Soạn bài Nghị luận trong văn tự sự (phong phú)

Buzz

Đọc tóm tắt

- Phần I TÌM HIỂU YẾU TỐ NGHỊ LUẬN TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ:.
- Định nghĩa nghị luận là nêu lý lẽ, dẫn chứng để bảo vệ một quan điểm, tư tưởng.
- Tìm và chỉ ra các câu, chữ thể hiện tính chất nghị luận trong đoạn trích.
- Trong đoạn trích, nhân vật nêu ra luận điểm và lập luận để thể hiện.
- Các câu văn trong văn bản tự sự thường là loại câu khẳng định.
- Các từ ngữ thường được sử dụng để lập luận là những từ ngữ hô ứng, phản biện.
- Yếu tố nghị luận làm cho văn bản tự sự trở nên sâu sắc hơn, phản ánh được tâm trạng, suy tư của nhân vật.

Phần I

TÌM HIỂU YẾU TỐ NGHỊ LUẬN TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ

Câu 2 (trang 138 SGK Ngữ Văn 9 Tập 1)

Tìm hiểu các đoạn trích

a. Nghị luận là nêu lí lẽ, dẫn chứng để bảo vệ một quan điểm, tư tưởng (luận điểm) nào đó.

Căn cứ vào định nghĩa này, hãy tìm và chỉ ra những câu, chữ thể hiện rõ tính chất nghị luận trong hai đoạn trích trên

b. Từ việc tìm hiểu hai đoạn trích, hãy trao đổi trong nhóm để hiểu nội dung và vai trò của yếu tố nghị luận trong văn bản tự sự nói chung. Yếu tố nghị luận có thể làm cho văn bản tự sự thêm sâu sắc như thế nào?

(Gợi ý: Để thực hiện các yêu cầu trên, cần chú ý mấy điểm sau:

- Trong mỗi đoạn trích, nhân vật nêu ra những luận điểm gì?

- Để làm rõ luận điểm đó, người nói đã đưa ra luận cứ gì và lập luận như thế nào?

- Các câu văn trong văn bản tự sự thường là loại câu gì?

- Các từ ngữ thường được dùng để lập luận trong văn bản tự sự là những từ ngữ nào?)

Trả lời:

Đoạn 1: Đây là suy nghĩ nội tâm của ông giáo trong truyện Lão Hạc của Nam Cao

- Nếu ta không cố tình hiểu họ thì ta chỉ thấy họ gàn dở, ngu ngốc, bần tiện…

- Vợ mình không ác nhưng thị khổ quá rồi.

- Một người đau chân có lúc nào quên được cái chân đau của mình.

- Khi người ta khổ quá thì người ta chẳng còn nghĩ đến ai được nữa.

- Mình biết vậy nên mình chỉ buồn nhưng không nỡ giận.

Nêu vấn đề: Nếu ta không cố tìm mà hiểu những người xung quanh thì ta luôn có cớ để tàn nhẫn và độc ác với họ.

Luận điểm:

+ Nếu ta không cố tìm mà hiểu những người xung quanh mình thì ta chỉ thấy toàn những cớ để cho ta tàn nhẫn; không bao giờ ta thương… => Đây là luận điểm có tính chất đặt vấn đề.

+ Vợ tôi không ác, nhưng vì thị khổ quá rồi nên sinh ra ích kỉ, tàn nhẫn với người khác. => Đây là luận điểm có tính chất phát triển lập luận, triển khai vấn đề nghị luận. Các luận chứng và lí lẽ được đưa ra: một người đau chân….; khi người ta khổ quá thì…

+ Tôi biết vậy, nên tôi chỉ buồn chứ không nỡ giận. => Đây là luận điểm kết luận, kết thúc lập luận.

⟹ Với việc lập luận như trên, tác giả đã 'kể được' câu chuyện về nỗi giằng xé, trăn trở, bi kịch bên trong con người; khẳng định về quan điểm nhìn nhận, đánh giá con người và cuộc đời. Đồng thời, phác ra được thực trạng nhân sinh cùng khổ trong bối cảnh xã hội đầu thế kỉ XX.

Về hình thức, đoạn văn trên chứa rất nhiều từ, câu mang tính lập luận. Đó là các câu hô ứng thể hiện các phán đoán dưới dạng nếu thì; vì thế... cho nên, sở dĩ... là vì; khi A... thì B... Các câu văn trong đoạn trích đều là những câu khẳng định, ngắn gọn, khúc chiết như diễn những chân lý.

Đoạn 2:

a. Qua đoạn trích Thúy Kiều báo ân báo oán, có thể thấy cuộc đôi thoại giữa Kiều và Hoạn Thư được diễn ra dưới hình thức nghị luận. Hình thức này rất phù hợp với một phiên tòa. Trước tòa án, quan trọng nhất là người ta phải trình bày lí lẽ, chứng lí, nhân chứng, vật chứng... sao cho có sức thuyết phục. Trong phiên tòa này, Kiều là luật sư buộc tội, còn Hoạn Thư là bị cáo. Mỗi bên đều có lập luận của mình.

