Buzz
Xác định bối cảnh (không gian, thời gian) và các nhân vật tham gia câu chuyện trong đoạn trích Mắc mưu Thị Hến. Tóm tắt nội dung đoạn trích.
Nội dung chính
| Đoạn trích xoay quanh mưu kế của Thị Hến nhằm làm Nghêu, Huyện Trìa, Đề Hầu bẽ mặt. |
Trước khi đọc
Trả lời Câu hỏi Trước khi đọc trang 69 SGK Văn 10 Cánh diều
Dựa vào tóm tắt vở tuồng và bức ảnh minh họa trên đây, đoán xem mưu kế của Thị Hến là gì?
Phương pháp giải:
- Đọc phần tóm tắt, ảnh minh họa.
- Ôn lại kiến thức cũ, vận dụng vào vở tuồng để tìm ra Mưu kế của Thị Hến.
Lời giải chi tiết:
Thị Hến hẹn Nghêu tới nhà, nhưng lại mời cả Huyện Trìa và Đề Hầu đến. Thị Hến dùng mưu dụ cả ba xuất hiện và bị lộ mặt.
Trong khi đọc 1
Trả lời Câu hỏi 1 Trong khi đọc trang 70 SGK Văn 10 Cánh diều
Chú ý các chỉ dẫn sân khấu để xác định ngôn ngữ và hành động của mỗi nhân vật.
Phương pháp giải:
- Đọc văn bản.
- Ôn lại kiến thức cũ, áp dụng vào văn bản để tìm ra ngôn ngữ, hành động của nhân vật.
Lời giải chi tiết:
- Nghêu: Tiếng Đề Hầu kêu cửa, Từ gầm giường bò ra.
- Đề Hầu: vào, trốn, ông Huyện vào, Huyện Trìa tới; Nói ngoài cửa, Lổm cổm bò ra.
- Thị Hến: Nghêu chui xuống gầm giường.
- Huyện Trìa: Hạ.
Trong khi đọc 2
Trả lời Câu hỏi 2 Trong khi đọc trang 70 SGK Văn 10 Cánh diều
Hình dung cử chỉ, điệu bộ, thái độ và hành động của Nghêu khi biết Đề Hầu đang gõ cửa nhà Thị Hến?
Phương pháp giải:
- Đọc văn bản
- Ôn lại kiến thức cũ, áp dụng vào văn bản để nhìn ra cử chỉ, điệu bộ, thái độ và hành động của Nghêu khi biết Đề Hầu đang gõ cửa.
Lời giải chi tiết:
Nghêu khi biết Đề Hầu đang gõ cửa nhà Thị Hến thì ngạc nhiên, hoảng loạn, tìm cách trốn tránh.
Khi đọc 3
Trả lời Câu hỏi 3 Khi đọc trang 70 SGK Văn 10 Cánh diều
Phán đoán về kế hoạch của Thị Hến đối với Đề Hầu?
Phương pháp giải:
- Đọc văn bản
- Sử dụng kiến thức đã học để phân tích và nhìn ra mục đích của Thị Hến đối với Đề Hầu.
Lời giải chi tiết:
Thị Hến mời Đề Hầu vào nhà và sử dụng lời ngọt ngào dụ dỗ ông ta sa vào mưu mẹo (gắn bó với tình cảm lâu dài, không thay đổi nên chuyện tình cảm nên uống rượu và trò chuyện vui vẻ), giả vờ hỏi về việc tu mà phá giới nhằm tạo sự bất đồng giữa Nghêu và Đề Hầu.
Khi đọc 4
Trả lời Câu hỏi 4 Khi đọc trang 71 SGK Văn 10 Cánh diều
Nghêu cảm thấy ra sao khi nghe lời phán của Đề Hầu?
Phương pháp giải:
- Đọc văn bản
- Sử dụng kiến thức đã học để phân tích hoàn cảnh và cảm xúc của Nghêu.
Lời giải chi tiết:
Nghêu cảm thấy lo sợ và hoang mang khi nghe lời phán của Đề Hầu.
Khi đọc 5
Trả lời Câu hỏi 5 Khi đọc trang 71 SGK Văn 10 Cánh diều
Hình dung gương mặt, cử chỉ và thái độ của Đề Hầu khi nghe tiếng quan huyện.
Phương pháp giải:
- Đọc văn bản
- Sử dụng kiến thức đã học để tưởng tượng, hình dung và phân tích hành động và thái độ của Đề Hầu khi nghe tiếng quan huyện.
