Soạn bài Nghị luận về một vấn đề của đời sống
I. Hướng dẫn Soạn bài Nghị luận về một vấn đề của đời sống - Các bước khi viết:
Điều 1: Chuẩn bị sẵn sàng.
- Đặt ra vấn đề của cuộc sống bạn muốn thảo luận.
- Xác định quan điểm cá nhân và quan điểm về vấn đề đó.
Điều 2: Thu thập ý và lập dàn ý.
* Thu thập ý cho bài viết bằng việc đặt ra một số câu hỏi quan trọng:
- Vấn đề trong đời sống mà em quan tâm là gì?
- Những khía cạnh tích cực và tiêu cực của vấn đề đó là gì?
- Quan điểm cá nhân của em về những khía cạnh đó là gì và tại sao?
- Em đề xuất những biện pháp gì để đẩy lùi những tác động tiêu cực và lan tỏa những ảnh hưởng tích cực của vấn đề đó?
- Từ vấn đề, em rút ra những bài học gì về cuộc sống?
* Sắp xếp ý theo cấu trúc ba phần của bài văn:
- Mở đầu: Giới thiệu vấn đề đời sống em muốn thảo luận.
- Phần chính:
+ Định rõ vấn đề.
+ Phân tích nguyên nhân và thực trạng của vấn đề.
+ Đề xuất giải pháp khắc phục vấn đề.
+ Các khía cạnh đa dạng của vấn đề.
+ Bài học tự nhận thức và hành động từ vấn đề.
- Kết luận: Đề cao và nâng cao vấn đề.
Bước 3: Thực hiện viết bài.
- Sáng tạo bài viết dựa trên cấu trúc ý đã xây dựng.
Bước 4: Kiểm tra và điều chỉnh.
- Kiểm tra bài để đảm bảo đáp ứng đầy đủ yêu cầu của đề bài.
- Kiểm tra chính tả và cải thiện cách diễn đạt.
II. Đề bài: Quan điểm cá nhân về hiện tượng háo danh và 'bệnh' thành tích.
1. Dàn ý Quan điểm cá nhân về hiện tượng háo danh và 'bệnh' thành tích:
1.1. Khởi đầu:
- Giới thiệu về cá nhân quan điểm về hiện tượng háo danh và 'bệnh' thành tích.
1.2. Chủ đề chính:
* Thảo luận:
- Hiện tượng háo danh: là mong muốn sở hữu một vị thế có ảnh hưởng trong xã hội.
- Thành tích là những kết quả xuất sắc. 'Bệnh' thành tích chỉ những người chạy theo thành công mà quên mất giá trị bản thân.
- Hiện tượng háo danh đóng vai trò quan trọng trong việc tạo nên 'bệnh' thành tích.
* Hiện tại thực tế:
- Ilustration:
+ Trong lịch sử, hiện tượng háo danh thường được thể hiện thông qua việc mua bán quan lực. Như Tú Xương đã ghi lại trong bài thơ 'Năm mới chúc nhau': 'Lặng lẽ nghe nó chúc sang/ Một số mua tước, số mua quan.'
+ Ngày nay, xuất hiện vô số tựa hiệu tự phong như 'nữ hoàng giải trí', 'ông vua thời trang', 'ngôi sao âm nhạc',... tuy nhiên, tài năng và thực lực của họ vẫn chưa đủ để đáp ứng những danh hiệu đó.
- Hiện tượng bệnh thành tích thường diễn ra rất phổ biến trong các cơ quan của nhà nước:
+ Cá nhân và tập thể tạo ra những thành tích giả mạo hoặc cường điệu nhằm nhận được sự khen ngợi và thưởng thức.
+ Giấu giếm những sai phạm nghiêm trọng để bảo toàn thành tích giả mạo.
