi đọc:
Câu 1 (trang 15 sgk Ngữ văn 8 Tập 1): Tóm tắt nội dung văn bản và cho biết câu chuyện dựa trên bối cảnh của sự kiện lịch sử nào?
Trả lời:
- Tóm tắt nội dung văn bản:
Khi chú của Hoài Văn là Chiêu Thành Vương tham dự cuộc họp với vua Trần Nhân Tông và các vị quan khác mà không cho Hoài Văn đi cùng, chàng trẻ đã phi ngựa để kịp tham dự. Sự tham gia của những người em họ trong cuộc họp với vua làm cho Hoài Văn cảm thấy tức giận hơn, vì họ chỉ cao hơn chàng mười một tuổi. Chàng cảm thấy xấu hổ với tình trạng của mình, khi cha mất sớm và phải đứng ngoài như một kẻ hèn nhát. Hoài Văn đấu tranh với lính canh, chạy xuống thuyền rồng để xin phép vua cho việc tham gia vào trận đánh, sau đó đặt thanh gươm lên cổ để chịu trách nhiệm. Thay vì trừng phạt, vua đã tha thứ và thậm chí tặng Hoài Văn một quả cam vì nhận thấy tâm hồn trẻ con của chàng đã biết lo lắng cho quốc gia. Nhưng khi nghĩ đến sự hành động của quân giặc, Hoài Văn tức giận và vô tình bóp nát quả cam. Chàng quyết tâm trên bến Bình Than rằng: “Rồi xem ai giết được giặc, ai báo được ơn vua, xem ai hơn, ai kém. Rồi triều đình sẽ biết tay ta”.
- Bối cảnh: Câu chuyện diễn ra trong thời kỳ cuộc chiến chống lại quân Mông - Nguyên lần thứ hai của triều đại nhà Trần, một cuộc chiến khốc liệt và đầy gian nan.
Câu 2 (trang 15 sgk Ngữ văn 8 Tập 1): Hoài Văn Hầu Trần Quốc Toản cảm thấy ra sao khi phải đứng trên bờ nhìn quang cảnh một sự kiện đặc biệt diễn ra ở bến Bình Than?
Trả lời:
Tâm trạng của Hoài Văn Hầu Trần Quốc Toản khi phải đứng trên bờ nhìn quang cảnh một sự kiện đặc biệt diễn ra ở bến Bình Than là:
- Chàng tức giận khi các em họ “những người em họ” được tham dự họp bàn việc nước với nhà vua.
- Chàng cảm thấy xấu hổ vì cha đã mất sớm, khiến chàng phải chịu cảnh đứng ngoài như một kẻ hèn nhát.
Câu 3 (trang 15 sgk Ngữ văn 8 Tập 1): Khi bị quân Thánh Dực ngăn cản xuống bến gặp vua, Trần Quốc Toản đã có hành động gì khác thường? Tại sao Trần Quốc Toản lại làm như vậy?
Trả lời:
- Khi bị quân Thánh Dực ngăn cản xuống bến gặp vua, Trần Quốc Toản đã có hành động bất thường:
+ Vung gươm lên, đôi mắt trừng lên một cách điên cuồng: “Không buông ra ta chém!”.
+ Mặt đỏ bừng, quát lớn: “Ta xuống xin bệ kiến quan gia, không ai được giữ ta lại. Nếu cần, hãy nhìn lưỡi gươm này!”
+ Quốc Toản vung gươm múa may, không ai dám tiếp cận gần.
- Trần Quốc Toản đã hành động như vậy bởi lòng nhiệt thành với nước nhà. Hành động của Quốc Toản thể hiện sự dũng cảm và lòng yêu nước không màng đến sự đe dọa.
Câu 4 (trang 15 sgk Ngữ văn 8 Tập 1): Quan sát hành động và lời nói của Trần Quốc Toản, vua Thiệu Bảo đã phản ứng và đối xử như thế nào? Thái độ và cách xử lý của vua phản ánh điều gì về người này?
Trả lời:
- Quan sát hành động và lời nói của Trần Quốc Toản, vua Thiệu Bảo đã có phản ứng và đối xử như thế nào:
+ Vua gật đầu mỉm cười nhìn về phía Hưng Đạo Vương.
+ Vua tha tội và khuyên Trần Quốc Toản về quê chăm sóc mẹ.
+ Vua tặng cho Trần Quốc Toản một quả cam quý vì thấy cậu trẻ tuổi mà đã biết lo cho đất nước.
- Thái độ và cách xử lý ấy cho thấy vua Thiệu Bảo là một người hiền lành, thông minh và có tầm nhìn.
