Soạn bài Miêu tả tâm trạng trong văn tự sự trang 117 một cách ngắn gọn nhưng vẫn đầy đủ, tuân thủ sách Ngữ văn lớp 9 để giúp học sinh dễ dàng soạn văn.
Soạn bài Miêu tả tâm trạng trong văn tự sự
I. Hiểu về yếu tố miêu tả tâm trạng trong văn tự sự
Câu 1 (trang 117 sách giáo khoa Ngữ Văn lớp 9 Tập 1):
Đọc đoạn trích về Kiều tại lầu Ngưng Bích :
a. - Các câu thơ miêu tả cảnh cũng là các câu thơ miêu tả tâm trạng :
+ Trước cửa lầu Ngưng Bích mùa xuân
Phong cảnh non xa và ánh trăng gần hòa quyện với nhau.
Bốn phía mênh mông xa xa,
Cát vàng, đồng cỏ, bụi hồng, dặm xa kia.
+ Sương mù buổi sáng, đèn dầu buổi tối,
Một nửa là tình, một nửa là cảnh như chia đôi trái tim.
+ Tưởng rằng em ở dưới ánh trăng, trong cái chén bằng đồng,
Hy vọng như sương mai đợi chờ.
Biển bơ vơ góc trời xa xôi
Son màu vẫn rực rỡ chưa phai đi.
+ Tiếc nuối người như của ngày mai
Quạt nồng ôm ấp những ai lạnh lùng bấy lâu
Sân nhà cách xa bao nắng mưa
Có lẽ cây đã ôm gìn chăng người.
+ Buồn nhìn dòng nước mới chảy,
Hoa bay mất hút, không biết về đâu ?
Buồn thấy nội cỏ héo úa,
Mây chân trời, đất đẹp màu xanh ngắt.
Buồn nhìn gió thổi mặt rối bời,,
Âm thanh sóng vỗ xung quanh ghế ngồi ầm ĩ.
b. Câu thơ miêu tả cảnh cũng là miêu tả tâm trạng người buồn cảnh có vui đâu chăng nào.
c. Miêu tả tâm trạng để lộ ra bản chất, tính cách của nhân vật.
Câu 2 (trang 117 sách giáo khoa Ngữ Văn lớp 9 Tập 1):
Tác giả sử dụng miêu tả về nội tâm nhân vật thông qua việc mô tả khuôn mặt, cử chỉ. Các từ như co rúm, vết nhăn xô lại, nước mắt, đầu lão ngoẹo, cái miệng móm mém, mếu đều truyền đạt được cảm xúc đau khổ.
Thực hành
Câu 1 (trang 117 sách giáo khoa Ngữ Văn lớp 9 Tập 1):
Tóm tắt lại đoạn văn Mã Giám Sinh mua Kiều :
Một mụ phụ giới thiệu về Thúy Kiều, người là một cô gái từ xa, cư trú tại quê huyện Lâm Thanh. Dù đã trên 40 tuổi nhưng cô ấy vẫn giữ vẻ trẻ trung và năng động. Hành động của cô ấy thì không lịch sự, thậm chí là thô lỗ và cô ấy ngồi ngẫu hứng trên ghế. Kiều là một cô gái xinh đẹp, nhưng cô phải đối mặt với tình trạng buôn bán cơ thể và cảm thấy đau khổ, xấu hổ, và e ngại. Mỗi bước cô đi đều đánh dấu cho việc rơi nước mắt. Khuôn mặt của cô ấy tràn đầy nỗi buồn và mệt mỏi, được miêu tả như nét buồn như cúc điệu gầy như mai. Kiều phải chơi đàn, viết thơ để chiều lòng Mã Giám Sinh. Nhưng sau khi trả giá, bản chất thực sự của hắn đã được tiết lộ khi hắn thể hiện sự tham lam, tham lam khi trả giá cho một tấm vẻ đẹp.
Câu 2 (trang 117 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1):
Trong vai nhân vật Kiều, tôi kể lại sự kiện đền đáp ơn ân và thù hận:
Nhờ có sự cứu giúp của Từ Hải, tôi có dịp đền đáp ơn ân và thù hận. Trước hết, tôi đã mời Thúc Sinh đến để đền đáp cho việc cậu đã giúp tôi thoát khỏi lầu xanh. Tôi đã sai người mang đến một ít gấm và bạc để bày tỏ lòng biết ơn. Tuy nhiên, đối với vợ của cậu – Hoạn Thư, tôi không thể tha thứ. Hoạn Thư được dẫn ra, và những nỗi đau và sự nhục nhã xưa kia trỗi dậy. Nhớ lại những ngày làm hoa nô, tôi lên tiếng đe dọa: “Tiểu thư, cũng đã đến lúc của bạn”. Lúc này, tôi có quyền quyết định xử phạt Hoạn Thư như thế nào, và cô ấy đã “hồn lạc phách xiêu”. Dù vậy, bản tính mưu mô và khéo léo của Hoạn Thư đã giúp cô ấy nhanh chóng phản biện một cách thuyết phục, khiến tôi rơi vào tình thế khó xử: Nếu xử phạt, tôi sẽ trở thành kẻ hẹp hòi, và việc giải quyết một tội ác ghen tuông là chuyện bình thường, lại còn có lúc cô ấy đã tha thứ khi tôi chạy trốn khỏi Quan Âm Các. Lời nói của cô ấy quá thông minh, và tôi đã mở lòng để tha thứ cho kẻ ác độc ấy.
Câu 3 (trang 117 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1):
Ghi lại tâm trạng của tôi sau khi gặp phải một tình huống có lỗi với bạn:
Tôi luôn được xem là đứa nghịch ngợm nhất trong lớp. Và như mọi khi, đến giờ sinh hoạt lớp, tôi lại là người được chọn làm ví dụ trước mặt lớp. Tất cả đều vì đứa lớp trưởng khó chịu ấy, dù tôi luôn lên tiếng một cách nhỏ nhẹ, nhưng anh ấy vẫn phải cúi đầu với cô giáo. Tôi tức giận và luôn nghĩ rằng sẽ có một ngày tôi sẽ trả thù. Và rồi, trong lúc chúng tôi đang chơi đá bóng, tôi bất ngờ nhìn thấy người mà tôi ghét nhất (lớp trưởng) đi ngang qua. Tôi nghĩ đây là cơ hội tốt để trả thù, vì vậy tôi sút bóng mạnh mẽ, và quả bóng bay thẳng vào đầu lớp trưởng, khiến anh ấy choáng váng và ngã. Ban đầu tôi cảm thấy hạnh phúc, nhưng sau đó, tôi nhận ra sự ích kỉ của bản thân mình. Từ lúc đó, tôi luôn cảm thấy áy náy, khó chịu vì đã làm một việc tồi tệ. Trong đầu tôi, có nhiều suy nghĩ xoay quanh việc có nên xin lỗi và thú nhận sự thật với bạn hay không. Tôi cảm thấy đầu óc như muốn nổ tung với những suy nghĩ đó, và cuối cùng, tôi đã quyết định nói thật. Hôm sau, khi đến lớp, tôi đã xin lỗi bạn và thú nhận sự thật. Bạn đã tha lỗi cho tôi, và tôi rất cảm động trước sự rộng lượng đó. Thật khó tin là tôi đã làm được những điều như vậy, và tôi thật sự hối hận.