Chia sẻ cảm nghĩ của em về người anh hùng nhỏ tuổi Trần Quốc Toản (qua các tài liệu lịch sử, sách báo, phim ảnh, … mà em đã đọc, đã xem)
Trước khi đọc 1
Câu 1 (trang 10, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Chia sẻ cảm nghĩ của em về người anh hùng nhỏ tuổi Trần Quốc Toản (qua các tài liệu lịch sử, sách báo, phim ảnh, … mà em đã đọc, đã xem)
Phương pháp giải:
Nhớ lại các câu chuyện lịch sử hoặc tham khảo trên internet, sách báo.
Lời giải chi tiết:
Trần Quốc Toản là một vị anh hùng nhỏ tuổi. Ông đã tham gia vào cuộc kháng chiến chống quân Nguyên và hy sinh khi còn rất nhỏ. Câu chuyện về Trần Quốc Toản bóp nát quả cam đến giờ vẫn được lưu truyền. Ông chính là tấm gương về lòng dũng cảm, cùng tinh thần yêu nước.
Trước khi đọc 2
Câu 2 (trang 10, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Ngoài Trần Quốc Toản, em còn biết thêm nhân vật thiếu nhi lỗi lạc nào trong lịch sử?
Phương pháp giải:
Nhớ lại các nhân vật thiếu nhi lỗi lạc trong lịch sử đã được học hoặc đọc được qua sách báo, internet.
Lời giải chi tiết:
Ông Trạng Nguyễn Hiền vừa là người có tài năng lỗi lạc, vừa là người có ý chí kiên trì vượt khó. Ông là tấm gương sáng cho mọi thiếu nhi noi theo.
Đọc văn bản 1
Câu 1 (trang 11, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Hoài Văn có những suy nghĩ gì khi thấy các vương hầu họp bàn việc nước?
Phương pháp giải:
Theo dõi phần đầu văn bản để trả lời.
Lời giải chi tiết:
Khi thấy các vương hầu họp bàn việc nước, Hoài Văn dám chắc các vị có ý cho quân Nguyên mượn đường vào đánh Chiêm Thành hoặc chống cự lại. Trong ý nghĩ, chàng muốn được xuống thuyền rồng bàn việc nước, quỳ trước mặt và xin quan gia cho đánh.
Đọc văn bản 2
Câu 2 (trang 12, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Điều gì sẽ xảy ra khi Hoài Văn có hành động vượt khuôn phép?
Phương pháp giải:
Đọc văn bản, theo dõi các tình tiết để dự đoán.
Lời giải chi tiết:
Nếu Hoài Văn có hành động vượt khuôn phép, sẽ trở thành phạm thượng và có thể phải chịu án tử.
Đọc văn bản 3
Câu 3 (trang 13, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Hoài Văn giải thích như thế nào về hành động của mình?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ lời thoại của Hoài Văn để trả lời.
Lời giải chi tiết:
Giải thích về hành động của mình, Hoài Văn tự nhận mình mang tội lớn. Nhưng vì tình hình nước nhà nguy nan, chàng cho rằng cả đứa trẻ cũng cần phải lo. Nếu vua lo, thì dân cũng phải lo.
Đọc văn bản 4
Câu 4 (trang 13, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Thái độ của Trần Quốc Toản thể hiện như thế nào qua lời nói?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ lời thoại và lời dẫn để xác định thái độ của Trần Quốc Toản.
Lời giải chi tiết:
Qua lời nói và cách Quốc Toản đứng phắt dậy, mắt long lên, có thể thấy chàng đã tỏ ra rất tức giận khi nghe nói có người chủ hòa, cho giặc mượn đường qua nước ta, dâng giang sơn gấm vóc cho chúng.
Đọc văn bản 5
Câu 5 (trang 13, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Cách nhà vua xử lí hành động của Trần Quốc Toản có đúng như dự đoán của em không?
Phương pháp giải:
Theo dõi tình tiết câu chuyện và so sánh với câu trả lời trước để hoàn thành bài tập.
