Soạn bài Mô tả tâm trạng trong văn bản tự sự ngắn nhất
A. Soạn bài Mô tả tâm trạng trong văn bản tự sự (ngắn nhất)
Câu 1 (trang 117 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):
a.
- Các đoạn thơ miêu tả cảnh trong phần của Kiều tại lầu Ngưng Bích:
Mọi phía xa xa rồi hờn ngóng
Cát vàng còn đọng bụi hồng vương kia
- Các câu thơ miêu tả tâm trạng:
+ Đèn dầu soi mây sớm, đèn hắt dầu đêm khuya,
Một nửa tình, một nửa cảnh, như phân chia tấm lòng
- Các câu thơ kết hợp miêu tả cảnh và tâm trạng:
+ Phong cảnh non xanh xa kia, ánh trăng đang gần lại chung một chỗ.
+ Thảm buồn vẻ cửa chiều rộng mở
....Nghe sóng vỗ nghịch ngợm bên bờ ghế ngồi
b. Những câu thơ miêu tả phong cảnh bên ngoài có mối liên hệ chặt chẽ với việc miêu tả tâm trạng của nhân vật. Cảnh vật rộng lớn, xa xôi tạo ra cảm giác huyền bí, đối lập với tâm trạng cô đơn của Kiều đến mức nàng cảm thấy phải tìm sự gần gũi với trăng, với núi. Những câu thơ tả cảnh không chỉ đơn thuần miêu tả cảnh đẹp mà còn là để diễn đạt tâm trạng buồn bã, cô đơn, và sự bất an về tương lai mịt mờ như một bức tranh u tối.
c. Có khả năng giúp đẩy mạnh việc mô tả tâm trạng của con người.
Câu 2 (trang 117 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):
Luyện tập
Câu 1 (trang 117 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):
- Mô tả bề ngoại của Mã Giám Sinh:
Đỉnh cao tuổi trẻ khoe sức
Mặt mày rõ ràng, áo quần trang trí chỉnh chu
- Diễn tả tâm trạng của Kiều:
Khóc riêng mình, niềm đau gối nhà
Bước chân đau lòng, hàng hàng nước mắt tuôn rơi.
Lo lắng, e sợ giữa cơn gió và sương mù
Chớm hoa ngẩn ngơ, soi bóng mặt dày.
- Phần văn xuôi cần đảm bảo các chi tiết:
Mã Giám Sinh được bà mối đưa vào nhà. Anh ta có hình dáng lôi cuốn với mày râu sắc sảo, trang phục lịch lãm. Mối quan hệ giữa anh và bà mối rất cảm gắn. Khi bước vào nhà, Mã ngồi thẳng, tự tin. Khi thấy Kiều được đưa ra, nàng rơi vào tình cảnh đau đớn, tổn thương. Cuộc thương thảo giữa Mã và bà mối, cùng với sự cư kèo và chịu bán đứng, khiến Kiều cảm thấy như một món hàng được trao đổi.
Câu 2 (trang 117 sgk Ngữ văn 9 Tập 1): Thể hiện vai diễn của Kiều kể lại việc báo đáp ơn nghĩa.
Gợi ý:
Được Từ Hải cứu, tôi có cơ hội để trả ơn. Tôi không nghĩ cuộc sống của mình lại có ngày như thế. Tôi lên kế hoạch mời Thúc Sinh tới nhà để đền ơn. Thúc Sinh bước ra, trông rất sợ hãi, mặt tái nhợt và toàn thân run rẩy. Tôi chuẩn bị lễ vật: gấm vàng, bạc nghìn cân, thể hiện lòng biết ơn của mình. Nhưng vợ Thúc Sinh, Hoạn Thư, là một người độc ác và tàn bạo. Nhớ lại việc làm thái phạm của cô ta, tôi bày tỏ với sự châm chọc: 'Tiểu thư đã đến rồi à'. Lúc này, tôi quyết định phải xử lý vụ án của Hoạn Thư, khiến cô ta sợ hãi. Cô ta khóc lóc, thú nhận tội phạm, xin tôi tha thứ. Nghe cô ta giải thích, tôi phân vân giữa sự trả thù và lòng nhân từ. Cuối cùng, tôi quyết định tha thứ cho cô ta.
Câu 3 (trang 117 sgk Ngữ văn 9 Tập 1): Miêu tả cảm xúc của bạn sau khi phạm lỗi với bạn bè.
Gợi ý
- Điều gì đã gây ra sai lầm đó?
- Nguyên nhân dẫn đến việc phạm sai lầm.
- Tâm trạng của bạn như thế nào: lo lắng, căng thẳng, hoặc sợ hãi.
- Xin lỗi bạn bè về hành động của mình.
- Bài học mà bạn rút ra từ kinh nghiệm đó.
B. Kiến thức cơ bản
Miêu tả tâm trạng trong văn bản tự sự là cách tái hiện những suy nghĩ, cảm xúc, và tình cảm của nhân vật, giúp xây dựng hình ảnh của họ một cách sống động.
Việc miêu tả tâm trạng có thể được thực hiện trực tiếp bằng cách diễn đạt những suy tư, cảm xúc, tình cảm của nhân vật, hoặc gián tiếp thông qua việc mô tả cảnh vật, biểu hiện, và trạng thái của họ.