Buzz
Soạn bài Lá cờ thêu sáu chữ vàng trên trang 10-15 với bản tóm tắt ngắn nhất nhưng vẫn đầy đủ ý, theo sách Ngữ văn lớp 8 Kết nối tri thức, giúp học sinh dễ dàng soạn văn 8 hơn.
Soạn bài Lá cờ thêu sáu chữ vàng - Phiên bản ngắn nhất
* Trước khi đọc
Câu hỏi 1 (trang 10 sách giáo khoa Ngữ văn 8 Tập 1): Em chia sẻ cảm nghĩ về nhân vật anh hùng Trần Quốc Toản khi còn nhỏ (dựa trên các tài liệu lịch sử, sách báo, phim ảnh... mà em đã đọc, đã xem).
Trả lời:
- Trần Quốc Toản là một anh hùng nổi tiếng của dân tộc Việt Nam. Ông đã tham gia vào cuộc kháng chiến chống quân Nguyên lần thứ hai và hy sinh khi còn rất trẻ.
- Trần Quốc Toản và câu chuyện nghiêng mình với tinh thần quả cảm, lòng yêu nước phi thường đã được tái hiện qua việc bóp nát quả cam khi vua Trần Nhân Tông tổ chức Hội nghị quân sự quan trọng về chiến lược chống giặc Mông – Nguyên.
Câu hỏi 2 (trang 10 sách giáo khoa Ngữ văn 8 Tập 1): Trong lịch sử, ngoài Trần Quốc Toản, em có biết thêm về những nhân vật thiếu niên nào?
Trả lời:
Những nhân vật thiếu niên lỗi lạc trong lịch sử mà em biết là: Kim Đồng, Lý Tự Trọng, Nguyễn Bá Ngọc, Trần Quốc Toản…
* Đọc văn bản
Gợi ý trả lời câu hỏi từ bài đọc:
1. Theo dõi: Môi trường và không khí tại bến Bình Than – nơi diễn ra một hội nghị quan trọng.
- Môi trường:
+ Hai cây đa cổ thụ che kín một khúc sông to lớn.
+ Dưới bến, những con thuyền lớn của các vương sư, đậu dài san sát, sơn đủ màu sắc.
- Tình hình: Hân hoan, phấn khởi, hùng vĩ với “những lá cờ tung bay trên những đoàn thuyền rực rỡ như gấm hoa”.
2. Theo dõi: Những suy tư của nhân vật xen lẫn vào lời kể chuyện.
- “Cha mất sớm, cho nên phải đứng ở đây như thế này!”
- “Đứng mãi chăng? Thôi thì ta sẽ liều mình. Xuống đây, chỉ cần nói hai tiếng yêu cầu đánh, dù triều đình có tố cáo thì cũng không quan trọng.”
- “Ta sẽ tập hợp binh mã, tổ chức quân đi đánh giặc. Xem thử kẻ ngoài rìa này có xứng đáng là một kẻ thất học không.”
3. Theo dõi: Hoài Văn suy nghĩ gì khi chứng kiến các vương hầu họp bàn về việc quốc gia?
- Có thể họ bàn cái gì, nhưng rõ ràng là chủ đề chính không thể nào ra khỏi việc quan trọng nhất là cho quân Nguyên đi qua lãnh thổ để xâm lược hoặc chống lại chúng.
- Thực tế đã rõ ràng từ hai năm trước rồi. Chúng giả vờ mượn đường, nhưng ý đồ thực sự là để chiếm đoạt đất nước phương Nam.
- Chỉ cần đánh, không cần phải mất thời gian bàn luận ở đây.
4. Dự đoán: Hoài Văn hành động nào sẽ xảy ra khi vượt quá ranh giới phép lịch sự?
Khi Hoài Văn vượt quá ranh giới phép lịch sự thì:
- Quân lính bắt Hoài Văn lại.
- Bị yêu cầu rời đi và có thể bị kết án.
5. Theo dõi: Hoài Văn giải thích như thế nào về hành động của mình?
- Tôi biết là hành động của mình có tội lớn. Nhưng tôi nghĩ rằng khi quốc gia đối diện nguy cơ, người trẻ tuổi cũng phải chịu trách nhiệm, đặc biệt là khi tôi đã trưởng thành. Tôi chưa đủ tuổi để tham gia vào việc quốc gia, nhưng tôi không thể làm ngơ. Nếu vua lo lắng, người dân cũng phải lo lắng. Cha tôi mất sớm và tôi được chú nuôi dưỡng. Chú luôn dạy tôi những giá trị đạo đức, và tôi vẫn ghi nhớ. Tôi dám đến đây chỉ để đưa ra ý kiến của mình. Xin lỗi chú, nhưng không phải quan trọng nhất là các quan lại và vương hầu đang bàn thảo điều gì? Có nên cho phép quân địch đi qua hay phải đánh lại?
