Soạn bài Làng của Kim Lân

Soạn bài Làng, phiên bản siêu ngắn 1

Bố cục:
- Phần 1 (từ đầu đến 'ruột gan ông lão cứ múa cả lên, vui quá!'): Sự biến động tâm trạng của ông Hai khi nghe về chiến thắng của quân ta, trước khi nghe tin làng chợ Dầu theo giặc.
- Phần 2 (tiếp theo đến 'cũng vợi đi được đôi phần'): Tình hình phức tạp trong tâm lý của ông Hai khi nghe tin làng chợ Dầu theo giặc.
- Phần 3 (đoạn còn lại): Sự vui mừng, niềm tự hào, và xúc động của ông Hai khi nghe tin làng chợ Dầu không theo giặc được cải chính.

Hướng dẫn soạn bài
Câu 1:
Trong truyện 'Làng,' tác giả Kim Lân đã tạo ra một tình huống độc đáo, làm nổi bật tình yêu quê hương, đất nước qua nhân vật ông Hai. Đó là khi ông Hai, một người dân làng Dầu đắm chìm trong niềm tự hào và yêu thương cho làng mình, nhưng bất ngờ nghe được tin đồn làng Chợ Dầu đang đi theo giặc, thậm chí làm Việt gian. Tin tức này ông nghe trực tiếp từ miệng những người tản cư đi ngang qua.

Câu 2:
a. Diễn biến tâm trạng và hành động của nhân vật ông Hai từ lúc nghe tin làng theo giặc đến kết thúc truyện.

- Nghe tin bất ngờ, 'cổ họng ông lão nghẹn ắng, da tê rân rân, …ông không thể không tin'
- Trở về nhà, ông gục ngã, nhìn đám con, thấy thương xót, nước mắt ông lão rơi lệ. Ông đau khổ, cầu xin trời, nguyền rủa những kẻ phản bội.
- Cả ngày ông Hai sống trong bóng tối, không chịu rời khỏi nhà, tâm hồn ông luôn căng trước bi kịch …
- Ông quyết định chấm dứt mọi liên kết với làng để tham gia kháng chiến, theo đường lối cách mạng 'Làng thì yêu thật nhưng làng làm Việt Gian thì phải trừng trị'.
- Khi nghe tin làng Chợ Dầu không theo giặc, ông Hai trở nên phấn khích và hạnh phúc, 'gương mặt trở nên rạng rỡ hơn'.

b. Lý do ông Hai cảm thấy đau khổ khi nghe tin làng Chợ Dầu theo giặc là do tình yêu chân thành của ông dành cho làng như tình yêu của đứa con dành cho mẹ, tự hào về làng mình như tình yêu thơ ngây của trẻ thơ. Nhưng bất ngờ, tin đồn làng Chợ Dầu của ông trở thành Việt gian làm ông Hai đau đớn. Ông không chỉ trở nên bất an, mất ngủ, mà còn cảm thấy xấu hổ và tủi nhục. Thậm chí, ông không dám nhắc đến, gọi là 'chuyện ấy'. Ông cô lập bản thân, từ chối gặp gỡ mọi người, 'chẳng dám bước chân ra khỏi nhà' vì xấu hổ.

Câu 3: Đoạn truyện về mối quan hệ giữa ông Hai và con út là một trích đoạn đầy cảm xúc:
- Trò chuyện của ông Hai với đứa con nhỏ thực chất là ông tự thoại, giãi bày nỗi lòng của mình.
- Qua lời nói của đứa con, chúng ta nhận thức được:
+ Tình yêu của ông Hai đối với làng rất sâu sắc. Ông muốn in sâu vào tâm trí con ông rằng 'Nhà ta ở làng chợ Dầu'.
+ Tình yêu quê hương, lòng trung thành với kháng chiến, cách mạng, và Bác Hồ. Mối tình này sâu sắc, bền vững, không bao giờ thay đổi 'chết thì chết có bao giờ đám đơn sai'.
- Tình yêu đối với làng quê và đất nước đã kết nối ông Hai với một tình cảm thiêng liêng và vững chãi. Tình yêu này không chỉ là của ông Hai mà còn là của nhân vật Việt với làng quê và đất nước.

Câu 4:
Nghệ thuật mô tả tâm lý nhân vật được thể hiện qua tình huống và cách diễn đạt chi tiết, đặc biệt là việc mô tả tâm trạng trong nỗi đau đớn ám ảnh của ông Hai.
Ngôn ngữ truyện sử dụng từ ngữ phong phú, gần gũi với đời sống hàng ngày.

Luyện tập

Câu 1 (trang 174 SGK) :
Chọn đoạn:
'Cả làng chúng nó Việt gian theo Tây...', đoạn này thể hiện tâm trạng phức tạp của ông Hai khi nghe tin làng chợ Dầu theo giặc, một nửa muốn trở về làng, một nửa muốn từ bỏ làng.
+ Ông Hai muốn trở về làng vì nó vẫn là mảnh đất gắn bó với ông, quê hương ông mong nhớ mãi trong trái tim.
+ Ông muốn từ bỏ làng vì nay làng đã lạc lõng theo Tây, làng đã trở thành nơi bán nước. Nếu ông quay về làng, ông sẽ phải từ bỏ kháng chiến, từ bỏ Bác Hồ nên ông không muốn quay về nữa.
+ Ông Hai yêu quê hương, yêu đất nước, nhưng hai tình cảm này trong ông liên kết chặt chẽ, càng yêu làng ông lại càng đau khổ, phiền muộn, và giận dữ khi nghe tin làng theo Tây.
+ Đoạn sử dụng kỹ thuật độc thoại nội tâm để mô tả tâm lý của nhân vật.

