Soạn bài Muối trong rừng SGK Ngữ văn 12 tập 1 Cánh diều

Chuẩn bị

Trả lời Câu hỏi Chuẩn bị trang 20 SGK Văn 12 Cánh diều

Trước khi đọc truyện ngắn Muối trong rừng, hãy tìm hiểu thông tin về tác giả Nguyễn Huy Thiệp

Phương pháp giải:

Chọn ra những thông tin phù hợp về tác giả

Lời giải chi tiết:

- Tác giả Nguyễn Huy Thiệp:

+ Sinh năm 1950

+ Quê quán: Huyện Thanh Trì, thành phố Hà Nội

+ Là nhà văn có đóng góp trong việc đổi mới nội dung và hình thức nghề thuật của văn xuôi Việt Nam đương đại

+ Viết nhiều thể loại: truyện ngắn, thơ, tiểu thuyết, tiểu luận văn chương, kịch... nhưng đặc sắc nhất là truyện ngắn

+ Tác phẩm nổi tiếng: Tướng về hưu, Tuổi 20 yêu dấu, Chảy đi sông ơi,..

Đọc hiểu 1

Trả lời Câu hỏi 1 Đọc hiểu trang 20 SGK Văn 12 Cánh diều

Thời điểm ông Diểu chọn để đi săn đem lại cho em suy nghĩ gì?

Phương pháp giải:

Đọc lại phần đầu tác phẩm và trả lời câu hỏi

Lời giải chi tiết:

Thời điểm ông Diểu lựa chọn để đi săn là lúc thiên nhiên rực rỡ với sức sống, xanh mướt với mưa xuân ấm áp, rừng rậm ẩm ướt… Đây là thời kỳ tuyệt vời nhất để sống trong rừng.

Đọc hiểu 2

Trả lời Câu hỏi 2 Đọc hiểu trang 20 SGK Văn 12 Cánh diều

Tại sao chi tiết kỳ ảo lại xuất hiện ở đây?

Phương pháp giải:

Đọc lại tác phẩm và trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

Chi tiết kỳ ảo được sử dụng để mô tả không gian núi rừng đầy u ám với sương mù dày đặc, tạo ra một bầu không khí huyền bí cho người đọc.

Đọc hiểu 3

Trả lời Câu hỏi 3 Đọc hiểu trang 21 SGK Văn 12 Cánh diều

Trước khi bắt được con khỉ đực bị thương, ông Diểu đang từ từ bỏ lại những vật dụng.

Phương pháp giải:

Đọc lại tác phẩm và trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

Ông Diểu đã cởi giày và quần áo ngoài để leo lên trên cây duối.

→ Hình ảnh của con người đang dần trở nên gần gũi, hòa mình vào tự nhiên.

Đọc hiểu 4

Trả lời Câu hỏi 4 Đọc hiểu trang 22 SGK Văn 12 Cánh diều

Tại sao ông Diểu tránh nhìn vào đôi mắt của con khỉ?

Phương pháp giải:

Đọc kỹ tác phẩm và trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

- Khỉ đực 'nhăn mặt lại và nhìn ông với đôi mắt ướt át', thể hiện sự tin tưởng, dựa dẫm vào ông. Điều này thúc đẩy ông phải hành động theo đạo lý, phải thể hiện sự tốt lành trong khi ông vốn là kẻ ác và không có ý định từ bỏ mục tiêu bắt con mồi.

- Hành động tránh nhìn vào đôi mắt đáng thương của con khỉ cho thấy sự biến đổi tâm lý trong nhân vật ông Diểu. Ông lo sợ sẽ cảm thấy áy náy và điều này có thể khiến mục tiêu săn bắt thất bại.

Đọc hiểu 5

Trả lời Câu hỏi 5 Đọc hiểu trang 24 SGK Văn 12 Cánh diều

Vì sao ông Diểu lại nhanh chóng rời đi?

