Soạn bài Luyện tập viết thơ lục bát chi tiết từ Ngữ Văn 6 tập 1: Cánh Diều với đầy đủ lời giải cho tất cả các câu hỏi và bài tập
Hướng dẫn
Trả lời câu hỏi (trang 43 SGK Ngữ Văn 6 tập 1)
a. Cung cấp các từ sau: sắc màu, lần đầu, bao giờ, chổi xanh, lời ca, chúng em. Em chọn từ nào để điền vào khoảng trống? Hãy giải thích lý do vì sao bạn chọn như vậy.
Bình minh sáng tỏ đến mức nào
Bầu trời xanh như mới tinh .............ngời xanh
Âm thanh của chim lay động lá cành
Âm thanh của chim đánh thức............tôi dậy cùng.
(Định Hải)
b. Trong mỗi câu thơ lục bát, việc sắp xếp các âm có thanh bằng (âm không dấu và dấu huyền, kí hiệu là B) và các âm có thanh trắc (âm có dấu hỏi, ngã, sắc, nặng. kí hiệu là T) phải tuân theo quy tắc. Bạn hãy sao chép các câu thơ trong ô bên cạnh vào vở và đặt kí hiệu B hoặc T dưới mỗi âm để hiểu rõ quy tắc đó
Con về thăm mẹ chiều đông
B B B T B B
Bếp chưa lên khói, mẹ không có nhà
Mình con thơ thẩn vào ra
Trời đang bình yên bỗng chợt mưa rơi
( Đinh Nam Khương)
c. Dựa vào kết quả của bài tập b, hãy vẽ bảng bên cạnh vào vở và ghi các kí hiệu B, T, BV (thanh bằng, vần) vào các âm ở vị trí 2,4,6,8 trong mô hình câu thơ lục bát bên cạnh. (Các âm ở vị trí 1,3,5,7 không cần phải tuân theo luật bằng trắc).
Phương pháp giải:
Sử dụng các quy tắc về âm và vần của thơ lục bát để hoàn thành các bài tập trên.
Giải thích chi tiết:
a. Hoàn thành:
Bình minh sáng tỏ đến mức nào
Bầu trời xanh như mới lần đầu chợt biết xanh
Âm thanh của chim lay động lá cành
Âm thanh của chim đánh thức lá non dậy cùng.
b.
Con trở về thăm mẹ trong chiều đông
B B B T B B
Bếp chưa có khói, nhà mẹ trống trơn
T B B T T B T B
Mình nhỏ thơ thẩn vào ra
B B B T B B
Bầu trời bình yên bỗng chợt mưa rơi
B B B T T B B B
c.
Bài tập thực hành
Trả lời câu hỏi (trang 44 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
a. Viết vào vở những dòng thơ lục bát sao cho phù hợp với nội dung, vần, nhịp và quy tắc âm vần.
b. Sáng tác một bài thơ lục bát (dài hoặc ngắn tùy ý) về cha mẹ, ông bà hoặc thầy cô giáo
Chuẩn bị trước:
+ Em muốn sáng tác bài thơ về ai (cha mẹ, ông bà hay thầy cô)?
+ Những điều mà em nhớ về người đó là gì (tình cảm yêu thương, hình dáng, cử chỉ, hành động,....)?
- Sáng tác bài thơ
- Kiểm tra và sửa đổi
Cách giải:
Hãy suy nghĩ về vần và luật âm để sáng tác các câu thơ phản ánh ý nghĩa và tuân theo quy tắc.
Chi tiết giải:
a.
b. Tham khảo bài thơ dưới đây:
Thơ lục bát về mẹ
Suốt cuộc đời mẹ luôn ở bên con
Dù nắng, mưa, sương, gió vẫn mãi kề bên
Mẹ dành muối dưa để vượt qua mọi khó khăn
Mỗi hơi thở của mẹ đều ngát hương thơm
Xua tan đi bao nỗi buồn đau
Vì có mẹ, tình nghĩa sâu đậm
Mẹ như dũa mài rèn chúng con
Luôn bảo vệ, an ủi, động viên
Mẹ cười, muôn hoa nở rộ hương
Con hạnh phúc với mẹ hiền lành đáng yêu
Dù cuộc sống đầy sóng gió
Nhờ Mẹ, con hiểu được những điều thâm sâu
Bàn tay Mẹ giúp con vượt qua khó khăn
Chúng con sẽ sẻ chia, thương yêu nhau từ lòng
Mặc dù chưa hoàn thiện nhưng vẫn tỏa sắc thắm hồng
Trái tim vẫn ngập tràn tình thân ấm áp
(Phan Hạnh)