- Lập luận của Thúy Kiều:

+ Xưa nay, đàn bà có mấy người ghê ghớm, cay nghiệt như mụ

+ Càng cay nghiệt càng chuốc nhiều oan trái (Đây là kiểu câu khẳng định).

- Lập luận của Hoạn Thư:

+ Thứ nhất: mình là đàn bà, ghen tuông là chuyện bình thường.

+ Thứ hai: mình đã đối xử rất tốt với cô khi cô chép kinh ở 'Quan Âm Các'.

+ Thứ ba: mình và cô đều là cảnh chồng chung nên chẳng nhường cho nhau được...

+ Thứ tư: dù sao mình đã gây ra nhiều đau khổ cho cô, giờ đây mình chỉ còn trông vào lòng khoan dung rộng lớn của cô.

- Hình thức: Thúy Kiều sử dụng hình thức câu khẳng định, càng ... càng => Khẳng định tội ác của Hoạn Thư.

Luyện tập 1

Câu 1 (trang 139 SGK Ngữ Văn 9 Tập 1)

Lời văn trong đoạn trích (a) mục I.1 là lời của ai? Người ấy đang thuyết phục ai? Thuyết phục điều gì?

Lời giải chi tiết:

Trong đoạn trích Lão Hạc nêu trên, đó là lời của ông giáo, ông giáo đối thoại với chính mình, thuyết phục chính mình, rằng vợ mình không ác để “chỉ buồn chứ không nỡ giận”.

Bài tập 2

Câu 2 (trang 139 SGK Ngữ Văn 9 Tập 1)

Trong đoạn trích (b), mục I.1 Hoạn Thư đã lập luận ra sao mà Kiều phải khen rằng: 'Khôn ngoan đến mực nói năng phải lời'? Tóm tắt nội dung của lập luận của Hoạn Thư để làm rõ lời khen của Kiều.

Lời giải chi tiết:

Kiều khen ngợi Hoạn Thư vì sự khôn ngoan trong lập luận của nàng. Trong đoạn thơ, Hoạn Thư đã phân tích và biện minh cho hành động của mình một cách rất sâu sắc và logic:

- Thứ nhất: Đàn bà thường ghen tuông là điều bình thường.

- Thứ hai: Hoạn Thư nhớ lại việc tốt mà mình đã làm cho Kiều khi cô ở gác viết kinh, và cũng không đuổi theo khi cô rời nhà.

- Thứ ba: Hai người đều ở trong một hoàn cảnh, không ai nhường ai.

- Thứ tư: Tuy đã gây đau khổ cho Kiều, nhưng Hoạn Thư giờ chỉ mong nhận được sự khoan dung từ cô.

Nhờ vào lập luận này, Kiều phải công nhận sự khôn ngoan và sức thuyết phục của Hoạn Thư, và phải thừa nhận rằng lời nói của nàng là đúng đắn và thấu hiểu.

Nội dung được phát triển bởi đội ngũ Mytour với mục đích chăm sóc khách hàng và chỉ dành cho khích lệ tinh thần trải nghiệm du lịch, chúng tôi không chịu trách nhiệm và không đưa ra lời khuyên cho mục đích khác.

Nếu bạn thấy bài viết này không phù hợp hoặc sai sót xin vui lòng liên hệ với chúng tôi qua email [email protected]

Các câu hỏi thường gặp

Yếu tố nghị luận trong văn bản tự sự có vai trò gì?

Yếu tố nghị luận trong văn bản tự sự giúp tăng cường tính thuyết phục, làm nổi bật các quan điểm và tư tưởng của tác giả. Nó tạo ra chiều sâu và sự đồng cảm, giúp người đọc hiểu rõ hơn về những xung đột nội tâm và thực trạng xã hội.

Cách xác định luận điểm trong một đoạn trích là gì?

Để xác định luận điểm trong một đoạn trích, cần tìm các câu khẳng định rõ ràng, thường có cấu trúc nếu... thì, vì... nên. Những câu này giúp làm nổi bật quan điểm và lập luận của nhân vật trong bối cảnh cụ thể.

Làm thế nào để phân tích hình thức nghị luận trong văn bản tự sự?

Phân tích hình thức nghị luận trong văn bản tự sự bằng cách xem xét cách thức trình bày luận điểm, luận chứng, và cách sử dụng từ ngữ. Các câu văn khẳng định, lập luận logic thường xuất hiện trong các đoạn đối thoại hoặc trình bày ý kiến.

Vai trò của nhân vật trong nghị luận là gì?

Nhân vật trong nghị luận có vai trò quan trọng trong việc thể hiện quan điểm và lập luận của tác giả. Họ thường là những người đại diện cho những tiếng nói khác nhau, giúp làm rõ hơn các vấn đề xã hội và nhân sinh.

Nội dung chính của đoạn trích Thúy Kiều báo ân báo oán là gì?

Nội dung chính của đoạn trích Thúy Kiều báo ân báo oán xoay quanh cuộc đối thoại giữa Kiều và Hoạn Thư, nơi Kiều trình bày lập luận để buộc tội Hoạn Thư. Cuộc tranh luận thể hiện rõ tính chất nghị luận và sự khôn ngoan trong cách lập luận.