Câu 5 (trang 15 sgk Ngữ văn 8 Tập 1): Trong lời kể của người kể chuyện, đôi khi xen vào những suy tư riêng của nhân vật Trần Quốc Toản. Hãy nêu một số ví dụ và phân tích tác dụng của việc này.
Trả lời:
Những suy nghĩ của nhân vật xen vào lời kể của người kể chuyện:
- Cha mất sớm, nên phải đứng ngoài cuộc họp như thế này!
- Đứng mãi đây đến khi nào? Thôi thì quyết tâm một mạng đi. Ta sẽ xuống, chỉ cần nói hai tiếng xin đánh, bất chấp việc triều đình buông tội.
- Ta sẽ tập hợp binh mã, dẫn quân ra đánh giặc. Xem thằng ngoài kia có xứng đáng là một kẻ phản bội không.
=> Tác dụng: Tôn vinh tính cách của Trần Quốc Toản – một anh hùng trẻ tuổi, có tình yêu nước mãnh liệt, luôn lo lắng cho quê hương và bày tỏ sự bất mãn khi không được tham gia cuộc họp của các quan vương.
Câu 6 (trang 15 sgk Ngữ văn 8 Tập 1): Những đặc điểm tính cách nào của Trần Quốc Toản được thể hiện qua các cuộc trò chuyện với các nhân vật khác trong câu chuyện?
Trả lời:
- Trong giao tiếp với quân Thánh Dực: uy nghi, trang trọng.
- Trong cuộc đàm phán với chú Chiêu Thành Vương: Lễ nghi, giải thích rõ ràng, thẳng thắn, biết lo việc nước. Can đảm và quả cảm phản đối khi nghe có ý chủ hòa.
- Khi trao đổi với vua: Nhiệt tình và dũng cảm kêu gào “Xin quan gia cho đánh”.
Câu 7 (trang 15 sgk Ngữ văn 8 Tập 1): Trong câu chuyện này, cả ngôn ngữ của người kể chuyện và những lời nói của nhân vật đều phản ánh chân dung lịch sử. Hãy cung cấp một ví dụ và mô tả tác dụng của điều này.
Trả lời:
Một ví dụ minh họa cho thấy cả ngôn ngữ của người kể chuyện và ngôn ngữ của nhân vật đều phản ánh bức tranh lịch sử:
- Ngôn ngữ của người kể chuyện: hội sư, thuyền ngự, đại vương, đấng thiên tử,…
- Từ ngôn ngữ nhân vật: Quân pháp vô thân, vua lo thì kẻ thần tử cũng phải lo,…
Tác dụng: Tôn vinh không khí cuộc họp trước cuộc chiến chống lại quân Mông - Nguyên lần thứ hai của triều đại Trần. Hiển thị tính cách đặc biệt của các nhân vật, đặc biệt là Trần Quốc Toản: Mặc dù còn trẻ nhưng Trần Quốc Toản đã thể hiện sự quyết đoán, dũng cảm và anh hùng như một người con của nhà Trần qua những suy nghĩ, hành động và cử chỉ.
Câu 8 (trang 15 sgk Ngữ văn 8 Tập 1): Tóm tắt chủ đề của văn bản và chỉ ra căn cứ cho sự tóm tắt đó.
Trả lời:
- Chủ đề: Tình yêu nước, lòng trung quân ái quốc của Trần Quốc Toản - một anh hùng nhỏ tuổi.
- Dựa trên nội dung văn bản để tóm tắt chủ đề của tác phẩm.
Bài tập (trang 15 sgk Ngữ văn 8 Tập 1)Viết đoạn văn (khoảng 7 – 9 câu) phân tích chi tiết cảnh Trần Quốc Toản bóp nát quả cam.
Tham Khảo
Tôi đã đọc cuốn sách Lá cờ thiêu sáu chữ vàng từ lâu, nhưng trong tâm trí tôi vẫn còn hiện rõ hình ảnh của người anh hùng thiếu niên đấu tranh chống quân Nguyên. Tôi cảm nhận được trang anh hùng trong một thời đại đầy khó khăn và nguy hiểm. Sự mạnh mẽ và dũng cảm của họ làm tôi tự hào về dòng họ Trần. Trần Quốc Toản đã biểu hiện tình yêu nước và quyết tâm cao quý bằng hành động của mình, đặc biệt là hành động bóp nát quả cam. Điều này thực sự là một biểu hiện rõ ràng về lòng trung quân ái quốc và chí diệt thù không ngừng của anh ta.