6. Theo dõi: Thái độ của Trần Quốc Toản được thể hiện như thế nào qua lời nói?
- Trần Quốc Toản tỏ ra bất bình, tức giận và căm phẫn khi nghe tin có người muốn làm hoà.
7. Đối chiếu: Cách nhà vua đối xử với hành động của Trần Quốc Toản có khớp với dự đoán của em không?
- Dự đoán: Hoài Văn bị bao vây, bị đuổi ra ngoài và bị truy tố.
- Đối chiếu: Vua tha tội cho Hoài Văn, nhắc nhở và tặng Hoài Văn một quả cam.
=> Không như dự kiến của bạn.
8. Theo dõi: Tâm trạng của Hoài Văn.
- Hoài Văn tức giận, hận thù và buồn rầu.
- Điều khiến Hoài Văn cảm thấy tức giận nhất là thấy quân Thánh Dực cười khả ái chế nhạo.
* Sau khi đọc
Nội dung chính: Văn bản kể về Hoài Văn, một cậu bé nhỏ tuổi nhưng đã có ý thức về việc bảo vệ đất nước và đánh đuổi kẻ thù.
Gợi ý trả lời câu hỏi sau khi đọc:
Câu 1 (trang 15 sgk Ngữ văn 8 Tập 1): Tóm tắt văn bản và nêu bối cảnh lịch sử mà câu chuyện dựa trên.
Trả lời:
- Tóm tắt: Trong cuộc họp quan trọng về việc quốc gia, Hoài Văn, một cậu bé nhỏ, mong muốn tham gia nhưng bị cấm. Không vượt qua được sự tức giận, Hoài Văn đã dấn thân vào cuộc đấu tranh vì đất nước, thể hiện lòng yêu nước và quyết tâm giết kẻ thù. Vua tha tội cho Hoài Văn và trân trọng tặng quả cam cho sự dũng cảm của cậu bé.
- Bối cảnh: Sự kiện diễn ra trong thời kỳ chiến tranh chống quân Mông - Nguyên của nhà Trần.
Câu 2 (trang 15 sgk Ngữ văn 8 Tập 1): Hoài Văn Hầu Trần Quốc Toản cảm thấy thế nào khi phải đứng nhìn một sự kiện quan trọng tại bến Bình Than?
Trả lời:
Tâm trạng của Hoài Văn Hầu Trần Quốc Toản khi phải đứng nhìn một sự kiện quan trọng ở bến Bình Than là:
- Nỗi tức giận nổi lên khi thấy những đứa trẻ em họ được tham gia họp bàn với nhà vua, trong khi chính mình không được.
- Ông nhớ về cha mất sớm và cảm thấy bất lực khi phải chịu cảnh đứng ngoài lề, không được tham gia quyết định quan trọng cho đất nước.
- …
Câu 3 (trang 15 sgk Ngữ văn 8 Tập 1): Trong tình huống bị quân Thánh Dực cản trở, Trần Quốc Toản đã có hành động gì đặc biệt? Vì sao ông lại làm như vậy?
Trả lời:
- Khi bị quân Thánh Dực cản trở xuống bến gặp vua, Trần Quốc Toản đã có hành động bất thường:
+ Cầm gươm, ánh mắt hừng hực một cách điên cuồng.
+ Bộ mặt ửng đỏ, la lớn: “Ta muốn vào phủ thăm người chúng quan,… hãy nhìn lưỡi gươm này!”
+ Quốc Toản nắm chặt gươm, cử động múa mạnh mẽ.
- Trần Quốc Toản đã làm như vậy bởi vì chàng là một người yêu nước, lo lắng cho sự an nguy của đất nước khi bị quân địch đe dọa, vì thế nên mong muốn gặp nhà vua và đề xuất việc xin phép đánh giặc.
Câu 4 (trang 15 sgk Ngữ văn 8 Tập 1): Quan sát hành động và nghe ý kiến của Trần Quốc Toản, vua Thiệu Bảo đã phản ứng và xử lý thế nào? Thái độ và biện pháp đó thể hiện điều gì về vị vua này?
Trả lời:
- Qua hành động và lời nói của Trần Quốc Toản, vua Thiệu Bảo đã có phản ứng và xử lý:
+ Gật đầu mỉm cười nhìn về phía Hưng Đạo Vương.
+ Vua tha tội, khuyên Quốc Toản về quê chăm sóc mẹ.
+ Ban cho Quốc Toản một quả cam quý giá.