Phương pháp giải:

Đọc kỹ tác phẩm và trả lời câu hỏi

Lời giải chi tiết:

Sau khi thả con khỉ đực, ông liền vội vã rời đi vì sợ rằng ông sẽ hối hận về quyết định này

Sau khi đọc 2

Trả lời Câu hỏi 2 Sau khi đọc trang 24 SGK Văn 12 Cánh diều

Câu chuyện được kể từ góc nhìn nào? Mối liên kết giữa góc nhìn của người kể và góc nhìn của nhân vật. 

Phương pháp giải:

Đọc kỹ nội dung của truyện.

Lời giải chi tiết:

- Câu chuyện được kể từ góc nhìn: người kể chuyện- tác giả

- Liên kết giữa góc nhìn của người kể chuyện và góc nhìn của nhân vật: góc nhìn được hạn chế trong phạm vi hiểu biết của nhân vật ông Diểu.

→ Cho thấy một cách tổng quan nhiều khía cạnh về nội tâm, hành động, suy nghĩ của nhân vật

Sau khi đọc 3

Trả lời Câu hỏi 3 Sau khi đọc trang 24 SGK Văn 12 Cánh diều

Lý do ông Diểu muốn đi săn là gì? Cách hoạt động săn bắt của ông Diểu được mô tả như thế nào trong truyện?

Phương pháp giải:

Đọc kỹ phần đầu của truyện và tìm các chi tiết mô tả về hoạt động săn bắt của ông Diểu.

Lời giải chi tiết:

Nguyên nhân khiến ông Diểu muốn đi săn:

- Ông được con trai học ở nước ngoài gửi khẩu súng hai nòng mới

- Thời gian sau Tết Nguyên đán là thời điểm lý tưởng nhất để đi săn trong rừng.

Hoạt động săn bắt của ông Diểu được mô tả cụ thể và chi tiết:

- Trang phục săn bắt: “bảo hộ, mặc ấm, đội nón lông và mang giày cao cổ”, “cầm theo cả túi xôi nếp”

- “Ông bò qua dòng suối sạch, đi lên đỉnh đồi”

- “Bắn trúng vai con khỉ cha, làm nó ngã xuống đất”

- “Ông giận dữ ném khẩu súng đi về phía trước”

- “Nhặt đất đá ném theo đám khỉ, ông đuổi chúng đi còn la hét”

- “Ông dồn con khỉ con ra bờ vực”

Sau khi đọc 4

Trả lời Câu hỏi 4 Sau khi đọc trang 24 SGK Văn 12 Cánh diều

Tìm hiểu và phân tích nguyên nhân khiến ông Diểu quyết định thả con khỉ đực trở lại tự nhiên.

Phương pháp giải:

Đọc kỹ tác phẩm và tìm ra các chi tiết liên quan đến quyết định của ông Diểu.

Lời giải chi tiết:

- Nguyên nhân khiến ông Diểu quyết định thả con khỉ đực vì nhìn thấy con khỉ đực có gia đình, có trách nhiệm với gia đình, vì ông nhận ra việc săn bắt sẽ làm chết con khỉ đực, phá vỡ một gia đình.

“Ở không xa, con khỉ cái cũng đang chờ đợi sau một gốc cây. Ông cảm thấy rất buồn, đau lòng đến tận cõi lòng. Ông nhìn hai con khỉ và cảm thấy nỗi đau cắn rứt. Thật ra, trách nhiệm là gánh nặng lớn đè lên lưng của mỗi sinh vật.”

- Khi nhìn thấy sự đau khổ của con khỉ đực và tình yêu của con khỉ cái dành cho con khỉ đực, ông Diểu nhận ra rằng cả thiên nhiên và con người đều có số phận, tính cách, tâm hồn và cuộc sống tình cảm riêng. Hơn nữa, bản chất tự nhiên của động vật là thiện lương, vô tư và trong sáng. Do đó, tự nhiên dạy con người nhận thức được giá trị của tình thương.

→ Đánh dấu sự thay đổi trong cách ông Diểu nhìn nhận về gia đình của con khỉ, từ đó thể hiện mối liên kết giữa con người và thiên nhiên.

