Buzz
Tác phẩm Lao xao ngày hè (trích Tuổi thơ im lặng) của Duy Khán sẽ được giới thiệu đến các bạn học sinh trong sách Ngữ Văn lớp 6, thuộc sách Chân trời sáng tạo.
Vì vậy, Mytour muốn cung cấp bài Soạn văn 6: Lao xao ngày hè. Mời các bạn học sinh tham khảo để có tài liệu chuẩn bị bài đầy đủ và nhanh chóng.
Tri thức Ngữ văn
Tri thức đọc hiểu
a. Kí là một dạng văn học tôn trọng sự thật và trải nghiệm cá nhân của người viết. Trong kí, có những tác phẩm tập trung vào việc kể chuyện như hồi kí, du kí… và có những tác phẩm tập trung vào biểu cảm như tùy bút, tản văn.
b.
- Hồi kí thường mô tả lại những sự kiện mà tác giả đã trải qua hoặc chứng kiến trong quá khứ. Các sự kiện thường được sắp xếp theo thứ tự thời gian, liên quan đến một hoặc nhiều giai đoạn trong cuộc đời của tác giả.
- Du kí thường kể về những sự kiện mới xảy ra hoặc đang diễn ra trên các chặng đường trong cuộc hành trình khám phá những địa điểm thú vị của Việt Nam và thế giới.
- Nhân vật “tôi” trong du kí là hình ảnh của tác giả.
c. Người kể chuyện ở ngôi thứ nhất trong hồi kí (thường gọi là “tôi”, “chúng tôi”) thường mang bóng dáng của tác giả, nhưng không hoàn toàn giống với tác giả. Bởi giữa tác giả và người kể chuyện ở ngôi thứ nhất trong hồi kí luôn có những khoảng cách về tuổi tác, thời gian và quan điểm cá nhân…
d. Hình thức ghi chú và cách kể chuyện trong hồi kí: “ghi chú” được hiểu theo nghĩa thông thường là việc thu thập thông tin về những sự kiện có thật, đã xảy ra để viết tác phẩm. Thông tin thu thập để viết hồi kí phải đảm bảo tính chính xác và đáng tin cậy. Nhưng “ghi chú”, theo nghĩa khác, cũng chính là việc viết, kể, sáng tạo. Trong trường hợp này, người viết hồi kí không chỉ đơn thuần ghi lại những sự kiện có thật mà còn phải kể chuyện một cách lôi cuốn, sâu sắc.
Tri thức ngôn ngữ Việt
- Ẩn dụ là việc chỉ ra một sự vật, hiện tượng bằng cách dùng tên của một sự vật, hiện tượng khác có điểm tương đồng để làm cho diễn đạt thêm sinh động và gợi cảm.
- Hoàn dụ là việc chỉ ra một sự vật, hiện tượng bằng cách dùng tên của một sự vật, hiện tượng khác có mối quan hệ gần gũi để làm cho diễn đạt thêm sinh động và gợi cảm.
Soạn bài Lao xao ngày hè - Mẫu 1
Chuẩn bị đọc
Theo em, tại sao học sinh thường yêu thích và mong chờ mùa hè? Hãy chia sẻ về vẻ đẹp của tự nhiên hoặc một trải nghiệm đáng nhớ từ kỳ nghỉ hè đã trôi qua.
- Học sinh thường ấm ức và trông đợi mùa hè vì đây là thời gian được nghỉ ngơi sau một năm học tập vất vả. Mùa hè cũng đem lại nhiều hoạt động vui chơi thú vị, hữu ích.
- Vẻ đẹp của thiên nhiên hoặc một trải nghiệm đáng nhớ: Kỷ niệm được du lịch cùng gia đình, quay về quê chơi thả diều hoặc câu cá…
Trải nghiệm cùng văn bản
Câu 1.
Cụm từ “chim ác”, “chim xấu” muốn chỉ đến các loài chim như: bồ câu, chim ri, sáo sậu, sáo đen, tu hú...
Câu 2. Sự khác biệt trong thái độ của nhân vật “tôi” đối với chèo bẻo, quạ, diều hâu và chim cắt giúp em hiểu thêm về nhân vật này như thế nào?
Sự khác biệt trong thái độ của nhân vật “tôi” đối với chèo bẻo, quạ, diều hâu và chim cắt cho thấy sự hiểu biết về tập tính của các loài chim, cũng như sự quan sát tỉ mỉ, chi tiết của “tôi”.
Câu 3. Hiểu biết và cảm nhận của em về các loài chim có gì tương đồng và khác biệt so với nhân vật “tôi”
- Gợi ý: Sự khác biệt.
- Nhân vật “tôi” có sự quan sát tỉ mỉ về tập tính của các loài chim do sống ở vùng quê xưa. Trong khi đó, người đọc thì không sống ở vùng quê, không có hiểu biết về các loài chim đó.
Suy ngẫm và phản hồi
Câu 1. Bức tranh cuộc sống trong Lao xao mùa hè được tường thuật qua cảm nhận của ai, theo người kể nào?
- Bức tranh cuộc sống trong Lao xao mùa hè được tường thuật qua cảm nhận của nhân vật “tôi”.
- Truyện được kể từ ngôi thứ nhất.
Câu 2. Hãy liệt kê một số đoạn văn kể chuyện, mô tả và diễn đạt được sử dụng trong văn bản. Theo em, việc kết hợp mô tả, diễn đạt khi kể chuyện đã góp phần thể hiện không khí ngày hè như thế nào?