Lời giải chi tiết:
Khi nghe tiếng quan huyện, Đề Hầu bất ngờ và sợ hãi, biểu hiện bằng biến sắc khuôn mặt và cử chỉ, cảm thấy hoảng sợ vì sợ bị phát hiện và cố gắng tìm nơi trốn tránh.
Khi đọc 6
Trả lời Câu hỏi 6 Khi đọc trang 73 SGK Văn 10 Cánh diều
Chú ý hành động của Nghêu.
Phương pháp giải:
- Đọc văn bản
- Sử dụng kiến thức đã học để nhận biết hành động của Nghêu.
Lời giải chi tiết:
Nghêu từ gầm giường trườn ra, sử dụng lời ngọt ngào để tâng bốc quan huyện, lợi dụng cơ hội để tố cáo tội Đề Hầu với quan “chỉ thị dâm ô chi loại!” và dùng lý lẽ “nếu thầy tu phá giới chỉ bị đánh đòn còn thầy Lại làm điều tương tự sẽ phải chết” để đe dọa Đề Hầu.
Khi đọc 7
Trả lời Câu hỏi 7 Khi đọc trang 73 SGK Văn 10 Cánh diều
Chú ý hành động của Đề Hầu.
Phương pháp giải:
- Đọc văn bản
- Sử dụng kiến thức đã học để phân tích và nhận biết hành động của Đề Hầu.
Lời giải chi tiết:
Đề Hầu lẩn khuất ra ngoài, tố cáo Thị Hến và Nghêu mưu mẹo để lừa dối ông ta và chấp nhận trách nhiệm trước quan huyện.
Khi đọc 8
Trả lời Câu hỏi 8 Khi đọc trang 74 SGK Văn 10 Cánh diều
Cả ba nhân vật rời khỏi nhà Thị Hến với tâm trạng bực tức, xấu hổ, ăn năn và thề sẽ không bao giờ lạc lối, ham tham của vật.
Phương pháp giải:
- Đọc văn bản, ôn lại kiến thức cũ
- Áp dụng vào văn bản để tìm ra hành động của mỗi nhân vật, từ đó nhìn ra tâm trạng của cả ba nhân vật
Lời giải chi tiết:
Tâm trạng ba nhân vật cảm thấy bực tức, xấu hổ, ăn năn và hứa với lòng sẽ không bao giờ ngứa nghề, tham của lạ.
Sau khi đọc 1
Trả lời Câu hỏi 1 Sau khi đọc trang 74 SGK Văn 10 Cánh diều
Xác định bối cảnh (không gian, thời gian) và các nhân vật tham gia câu chuyện trong đoạn trích Mắc mưu Thị Hến. Hãy tóm tắt nội dung đoạn trích.
Phương pháp giải:
- Đọc và tìm hiểu kĩ tác phẩm để hiểu và thâu tóm được nội dung của văn bản
- Ôn lại và vận dụng những kiến thức về bối cảnh.
Lời giải chi tiết:
- Không gian và thời gian trong đoạn trích Mắc mưu Thị Hến là không gian hẹp chỉ có từ nhà thị Hến ra đến cửa khi có người đến, thời gian là trời tăm tối.
- Nhân vật tham gia: Nghêu, Thị Hến, Đề Hầu, huyện Trìa.
- Tóm tắt nội dung đoạn trích: Ba người Nghêu, Đề Hầu, huyện Trìa đều muốn có được Thị Hến. Trời tối Thị Hến hẹn Nghều đến đến nhà, nhưng Nghêu không biết được Thị Hến mời luôn cả hai người kia đến. Nghêu đến đầu tiên, khi đang ngồi ngồi tán tán tỉnh Thị Hến thì Đề Hầu gõ cửa vào khiến Nghêu phải chui vào gầm phản trốn. Khi Hầu Đề vào nhà chưa được ấm chỗ thì Huyện Trìa đến, Đề Hầu vội tìm chỗ trốn. Khi đủ cả ba người trong nhà, Thị Hến liền bày mưu để cho Nghêu từ gầm giường bò ra, Đề Hầu ngồi trong thúng chui ra. Tất cả cùng xuất đầu lộ diện và bị một phen bẽ mặt.