Lời giải chi tiết:
Khác với dự đoán của em, vua không ban cho Quốc Toản tội chết. Vua thương xót chàng còn trẻ, gặp phải tình huống đáng thương, lại hiểu lòng lo lắng cho vua và quốc gia. Người truyền cho 2 chú cháu đứng lên và tặng cho Quốc Toản một quả cam sành chín mọng.
Sau khi đọc 1
Câu 1 (trang 15, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Tóm tắt nội dung của văn bản và cho biết câu chuyện dựa trên bối cảnh của sự kiện lịch sử nào.
Phương pháp giải:
Đọc kỹ toàn bộ văn bản và tóm tắt ngắn gọn nội dung.
Lời giải chi tiết:
*Tóm tắt:
- Tại bến Bình Than, vua Trần và các vương hầu họp bàn kế sách đối phó với quân xâm lược.
- Vì chưa đủ tuổi, không được dự họp, Trần Quốc Toản cảm thấy nhục nhã, chỉ muốn gặp vua để bày tỏ chủ kiến của mình là không chấp nhận hoà hoãn.
- Do nóng lòng muốn gặp vua, Trần Quốc Toản định vượt qua hàng rào quân cấm vệ để đến nơi vua quan họp bàn; bị ngăn cản, đã xảy ra xung đột.
- Khi được gặp vua, Trần Quốc Toản nói to câu xin đánh. Vua Trần biết nỗi lòng vì nước của chàng, đã không trách phạt, còn ban thưởng một quả cam.
- Trần Quốc Toản quyết định trở về quê chiêu mộ binh mã, thao luyện võ nghệ để xuất quân đánh giặc. Khi chàng xoè tay ra, quả cam đã bị bóp nát tự bao giờ.
*Bối cảnh lịch sử: Câu chuyện diễn ra trong thời kỳ nhà Trần (thế kỷ XIII). Khi ấy, đất nước đối mặt với sự xâm lược của quân Nguyên - một lực lượng vô cùng mạnh mẽ.
Sau khi đọc 2
Câu 2 (trang 15, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Hoài Văn Hầu Trần Quốc Toản đứng bên bờ nhìn ra quang cảnh sự kiện đặc biệt ở bến Bình Than cảm thấy bồn chồn và lo lắng không dứt. Chàng muốn xuống thuyền để nói chuyện với quan lại về tình hình của đất nước, nhưng cũng sợ bị xử lý vì phạm thượng.
Sau khi đọc 3
Câu 3 (trang 15, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Bị quân Thánh Dực ngăn cản xuống bến gặp vua, Trần Quốc Toản đã có hành động lạ thường là “xô mấy người lính Thánh Dực ngã chúi, xăm xăm xuống bến”; “tuốt gươm, mắt trừng lên” dọa chém người ngăn cản, đỏ mặt quát lớn trước mặt viên tướng, múa tít gươm khiến cho không ai có thể đến gần để cản bước mình…. Lý do mà Quốc Toản có những hành động phạm thượng như vậy là vì chàng lo lắng cho đất nước, căm thù giặc, nóng lòng muốn tỏ bày chủ kiến của mình với vua. Quốc Toản hy sinh mình, chỉ để nói hai tiếng xin đánh.
Sau khi đọc 4
Câu 4 (trang 15, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Chứng kiến hành động và nghe lời tâu bày của Trần Quốc Toản, vua Thiệu Bảo đã gật đầu, mỉm cười nhìn Hưng Đạo Vương. Lời nói của Quốc Toản cũng hợp với ý của vua và Hưng Đạo. Tuy rằng Quốc Toản phạm thượng, nhưng vì nể tình còn trẻ, hoàn cảnh đáng thương, lại biết lo lắng cho vua, lo cho việc nước nên thứ tội, cho lui về làm tròn chữ hiếu phận làm con. Sau đó, vua khuyên giải, động viên Hoài Văn Hầu một cách nhẹ nhàng, còn đích thân tặng chàng một quả cam sành chín mọng.
Sau khi đọc 5
Câu 5 (trang 15, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Trong lời người kể chuyện đôi chỗ xen vào những ý nghĩ thầm kín của nhân vật Trần Quốc Toản. Nêu một số ví dụ và cho biết tác dụng.