- Một số đoạn văn:
- Kể chuyện: “Khi con bìm bịp kêu “bìm bịp” tức là đã thông buổi. Nghe đâu trước đây có một ông sư dữ như hổ mang… Ít khi chúng ra mặt vào buổi sớm”; “Người ta nói chèo bẻo là kẻ cắp… tốt lắm!”...
- Miêu tả: “Con diều hâu bay cao tít, nó có cái mũi khoằm, đánh hơi tinh lắm…”; “Chim cắt cánh nhọn như dao bầu chọc tiết lợn”...
- Biểu cảm: “Nhưng từ đây tôi lại quý chèo bẻo”, “Ôi cái mùa hè hiếm hoi”, “Tôi khao khát thầm ước: Mùa hè nào cũng được như mùa hè này!”...
- Việc kết hợp miêu tả, biểu cảm khi kể chuyện sẽ giúp cho việc thể hiện không khí ngày hè thêm sinh động, chân thực hơn.
Câu 3. Chỉ ra một số âm thanh, hình ảnh mà theo em, đã góp phần làm nên cái “lao xao ngày hè” trong văn bản này. Từ đó cho biết, người kể chuyện đã cảm nhận cái lao xao ấy bằng những giác quan nào?
- Âm thanh: tiếng kêu của các loài chim “các… các”, “bịp bịp”, “chéc chéc”, “chè cheo chét”; tiếng con gà mái “cực cực”, con vịt bầu “mặc mặc”; tiếng nước chảy ào ào, tiếng sáo diều cao vút, dàn nhạc ve, tiếng chó thủng thẳng sủa giăng.
- Hình ảnh:
- Cây hoa lan nở hoa trắng phau. Hoa dẻ từng đóa mềm mại. Hoa móng rồng bông bênh, thơm như hương mít chín trong vườn ông Tuyên.
- Ong vàng, ong vò vẽ, ong mật đấu nhau để hái mật.
- Con diều hâu lao xuống như mũi tên, con gà mẹ cánh dài vừa kêu vừa đớp, vừa đạp vào diều hâu.
- Chèo bẻo lao vào đánh diều hâu rụng lộn.
- Con gà đứng im một lúc, sau đó mổ mồi để dỗ con gà mái.
- Nước từ núi Tiên giội như thác, trắng xóa…
- Chúng tôi no nê, cùng nhau rủ nhau nằm nghỉ trên hiên nhà ngủ để mát.
=> Người kể chuyện đã cảm nhận cái lao xao bằng thính giác, thị giác và xúc giác.
Câu 4. Xác định chủ đề của văn bản Lao xao ngày hè.
Chủ đề văn bản: Tình yêu dành cho vẻ đẹp tự nhiên của quê hương.
Câu 5. Đọc kĩ đoạn văn:
“Cả nhà ngồi ăn cơm trong hương lúa mới gặt từ đồng Chõ, hương lúa thoảng từ xa, trong tiếng sáo diều cao vút của chú Chàng; trong dàn nhạc ve, trong tiếng chó thú rình rập sủa giăng…
Chúng tôi no nê, rủ nhau nằm nghỉ trên hiên nhà ngủ để mát.
Ôi cái mùa hè hiếm hoi. Ngày lao xao, đêm cũng lao xao. Cả làng xóm dường như không ai được ngủ, cùng thức với trời, với đất. Tôi khao khát thầm ước: Mỗi mùa hè đều như mùa hè này!”
Theo em tác giả hồi kí đã thể hiện những cảm xúc gì khi kể về những ngày hè đã qua?
Cảm xúc của tác giả khi kể về những ngày hè: sung sướng, hạnh phúc và vui vẻ.
Câu 6. Chia sẻ về ấn tượng và cảm xúc khi đọc Lao xao ngày hè.
Tác phẩm giúp người đọc hiểu được những đặc điểm thú vị của một số loài chim trong mùa hè. Ngoài ra, vẻ đẹp của một vùng quê hiện ra đầy chân thực và sinh động.
Soạn bài Lao xao ngày hè - Mẫu 2
1. Tác giả
- Duy Khán (1934 - 1993), tên thật là Nguyễn Duy Khán, là một nhà văn và nhà báo. Ông sinh ra tại thôn Sơn Trung, xã Nam Sơn, huyện Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh. Ở tuổi 15, ông rời bỏ việc học để tham gia vào vùng kiểm soát của Việt Minh, sau đó nhập ngũ và làm phóng viên chiến trường trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và Mỹ.
2. Tác phẩm
Bài “Lao xao” là một phần trong tác phẩm “Tuổi thơ im lặng” của Duy Khán, được viết trong thời gian từ 1977 đến 1984 và được xuất bản lần đầu vào năm 1986.
3. Tóm tắt
Mùa hè đã đến. Cây cỏ rậm rạp, ngát hương hoa khắp ngả. Tiếng kêu của bồ các và sáo sậu vang vọng khắp nơi. Chị Điệp nhanh nhẹn nhảy lên. Chim tu hú kêu báo hiệu rằng cây tu hú đã chín. Bìm bịp rón rén trong bụi cây. Diều hâu tàn ác tấn công gà con. Chèo bẻo, một kẻ cắp nổi tiếng, thích chiến đấu và không sợ đánh nhau, thậm chí cả với diều hâu và quạ. Quạ và họ hàng của chúng rình rập xem gà con. Chim cắt hung dữ, không ai có thể chống lại được, nhưng chèo bẻo vẫn đánh bại cả chúng lẫn quạ. Làng quê không ngủ, cùng trời, cùng đất. Tôi ao ước mỗi mùa hè đều như vậy.