Sau khi đọc 2
Trả lời Câu hỏi 2 Sau khi đọc trang 74 SGK Văn 10 Cánh diều
Phân tích một số yếu tố tạo ra tiếng cười trong đoạn trích: tình huống, ngôn ngữ và hành động của các nhân vật….
Phương pháp giải:
- Đọc và tìm hiểu tác phẩm để hiểu và thâu tóm được nội dung của văn bản.
- Chú ý đến những tình huống, ngôn ngữ và hành động của các nhân vật.
- Nhận ra được nguyên nhân tiếng cười của các tình huống gây cười trong tác phẩm
Lời giải chi tiết:
Yếu tố tạo ra tiếng cười trong đoạn trích trên xuất phát từ ngôn ngữ hành động của nhân vật Nghêu, Nghêu được biết đến là ông bói mù, với những câu nói hài hước, tếu táo. Nghêu đến nhà Thị Hến để tán tỉnh nàng nhưng chưa kịp làm gì thì thấy Đề Hầu gõ cửa đến. Khi ấy lão sốt vó lo lắng, hoang mang, sợ hãi đã nhanh chóng để tìm chỗ trốn “Trốn chỗ nào khác chỉ cho min/ (Chớ) Ra cửa có thầy Đề đứng đó! Sợ bị phát hiện Nghêu đã chui xuống gầm phản nhà Hến. Hành động của kẻ nhút nhát, sợ sệt. Nhưng rồi khi nghe Huyện Trìa nói về việc “Phàm tu hành mà đã xuất gia/ Có phá giới đánh đòn phát lạc” thì Nghêu đã chui từ gầm phản ra và thay đổi bộ mặt vui vẻ để lấy lòng, còn nịnh hót khen những lời của Huyện Trìa là đúng đắn khác hoàn toàn so với lúc đầu khi Đề Hầu đến, Nghêu đã lật mặt thay đổi cảm xúc tuy vẫn còn run sợ nhưng hắn lại ngon ngọt. Tác giả đã rất thành công trong việc dùng ngôn ngữ hành động để tạo tiếng cười.
Sau khi đọc 3
Trả lời Câu hỏi 3 Sau khi đọc trang 74 SGK Văn 10 Cánh diều
Chỉ ra và phân tích tác dụng của một số chỉ dẫn sân khấu có trong văn bản Mắc mưu Thị Hến.
Phương pháp giải:
- Đọc kĩ tác phẩm để hiểu và thâu tóm được nội dung của văn bản
- Đánh gía tác dụng của chỉ dân sân khấu thông qua văn cảnh, hoàn cảnh của nhân vật và yếu tố thời đại
- Ôn lại và tìm hiểu về những kiến thức của chỉ dẫn sân khấu.
Lời giải chi tiết:
Một số chỉ dẫn sân khấu như: Tiếng Đề Hầu kêu cửa, trời trời, Nghêu chui xuống gầm phản, Đề Hầu vào, hứ, Huyện Trìa tới, chui choa, Đề Hầu trốn, Huyện Trìa vào, uầy, từ gần giường bò ra....
Những chỉ dẫn sân khấu này đã giúp cho tác phẩm trở nên sinh động, hấp dẫn, tạo tiếng cười sảng khoái, khiến cho không khí tuồng càng về sau trở nên hấp dẫn. Đây cũng coi là một phần tạo nên cái hay cho tuồng, giúp cho vở tuồng trở nên đặc sắc hơn. Những chỉ dẫn sân khấu này đã giúp cho nhân vật tỏa sáng, lộ rõ bản chất, cá tính nhân vật.
Sau khi đọc 4
Trả lời Câu hỏi 4 Sau khi đọc trang 74 SGK Văn 10 Cánh diều
Tác giả dân gian đã phản ánh thái độ phê phán, châm biếm đối với các nhân vật trong văn bản, với các hành động, ngôn ngữ của họ. Qua đó, tác giả khắc họa nét xấu của con người, sự tham lam giả dối, hèn nhát, và cũng thể hiện sự khát khao hạnh phúc của nhân vật nhưng lại đối mặt với sự khinh bỉ từ xã hội.
Phương pháp giải:
- Đọc và tìm hiểu kĩ tác phẩm để hiểu và thâu tóm được nội dung của văn bản
- Cảm nhận chi tiết và diễn biến câu chuyện để rút ra kết luận chung của tác giả dân gian đối với nhân vật.
- Phân tích tháo độ của tác giả dân gian đối với nhân vật thông qua hoàn cảnh của nhân vật, câu chuyện cá nhân của nhân vật và kết cục của nhân vật.