- Thái độ và biện pháp đó cho thấy vua Thiệu Bảo là một người hiền từ, thông minh và sáng suốt.
Câu 5 (trang 15 sgk Ngữ văn 8 Tập 1): Trong lời kể chuyện, có những chỗ người kể xen vào suy nghĩ riêng của nhân vật Trần Quốc Toản. Hãy chỉ ra một số trường hợp và phân tích ý nghĩa của sự xen kẽ đó.
Trả lời:
Những suy nghĩ của nhân vật xen vào lời của người kể chuyện:
- Cha mất sớm, ta phải đứng rìa nhục nhã như thế này!
- Đứng mãi đây, thôi ta sẽ liều một chết vậy. Ta sẽ xuống, nói hai tiếng xin đánh, không quan tâm đến luận tội của triều đình.
- Ta sẽ chiêu binh bãi mã, dẫn quân đi đánh giặc. Xem thằng ngoài kia có phải là kẻ toi cơm không.
=> Hiệu quả: Mô tả rõ nét hình ảnh một anh hùng trẻ tuổi có tình yêu nước mãnh liệt, sớm lo việc nước và phẫn nộ khi phải đứng ngoài buổi họp quan trọng liên quan đến số phận của đất nước.
Câu 6 (trang 15 sgk Ngữ văn 8 Tập 1): Những đặc điểm tính cách nào của Trần Quốc Toản được thể hiện qua lời thoại với các nhân vật khác trong truyện?
Trả lời:
- Trong giao tiếp với quân Thánh Dực: Rõ ràng, quyết đoán.
- Trong cuộc trò chuyện với chú Chiêu Thành Vương: Lịch thiệp, thẳng thắn, can đảm.
- Khi nói chuyện với nhà vua: Nồng nhiệt, oai phong, dũng cảm và lịch thiệp.
Câu 7 (trang 15 sgk Ngữ văn 8 Tập 1): Trong câu chuyện này, ngôn ngữ của người kể và nhân vật đều phản ánh rõ nét bản sắc lịch sử. Ví dụ và tác dụng của điều này là gì?
Trả lời:
Ví dụ minh họa sự phản ánh của ngôn ngữ của người kể và nhân vật về bản sắc lịch sử:
- Ngôn ngữ của người kể: hội sư, thuyền ngự, đại vương, vị thiên tử...
- Tư duy của nhân vật: Quân pháp vô thân, vua lo thì kẻ thần tử cũng phải lo…
= > Tác dụng:
- Tạo ra bối cảnh của cuộc họp trọng đại, rõ ràng và trang trọng.
- Nổi bật tính cách của các nhân vật đặc biệt là Trần Quốc Toản: quyết đoán, can đảm và oai phong…
Câu 8 (trang 15 sgk Ngữ văn 8 Tập 1): Tóm tắt chủ đề văn bản và căn cứ của sự tóm tắt như thế nào?
Trả lời:
- Chủ đề: Tình yêu đất nước và lòng căm thù kẻ thù của Hoài Nam, một anh hùng trẻ tuổi.
- Dựa vào nội dung văn bản để tóm tắt chủ đề của tác phẩm.
Kết nối với việc đọc
Bài tập (trang 15 sgk Ngữ văn 8 Tập 1): Viết đoạn văn (khoảng 7 – 9 câu) phân tích cách Trần Quốc Toản bóp nát quả cam.
Đoạn văn tham khảo
Trần Quốc Toản là một người trẻ tuổi, mạnh mẽ, và yêu nước. Khi đọc cuốn sách 'Lá cờ thêu sáu chữ vàng', ta sẽ thấy rõ hình ảnh của Trần Quốc Toản quyết liệt, rõ ràng, và oai phong. Tác giả Nguyễn Huy Tưởng đã mô tả cách Trần Quốc Toản bóp nát quả cam một cách rất sinh động và ấn tượng trong các trang văn lịch sử hào hoa, hùng vĩ của dân tộc. Hoài Văn, dù được ban cho quả cam quý, vẫn cảm thấy tức giận và buồn bã vì không được tham gia bàn luận về công việc quan trọng của đất nước. Sự chế giễu của quân Thánh Dực khiến Hoài Văn trở nên tức giận hơn và dẫn đến hành động bóp nát quả cam quý mà vua đã ban cho. Tình yêu nước và lòng căm thù đối với kẻ thù đã đẩy Hoài Văn hướng tới mong muốn chiến đấu và bảo vệ đất nước. Điều này cho thấy Hoài Văn không chỉ là một cậu bé dũng cảm và gan dạ, mà còn có quyết tâm kiên định trong việc đánh đuổi kẻ thù khỏi quê hương.
