Buzz
Với việc soạn bài Một câu chuyện nhỏ nhắn trên các trang 53, 54, 55, 56, 57, 58 của sách Ngữ văn lớp 10 Kết nối tri thức sẽ giúp học sinh trả lời câu hỏi và soạn văn 10 một cách dễ dàng.
Soạn bài Một câu chuyện nhỏ nhắn - Liên kết tri thức
* Trước khi đọc
Câu hỏi (trang 53 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2):
Khi còn nhỏ, tôi thường được ông mời về nhà ăn cơm. Nhà tôi cách quê ba tiếng đi xe, nên đôi khi tôi quên mất thời gian chờ cơm khiến ông phải đợi lâu. Tối đó, ông quạt cho tôi ngủ và nói rằng ông năm nay đã bảy mươi tuổi, nếu tôi mỗi tháng đều về thăm ông một lần, trong một năm ông sẽ gặp tôi được mười hai lần. Nếu ông còn sống thêm mười năm nữa, ông sẽ được gặp tôi hơn một trăm lần. Khi lớn lên, tôi thường ước mong có thể trở về thăm ông nhiều hơn.
* Đọc văn bản
Gợi ý trả lời câu hỏi trong bài đọc:
1. Lưu ý về góc nhìn của người kể. Lời kể chủ yếu xuất phát từ quan điểm “lúc đó” hoặc “hiện tại”.
- Bài văn được kể từ ngôi thứ nhất, người kể chuyện sử dụng từ ngữ “tôi”.
- Lời kể chủ yếu phản ánh từ quan điểm “lúc đó”
2. Lưu ý sự đồng cảm của người kể chuyện với Na-đi-a.
- Người kể chuyện cảm thông với nỗi sợ của Na-đi-a. Người kể chuyện mô tả cảnh vật bên ngoài qua góc nhìn của Na-đi-a và diễn đạt nỗi sợ của cô: “Cô ấy sẽ mất đi, sẽ trở nên điên dại.”
3. Lưu ý cách diễn đạt tiết lộ tinh thần châm biếm của nhân vật “tôi”.
- Câu: “Ôi, gương mặt dễ thương của nàng thật đáng yêu!”
4. Tại sao Na-đi-a “không muốn tin rằng gió đã nói những lời ấy”?
-Bởi cô ấy mong nhân vật “tôi” đã nói ra điều đó.
- Người kể đoán rằng Na-đi-a sợ cao, sợ phải lái xe một mình, nhưng Na-đi-a vẫn “tiếp tục bước đi, không quay đầu lại”.
6. Lưu ý “hình ảnh hàng rào cao có đinh sắc” tách biệt hai nhân vật và hành động “nhìn qua khe hở” của nhân vật “tôi”.
- “Hàng rào” là biểu tượng cho sự cách biệt, rào cản giữa hai con người.
- Hành động của nhân vật “tôi” đã phá vỡ sự cách biệt, vượt qua rào cản đó.
7. Xác định tâm trạng của nhân vật “tôi” khi quay lại hiện tại kể chuyện.
- Nhân vật “tôi” vẫn giữ mãi kỷ niệm của ngày ấy, vẫn nhớ về Na-đi-a, và cảm thấy ân hận vì không hiểu tại sao mình lại đùa như vậy.
* Sau khi đọc
Nội dung chính:
Văn bản kể về một kỷ niệm giữa nhân vật “tôi” và Na-đi-a, khi cùng trượt tuyết từ trên đỉnh xuống, “tôi” đã nói đùa với Na-đi-a bằng lời “anh yêu em” theo tiếng gió, nhưng Na-đi-a vẫn tìm hiểu sự thật đằng sau lời nói đó bằng cách trượt tuyết một mình. Câu chuyện kết thúc sau nhiều năm, Na-đi-a đã lấy chồng, còn “tôi” vẫn thắc mắc tại sao lại đùa như thế trong quá khứ.
Gợi ý trả lời câu hỏi sau khi đọc:
Câu 1 (trang 58 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2):
- Trong truyện “Một chuyện đùa nho nhỏ”, câu chuyện được kể từ góc nhìn của người kể chuyện ngôi thứ nhất, sử dụng từ ngữ “tôi”.
- Người kể chuyện cũng là nhân vật tham gia vào hành động chính của câu chuyện.
Câu 2 (trang 58 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2):
- Truyện ngắn chia thành hai phần chính:
+ Phần 1: từ đầu đến “Còn tôi trở vào nhà thu xếp đồ đạc” - mô tả lại câu chuyện của “lúc đó”, kỷ niệm về việc trượt tuyết giữa “tôi” và Na-đi-a cùng bí ẩn trong lời nói đùa “Na-đi-a, anh yêu em!”.
+ Phần 2: phần còn lại - diễn biến của “bây giờ”, khi Na-đi-a đã lập gia đình, còn “tôi” thì không hiểu tại sao mình lại đùa như vậy trong quá khứ.
- Phần đầu tiên có thể được phân chia chi tiết hơn dựa trên các sự kiện:
+ Lần đầu tiên “tôi” và Na-đi-a cùng trượt tuyết - lần đầu tiên “tôi” nói lời đùa “Na-đi-a, anh yêu em!”