Câu 2 (trang 174 SGK) :
+ Nhiều tác phẩm ngắn, bài thơ nói về tình cảm quê hương, đất nước như Tre Việt Nam - Nguyễn Duy, Quê hương - Giang Nam.
+ Đặc điểm của truyện ngắn Làng: tình cảm quê hương và đất nước được kết hợp một cách chặt chẽ, hòa quyện, thống nhất với nhau. Tình cảm này được làm nổi bật trong bối cảnh cụ thể là cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của dân tộc.

Ý nghĩa - Nhận xét
- Qua đoạn trích, học sinh sẽ hiểu một cách chân thực, sâu sắc và cảm động về tình yêu quê hương và lòng yêu nước cũng như tinh thần kháng chiến của người nông dân khi phải rời làng đi tản cư như ông Hai.
- Đồng thời, nắm bắt được sự tinh tế của nghệ thuật xây dựng tình huống truyện, nghệ thuật mô tả tâm lý và ngôn ngữ nhân vật của tác giả.

Xem thêm các bài soạn để nắm vững kiến thức môn Ngữ Văn lớp 9

- Soạn bài Chương trình địa phương (phần Tiếng Việt)
- Soạn bài Đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự

Soạn bài Làng, tóm tắt 2

Hướng dẫn soạn bài

Câu 1: Trong truyện ngắn Làng, tình huống cái tin làng ông Hai theo giặc được miêu tả sâu sắc, bộc lộ tình yêu quê hương và lòng yêu nước của nhân vật. Ông nghe tin từ những người tản cư và sự thật ấy trở thành nỗi ám ảnh lâu dài trong tâm trí ông Hai.

Câu 2: Tâm trạng và hành động của ông Hai từ khi nghe tin làng mình theo giặc đến hồi kết truyện được mô tả chi tiết:
- Ông Hai sững sờ khi nghe tin, cảm giác như không thể tin được. Nỗi ám ảnh và sợ hãi tràn ngập ông khi nghe tiếng chửi bới và nhìn đàn con. Ông tránh xa xã hội, lẻn về góc nhà khi nghe những từ ngữ như Tây, Việt gian, cam-nhông... Nỗi đau và tủi hổ của ông trước sự phản bội của làng được diễn đạt một cách sinh động.

Câu 3: Trong đoạn trò chuyện với đứa con út, ông Hai, bị nén và bế tắc, chia sẻ nỗi lòng sâu xa với đứa con nhỏ. Đây là biểu hiện cảm xúc và tâm trạng của ông với quê hương, đất nước, cách mạng, và kháng chiến. Tình yêu sâu đậm với làng Chợ Dầu và lòng trung thành với cách mạng, biểu tượng là Cụ Hồ, được ông thể hiện một cách chân thành và thiêng liêng.

Câu 4: Nhận xét về nghệ thuật miêu tả tâm lý và ngôn ngữ nhân vật ông Hai:
- Tác giả đặt nhân vật vào tình huống thách thức để hiện thị chiều sâu tâm trạng.
- Diễn đạt tâm lý nội tâm của nhân vật qua hành vi, ngôn ngữ một cách rất chi tiết và chân thực. Sự ám ảnh và nỗi day dứt trong tâm trạng được mô tả rõ nét.
- Ngôn ngữ của truyện độc đáo, đặc sắc, đặc biệt là ngôn ngữ của nhân vật ông Hai. Là ngôn ngữ thật, ấn tượng, và phản ánh đúng bức tranh tinh thần của người nông dân.

Luyện tập

Tình yêu quê hương trong truyện 'Làng' được thể hiện qua những cung bậc cảm xúc đa dạng của nhân vật ông Hai. Từ sự hả hê tự hào đến nỗi đau đớn khi làng quê bị thay đổi. Nhà văn Kim Lân đã tài tình tái hiện tâm trạng và hành động của ông Hai, làm cho độc giả cảm nhận được sự mãnh liệt và chân thành của tình yêu đất nước.

Bài thơ 'Nhớ con sông quê hương' của Tế Hanh và những đoạn trong hồi kí tự truyện 'Tuổi thơ im lặng' của Duy Khán, là những tác phẩm mà tình cảm quê hương được thể hiện một cách đặc sắc. Trong truyện 'Làng', tình yêu làng ở ông Hai không chỉ là niềm đam mê và hãnh diện, mà còn trở thành thói quen khoe khoang về làng quê. Đồng thời, tình yêu này phải hòa mình vào tình yêu nước, đồng lòng với tinh thần kháng chiến trong bối cảnh đất nước đang chịu sự xâm lược.

--------------------------HẾT-----------------------------

Cảnh ngày xuân là một bài học quan trọng trong Chương trình học SGK Ngữ Văn 9. Học sinh cần soạn bài Cảnh ngày xuân, đọc trước nội dung và trả lời câu hỏi trong SGK để hiểu rõ hơn về vẻ đẹp và ý nghĩa của mùa xuân. Bài học này giúp học sinh kết nối với thiên nhiên và đồng thời hiểu sâu hơn về tác động tích cực của môi trường xanh đối với tâm hồn con người.