Lời giải chi tiết:
Các tác giả dân gian đã thể hiện thái độ phê phán, châm biếm với các nhân vật qua các hành động, ngôn ngữ. Tác giả phơi bày cho ta thấy những thói hư tật xấu, bộ mặt tham lam giả dối, hèn nhát với những dục vọng tầm thường của tầng lớp cường hào ác bá phong kiến. Còn đối với Hến - người đàn bà góa ta lại thấy trong cô có sự khao khát được hạnh phúc, được bảo vệ, Hến trẻ trung, thông minh có, xinh đẹp nhưng trong mắt mọi người nàng lại lẳng lơ, điêu ngoa. Tất cả đã được tác giả dân gian khắc họa đầy đủ diện mạo bức tranh làng quê phong kiến buổi suy tàn.
Sau khi đọc 5
Trả lời Câu hỏi 5 Sau khi đọc trang 74 SGK Văn 10 Cánh diều
Chi tiết cuối cùng của Thị Hến sau khi Nghêu, Đề Hầu, Huyện Trìa rời khỏi nhà Thị Hến làm ấn tượng mạnh với em nhất. Bởi đây là bức tranh sâu sắc về trí tuệ của người phụ nữ Việt Nam, đối mặt với sự cường quyền từ ba người có quyền lực mà vẫn giữ được sự thông minh và sự khao khát hạnh phúc của bản thân. Mưu kế của Thị Hến đã thành công, góp phần dạy dỗ đám đàn ông thô tục, không có tinh thần pháp luật, đặt quyền lợi cá nhân lên trên tất cả.
Phương pháp giải:
- Đọc và tìm hiểu kỹ tác phẩm để hiểu và thâu tóm được nội dung của văn bản
- Đánh giá tổng quan toàn bộ chi tiết trong đoạn trích bằng quan điểm các nhân
- Cảm nhận và đánh giá về các chi tiết trong đoạn trích.
Lời giải chi tiết:
Em ấn tượng nhất với chi tiết cuối cùng của Thị Hến sau khi Nghêu, Đề Hầu, Huyện Trìa tức giận rời khỏi nhà Thị Hến. Bởi vì hình ảnh này cho ta thấy được trí tuệ của người phụ nữ Việt Nam, cả ba người đều là người có chức, có quyền mà lại bị mắc mưu của một người đàn bà góa, người phụ nữ chân yếu tay mềm. Mưu kế đã thành công vang dội, còn dạy dỗ cho đám người đấy hết thói làm càn như “tới ngõ nói điêu”, “đến nhà làm bậy”,...
Sau khi đọc 6
Trả lời Câu hỏi 6 Sau khi đọc trang 74 SGK Văn 10 Cánh diều
Tiếng cười trong đoạn trích Mắc mưu Thị Hến vẫn mang ý nghĩa quan trọng đối với cuộc sống hiện nay. Bởi vì vở tuồng này không chỉ mang tính giải trí mà còn chứa đựng những bài học sâu sắc, góp phần phản ánh và khắc họa đời sống xã hội, con người qua từng hành động, từng lời nói. Tiếng cười trong tuồng là một cách để chúng ta suy ngẫm về bản chất của con người, về xã hội, từ đó rút ra những kinh nghiệm quý báu cho cuộc sống hàng ngày.
Phương pháp giải:
- Đọc và tìm hiểu kĩ tác phẩm để hiểu và thâu tóm được nội dung của văn bản
- Phân tích và đánh giá ý nghĩa của tiếng cười ở đoạn trích Mắc mưu Thị Hến trong xã hội phong kiến cũ và trong xã hội hiện đại. So sánh và đưa ra kết luận khách quan.
- Đánh giá chi tiết tiếng cười của đoạn trích Mắc mưu Thị Hến trong bối cảnh ngày nay.
Lời giải chi tiết:
Tiếng cười trong đoạn trích Mắc mưu Thị Hến vẫn có ý nghĩa đối với cuộc sống ngày hôm nay. Vở tuồng này không chỉ mang tính giải trí mà còn chứa đựng những bài học sâu sắc về đời sống xã hội, con người. Tiếng cười không chỉ giúp chúng ta giải tỏa căng thẳng mà còn là cách để suy ngẫm về tâm hồn, về bản chất của con người trong xã hội hiện đại đầy biến động và phức tạp.