Lời giải chi tiết:
Trong lời người kể chuyện có xen vào ý nghĩ thầm kín của nhân vật Trần Quốc Toản như: “Thì ra các con trai của Hưng Đạo Vương đều có mặt. Những người em họ ấy, chỉ hơn Hoài Văn dăm sáu tuổi! Cha tôi mất sớm, nên tôi mới phải đứng bên ngoài như thế này!”
→ Tác dụng: Việc xen vào ý nghĩ của nhân vật trong lời kể khiến cho câu chuyện trở nên sinh động và chân thực hơn. Chứng tỏ người kể chuyện thể hiện sự đồng điệu, đồng cảm với nhân vật. Những ước vọng, tâm tư của nhân vật cũng chính là điều mà người kể chuyện mong muốn
Sau khi đọc 6
Câu 6 (trang 15, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Những nét tính cách nào của Trần Quốc Toản được thể hiện qua lời đối thoại với các nhân vật khác trong truyện?
Phương pháp giải:
Theo dõi từng lời thoại của nhân vật để nhận biết được các nét tính cách.
Lời giải chi tiết:
Cuộc đối thoại |
Nội dung đối thoại |
Nét tính cách được bộc lộ |
Giữa Trần Quốc Toản với quân Thánh Dực |
hai bên cãi cọ, xung đột nhau khi Trần Quốc Toản vượt quá giới hạn cho phép |
sự bức xúc, nóng nảy, thiếu kiềm chế, điều có thể dẫn đến nguy hiểm |
Giữa Trần Quốc Toản với Chiêu Thành Vương |
hai bên đối đáp, làm rõ nguyên nhân Trần Quốc Toản đến bến Bình Than gây náo loạn |
suy nghĩ chín chắn trước tình thế đất nước đối diện với họa ngoại xâm |
Giữa Trần Quốc Toản với vua Thiệu Bảo |
Trần Quốc Toản đã nói được với vua điều nung nấu trong lòng; vua phán xử độ lượng hành động nóng nảy của Trần Quốc Toản |
mạnh mẽ, ngay thẳng, dám làm dám chịu, đặt vận mệnh đất nước cao hơn tính mạng bản thân |
Sau khi đọc 7
Câu 7 (trang 15, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Trong truyện này, ngôn ngữ người kể chuyện và ngôn ngữ nhân vật đều mang đậm màu sắc lịch sử. Nêu một số ví dụ và cho biết tác dụng.
Lời giải chi tiết:
- Ở lời người kể chuyện, xuất hiện các từ ngữ gọi đúng chức vị, địa vị, vật dụng… của các nhân vật: quan gia, đấng thiên tử, vương hầu, Hưng Đạo Vương, Chiêu Minh Vương, Chiêu Quốc Vương, Hoài Văn Hầu, quân Thánh Dực, thuyền ngự, đồ nghi trường, người nội thị,...
- Ngôn ngữ đối thoại giữa các nhân vật: “Quân pháp vô thân, hầu không có phận sự ở đây, nên trở ra cho anh em làm việc. Nhược bằng khinh thường phép nước, anh em tất phải chiếu theo thượng lệnh”; “Tôi xuống xin biệ kiến quan gia, không kẻ nào được giữ tôi lại. Lôi thôi thì hãy nhìn lưỡi gươm này!”
→ Tác dụng: Làm cho câu chuyện sinh động và chân thực, làm rõ được bối cảnh lịch sử lúc bấy giờ, đưa người đọc nhập tâm vào câu chuyện được kể và làm nổi bật chủ đề của tác phẩm
Sau khi đọc 8
Câu 8 (trang 15, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Văn bản thể hiện tấm lòng yêu nước, căm thù giặc của người anh hùng nhỏ tuổi Trần Quốc Toản, qua đó cho thấy hào khí, tinh thần chống xâm lược của cha ông ta ở thời Trần.
Sau khi đọc Viết
(trang 15, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Quốc Toản, sau khi bị vua xem thường và lo lắng cho dân, bóp nát quả cam mà vua đã ban thưởng, thể hiện sự gan dạ, dũng cảm và phẩm chất anh hùng của mình.