Sau khi đọc 5

Trả lời Câu hỏi 5 Sau khi đọc trang 24 SGK Văn 12 Cánh diều

Liệt kê và phân tích ý nghĩa của những yếu tố thần thoại trong Muối của rừng. Các chi tiết này thể hiện chủ đề chính của tác phẩm là gì?

Phương pháp giải:

Ôn lại tác phẩm và ghi chú các yếu tố thần thoại xuất hiện.

Lời giải chi tiết:

Các yếu tố thần thoại trong Muối của rừng:

- Không gian thần thoại: “Ở phía dưới của vực, sương mù bao phủ cả không gian, trông rất u ám, đầy bí ẩn. Sương mù lan rộng từng bước chân, làm mất đi tất cả mọi thứ rất nhanh chóng”

→ Ý nghĩa: Miêu tả không gian rừng rậm mênh mông với lớp sương mù dày đặc, tạo ra ấn tượng mạnh mẽ cho độc giả.

- Hình ảnh hoa tử huyền: “Loài hoa tử huyền nở ra chỉ mỗi ba chục năm. Ai gặp được hoa tử huyền sẽ gặp may mắn. Hoa có màu trắng, mùi mặn, bé nhỏ như đầu tăm, được gọi là muối của rừng. Khi rừng ra hoa tử huyền, đó là dấu hiệu của thời kỳ bình yên, mùa màng phong phú”

→ Ý nghĩa: Đây là một loài hoa không tồn tại thực sự, nhưng qua ngòi bút của nhà văn Nguyễn Huy Thiệp, loài hoa này được coi là biểu tượng của muối của rừng, tượng trưng cho mọi điều tốt lành trong cuộc sống. Điều này thể hiện sự kỳ diệu của thiên nhiên và lòng hiếu khách của con người.

- Chủ đề của tác phẩm: Tôn vinh lòng từ bi, lòng tốt của con người cùng vẻ đẹp của thiên nhiên, sự liên kết mật thiết giữa con người và tự nhiên.

Sau khi đọc 6

Trả lời Câu hỏi 6 Sau khi đọc trang 24 SGK Văn 12 Cánh diều

Theo Ha-ra-ri ( Harari), có quan điểm rằng: “Các sinh vật không phải người không có giá trị tự nhiên nào cả, chúng tồn tại chỉ vì lợi ích của con người”. Đọc truyện ngắn Muối của rừng, bạn đồng ý với quan điểm đó không? Vì sao?

Phương pháp giải:

Đọc kỹ nội dung tác phẩm và phân tích, liên kết với quan điểm đã nêu.

Lời giải chi tiết:

Tôi không đồng ý với quan điểm: “Các sinh vật không phải người không có giá trị tự nhiên nào cả, chúng tồn tại chỉ vì lợi ích của con người” bởi: 

- Trong việc đọc truyện ngắn Muối của rừng, chúng ta có thể cảm nhận được rằng mọi sinh vật đều có thế giới tâm trạng, cảm xúc, tình cảm riêng giống như con người. Điều này được thể hiện qua cách tác giả miêu tả hình ảnh, chi tiết về sự đau đớn của con khỉ đực, tình yêu và tình cảm gia đình sâu sắc.

 - Khi con khỉ đực bị bắn ngã xuống đất, khỉ mẹ đã quay lại để dìu con khỉ bố chạy trốn; con khỉ con xuất hiện và cướp súng của ông Diểu nhưng rơi xuống vực. Tác giả cũng miêu tả về hình ảnh con khỉ đực bị thương, chậm rãi kêu gọi và ánh mắt biểu lộ sự cầu xin đối với ông Diểu. Khi ông quyết định đưa con khỉ về như một phần thưởng chiến lợi phẩm, con khỉ cái đã xuất hiện, khiến ông nhận ra “trách nhiệm đè lên lưng mỗi sinh vật quả thật nặng nề.”

→ Nhân vật Diểu trong tác phẩm cũng như mỗi độc giả đều nhận ra rằng thiên nhiên sinh vật cũng giống như con người, cũng có tình cảm của riêng mình. Thiên nhiên và con người có sự liên kết chặt chẽ và chúng ta cần có trách nhiệm bảo vệ và giữ gìn thiên nhiên.