Buzz
Soạn bài Lễ tôn vinh danh hiệu khoa thi Đinh Dậu
I. Soạn bài Lễ tôn vinh danh hiệu khoa thi Đinh Dậu - Trước khi đọc:
* Gợi ý trả lời câu hỏi phần trước khi đọc:
1. Mục đích của việc tổ chức các kì thi cho sĩ tử trong xã hội phong kiến xưa là gì?
- Tổ chức các kì thi cho sĩ tử trong xã hội phong kiến xưa nhằm mục đích tìm ra những tài năng, những con người xuất sắc để đề bạt lên làm quan, phụng sự cho triều đình, đóng góp vào việc xây dựng và phát triển đất nước.
2. Mục đích của buổi lễ xướng danh và trao giải sau các cuộc thi (thể thao, nghệ thuật, giáo dục,...) là gì?
- Mục đích của buổi lễ xướng danh là để vinh danh, giới thiệu những người xuất sắc nhất, những người đạt giải trong cuộc thi, để mọi người đều biết đến và tôn trọng họ.
II. Soạn bài Lễ xướng danh khoa thi Đinh Dậu - Đọc văn bản:
* Gợi ý trả lời câu hỏi phần đọc văn bản:
1. Quan sát: Những chi tiết miêu tả về con người và khung cảnh trong buổi lễ xướng danh.
- Nhân vật: 'sĩ tử lôi thôi', 'quan trường ậm ọe', 'mụ đầm váy lê quét đất'.
- Bối cảnh: 'hỗn loạn, 'cờ nước pháp kéo rợp trời'.
2. Chú ý: Sự hiện diện của các nhân vật nước ngoài trong kì thi.
- Các nhân vật nước ngoài xuất hiện trong kì thi: 'Cờ nước Pháp kéo rợp trời, quan sứ đến/ Mụ đầm váy lê quét đất' - Sự xuất hiện lòe loẹt, ồn ào không phù hợp với bầu không khí của một buổi thi trang nghiêm.
III. Soạn bài Lễ xướng danh khoa thi Đinh Dậu - Sau khi đọc:
* Gợi ý trả lời câu hỏi sau khi đọc:
Câu hỏi 1 trang 83 Sách giáo khoa Ngữ văn lớp 8 Kết nối tri thức - tập 1:
- Bài thơ được chia thành bốn phần thường gặp của thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật:
+ Đề: Câu 1, 2 - Mở đầu với sự kiện hấp dẫn của kỳ thi Hương.
+ Thực: Câu 3, 4 - Hình ảnh sĩ tử và quan tham gia đang giữ gìn cuộc thi.
+ Luận: Câu 5, 6 - Sự xuất hiện của quan sứ và mụ đầm góp phần làm nên bức tranh cuộc thi.
+ Kết: Câu 7, 8 - Tạm biệt với cuộc thi, tác giả trải lòng về đất nước.
Câu hỏi 2 trang 83 Sgk Ngữ văn 8 Kết nối tri thức - tập 1:
- Bước đầu tiên tiết lộ về cuộc thi Hương, một sự kiện quan trọng nhất cả nước, diễn ra mỗi ba năm một lần.
- Câu thứ hai, với từ 'lẫn', hé lộ bức tranh hỗn loạn, náo nhiệt của trường thi.
- Dường như là cuộc thi quan trọng toàn quốc, được tổ chức đúng chặt, nhưng thực tế lại rất rối ren, hỗn loạn.
Câu hỏi 3 trang 83 Sgk Ngữ văn 8 Kết nối tri thức - tập 1:
- Phương pháp ngôn từ: Đảo ngữ.
- Tác giả đảo ngược thứ tự của hai từ láy 'Lôi thôi' và 'Ậm ọe' để nhấn mạnh tính nhếch nhác, khổ sở của người sĩ tử và cách nói chuyện hoa mỹ của quan trường. Điều này tạo nên một bức tranh hài hước, châm biếm về những 'nhân tài' của đất nước, tụ hội lại trong một kì thi mà thực chất lại thảm hại, vụng về đến thế. Tiếng cười ở đây bắt nguồn từ sự đối lập giữa cái danh 'sĩ tử', 'quan trường' và cái thực 'lôi thôi', 'ậm ọe'.
Câu hỏi 4 trang 83 Sgk Ngữ văn 8 Kết nối tri thức - tập 1:
- Cấu trúc so sánh:
+ 'Lôi thôi' (so sánh âm) - 'Ậm ọe' (so sánh ngữ): đều là các từ lóng.
+ 'sĩ tử' (so sánh ngữ) - 'quan trường' (so sánh âm): đều là danh từ.
+ 'vai đeo lọ' (B B T) - 'miệng thét loa' (T T B).