+ Các lần thứ hai, thứ ba và mỗi “ngày tôi và Na-đi-a lên đồi” trượt tuyết - mỗi lần “tôi” đều nói lời đùa “Na-đi-a, anh yêu em!”
+ Lần đầu tiên Na-đi-a trượt tuyết một mình - lần duy nhất Na-đi-a không nghe được câu “Na-đi-a, anh yêu em!”
+ Lần cuối cùng Na-đi-a nghe được câu “Na-đi-a, anh yêu em!”
Câu 3 (trang 58 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2):
Tình cảm thực sự của nhân vật “tôi” với Na-đi-a không phải là tình yêu như “tôi” nói trong tiếng gió. “Tôi” vẫn còn nhìn thấy mọi thứ xung quanh, và những lời nói chỉ là những cánh hoa rơi trong tiếng gió thì thầm.
Câu 4 (trang 58 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2):
- Sau khi nảy sinh ý đùa với Na-đi-a sau lần trượt tuyết đầu tiên, nhân vật “tôi' đã không còn có khả năng đồng cảm với Na-đi-a nữa như thể hiện qua:
+ Lần thứ hai, “tôi” thấy Na-đi-a tái nhợt mặt, toàn thân run rẩy, nhưng không ôm nàng như lần đầu.
+ Sau đó, “tôi” không chú ý đến gương mặt sợ hãi của Na-đi-a nữa, mà chỉ tập trung vào tiếng gió và quá trình trượt tuyết để đảm bảo nói câu đùa đúng lúc.
- Nhân vật “tôi” đã mất đi khả năng cảm thông sau những lời đùa. Và khi nhớ lại nhiều năm sau, “tôi” nhận ra đã mất một tình yêu trong sạch.
Câu 5 (trang 58 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2):
- Với Na-đi-a, đó là một lời tỏ tình mà mọi cô gái đều mong muốn nghe. Đồng thời, đó cũng là lời nàng nghe khi nỗi sợ tột cùng, khi nghĩ rằng “chỉ cần một chút nữa có lẽ chúng ta sẽ chết!”.
- Na-đi-a vẫn mong muốn trượt tuyết một mình, để kiểm tra xem cô ấy có nghe được những lời đó không, để được ngập tràn trong những niềm vui dù cái giá phải trả là một hành động khiến cô ấy sợ hãi cực kỳ.
Câu 6 (trang 58 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2):
- Cảnh chia tay gợi nhớ về một tương lai rạng rỡ của hai nhân vật. Mặc dù họ không gặp nhau lần nữa sau sự kiện đó, nhưng một người đã nghe được điều mình mong muốn, và một người đã hoàn thành trọn vẹn câu chuyện đùa của mình để làm hài lòng người khác. Có lẽ, cả hai sẽ tiếp tục cuộc sống với niềm vui, và một ký ức đẹp sẽ còn sống mãi.
- Nếu tôi là Na-đi-a, có lẽ tôi cũng sẽ liều lĩnh để nghe những điều ngọt ngào đó dù sợ hãi. Nhưng nếu tôi là nhân vật “tôi” trong câu chuyện đó, tôi sẽ không đùa giỡn với bất kỳ ai.
Câu 7 (trang 58 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2):
- Người kể chuyện lưu luyến, đầy xúc động khi nhớ lại Na-đi-a và chính mình. Câu chuyện đã là một phần không thể thiếu trong cuộc đời của người kể.
- Cốt truyện chủ yếu xoay quanh việc hồi tưởng về một kỷ niệm đẹp trong quá khứ, trong đó có sự hiện hữu nhẹ nhàng của nụ cười về một câu chuyện đùa.
* Bài tập viết – đọc
Bài tập (trang 58 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2):
Đoạn văn tham khảo:
Hình ảnh hàng rào xuất hiện trong cảnh chia tay giữa nhân vật “tôi” và Na-đi-a. Đó là hàng rào ngăn cách khu vườn nhỏ của nhà “tôi” và sân nhà Na-đia, ngăn cách thế giới của “tôi” và thế giới của nàng. Sê-khốp mô tả đó là một “hàng rào cao có đinh nhọn”, biểu tượng cho một sự ngăn cách tuyệt đối, như một lời cảnh báo cho những kẻ dám xâm phạm đến. Nhưng giữa những “hàng rào” đó vẫn có những khe hở, và “tôi” đã nhìn thấy Na-đi-a, nhìn thấy nỗi buồn và khát khao của nàng qua khe hở đó. Chỉ hai lần xuất hiện trong tác phẩm, hình ảnh “hàng rào” như một vách ngăn giữa hai con người, cho đến phút cuối cùng họ vẫn không vượt qua được hàng rào đó, nhân vật “tôi” chỉ “đứng bên hàng rào” và thì thầm trong gió những điều Na-đi-a muốn nghe. Hình ảnh “hàng rào” đã khơi gợi tính “đùa” của lời tỏ tình, mở ra kết cục chia đôi ngả của hai nhân vật.