=> Các cụm từ đối lập về thanh điệu và từ loại đều rất đặc sắc
- Về nội dung:
+ Câu thứ ba mô tả nhân vật sĩ tử, người tuân theo giáo lý hiền thánh nhưng trái ngược hoàn toàn với hình ảnh nhỏ nhẻo, đạo đức của một người học giả.
+ Câu thứ tư miêu tả các quan lại, những người cùng với vua cai trị đất nước, nên có năng lực văn chương và chữ viết xuất sắc, tử tế và trung thành, nhưng lại phải dùng lời la hét để kiểm soát nhân dân.
- Thể hiện sự vô dụng, tầm thường của những người tự xưng là nhân tài của quê hương.
Câu hỏi 5 trang 83 Sgk Ngữ văn 8 Kết nối tri thức - tập 1:
- Quan sứ, là nhân vật đại diện cho quyền lực thống trị một phần lãnh thổ Việt Nam dưới thời Pháp thuộc. Tuy nhiên, trong một cuộc thi của xứ Nam, quan sứ lại xuất hiện dưới hình ảnh của người Pháp và 'cờ kéo rợp trời', tạo ra ấn tượng về sự kiêu căng, vô trách nhiệm của các quan sứ.
- Mụ đầm mặc trang phục hoa mỹ, đầy sự kiêu căng, dài tới mức làm vơi đi sự nghiêm túc của không khí tại trường thi.
- Cách thức ám chỉ:
+ 'quan sứ' biểu hiện sự quyền uy, trong khi 'mụ đầm' là biểu tượng của sự phô trương.
+ 'cờ kéo rợp trời' tượng trưng cho quốc kỳ Pháp, trong khi 'váy lê quét đất' chỉ đơn giản là trang phục phụ nữ hàng ngày.
- Từ nội dung đến kỹ thuật ngôn ngữ, tác giả thể hiện một cách hài hước và sâu sắc sự châm biếm đối với 'quan sứ' và 'mụ đầm'.
Câu hỏi 6 trang 83 Sgk Ngữ văn 8 Kết nối tri thức - tập 1:
- 'nhân tài đất Bắc' có thể là cách diễn đạt châm biếm sĩ tử, quan trường trong cuộc thi, hoặc chỉ những người thực sự có tài giỏi, có lòng nhân ái đối với đất nước.
- Từ lời nhắn nhủ đó, ta có thể suy đoán hai khả năng:
+ Nếu 'nhân tài' mà tác giả nhắc đến là những người sĩ tử, quan trường tham gia cuộc thi, thì đó là lời trào phúng, chế giễu những người tự cho mình là 'nhân tài' mà không nhận ra tình hình thực sự của đất nước.
+ Trong trường hợp 'nhân tài' mà nhà thơ đề cập là những người thực sự có tài và lòng yêu nước, điều này thể hiện sự ngẫm nghĩ, lời tâm sự đầy xót xa của Tú Xương về tình hình của đất nước.
Câu hỏi 7 trang 83 Sgk Ngữ văn 8 Kết nối tri thức - tập 1:
- Trong bài thơ, người sĩ tử là nhân vật ấn tượng nhất. Thông thường, họ được miêu tả như những người hiền hậu, đọc sách thánh, mang vẻ ngoài nho nhã. Tuy nhiên, ở đây, họ lại xuất hiện với hình ảnh nhếch nhác, khổ sở, lôi thôi. Điều này cho thấy họ chỉ là những 'nhân tài rởm', không phải là người thực sự có tài và lòng yêu nước.
Câu hỏi 8 trang 83 Sgk Ngữ văn 8 Kết nối tri thức - tập 1:
- Tác giả trong bài thơ 'Lễ xướng danh khoa Đinh Dậu' tỏ ra hòa cùng tiếng cười trào phúng và tiếng lòng đau đớn, xót xa cho đất nước suy tàn.
* Viết kết nối với đọc: Viết đoạn văn (khoảng 7-9 câu) phân tích một chi tiết có tính chất trào phúng mà em ấn tượng nhất trong bài thơ 'Lễ xướng danh khoa Đinh Dậu'
Trong bài thơ, tác giả viết về 'ậm ọe quan trường miệng thét loa', nơi quan tham gia cuộc thi không còn mang vẻ uy nghiêm và tài giỏi mà thay vào đó là hành vi 'ậm ọe' và sử dụng tiếng 'thét' như phường chợ búa để thể hiện quyền uy của mình. Điều này phản ánh chế độ phong kiến suy thoái, khi quan lại không còn đứng vững trước một xã hội đang sụp đổ.
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - HẾT - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
Thái độ của tác giả Tú Xương hiện rõ qua tiếng cười trào phúng, châm biếm trong 'Lễ xướng danh khoa Đinh Dậu'. Hãy khám phá thêm các bài soạn khác trên Mytour như: Soạn bài Lai Tân; Soạn bài Chiếu dời đô