+ Trong hệ thống giáo dục, bệnh thành tích đặt ra áp lực khổng lồ cho học sinh, khiến họ phải duy trì thành tích cao để duy trì uy tín của nhà trường, dẫn đến hiện tượng 'học giả, thi giả, bằng giả'.
* Nguyên nhân của hiện tượng này:
- Bắt nguồn từ thói quen ghen ăn tức ở, cạnh tranh về học thức, mỗi cuộc thi là cuộc đua không khoan nhượng để giành chiến thắng, vương miện danh vọng.
- Tâm lý khao khát sự tán dương, khen ngợi nhưng lại không đủ năng lực để thực sự đạt được những thành tích đó.
- Dưới áp lực từ những cá nhân, nhóm cộng đồng khác, trong một môi trường nơi mọi người đều đang tỏ ra xuất sắc, nhưng bản thân lại không sở hữu đủ khả năng, con người thường sẽ tự tạo ra những điều giả mạo, biến chúng thành kết quả giả mạo để tham gia vào cuộc đua khốc liệt.
* Hậu quả của hiện tượng này:
- Tạo nên một xã hội giả tạo, ích kỷ, mà mỗi người đều sẵn sàng hy sinh mọi thứ để đạt được mục tiêu cá nhân.
- Gây nên sự mất cân bằng và không công bằng trong môi trường cạnh tranh.
- Mở đường cho những vấn đề tiêu cực khác như tham ô, tham nhũng, biển thủ,...
* Giải pháp hữu ích:
- Thực hiện một quy trình kiểm tra và quản lý chặt chẽ, và đối xử nghiêm túc khi phát hiện sự gian lận.
- Lan tỏa thông điệp và khuyến khích mọi người không theo đuổi mục tiêu chỉ là thành tích, thay vào đó, họ nên hành động trung thực và trách nhiệm.
* Những bài học từ sự nhận thức và hành động:
- Bệnh thành tích là một tình trạng mà ai cũng có thể gặp phải.
- Mọi người cần tự rèn luyện bản thân để tránh bị mắc kẹt trong tình trạng ích kỉ, ham muốn danh vọng, và phát triển cả về năng lực lẫn phẩm chất để không bị bệnh thành tích:
+ Quản lý cẩn thận lộ trình và hướng phát triển, tập trung vào bản chất thay vì chỉ kết quả.
+ Phát triển năng lực cá nhân để tạo ra những đóng góp có giá trị thực sự.
- Tầm quan trọng: Ngược lại với bệnh thành tích, ý thức phấn đấu và đạt thành tích cao dựa trên khả năng thực sự của bản thân.
1.3. Tổng kết:
- Tóm gọn, khẳng định lại vấn đề.
2. Bài văn mẫu Suy nghĩ của em về hiện tượng háo danh và 'bệnh' thành tích:
Thỉnh thoảng, chúng ta thường nghe những cổ động như: tiến lên phía trước, đẩy lùi 'bệnh' thành tích và thói quen háo danh. Nhưng đó là gì? Ảnh hưởng như thế nào đến cuộc sống hàng ngày? Tại sao phải loại bỏ chúng?
Háo danh là sự mong muốn có vị trí, danh hiệu có ảnh hưởng trong cộng đồng. Do đó, con người thường làm những điều không chính đáng để đạt được danh vọng, dù nó chỉ là hào quang không có ý nghĩa. Thành tích đại diện cho những kết quả tích cực, những thành công mà con người mong muốn. Nhưng 'bệnh' thành tích là thuật ngữ để chỉ những người chạy theo kết quả bằng mọi giá, không quan tâm đến giá trị bên trong. Có thể nói hiện tượng háo danh là nguyên nhân dẫn đến 'bệnh' thành tích.
Từ thời phong kiến, hiện tượng háo danh đã được biểu hiện qua việc mua quan bán tước. Như Tú Xương viết trong 'Năm mới chúc nhau': 'Lẳng lặng mà nghe nó chúc sang/ Đứa thì mua tước, đứa mua quan.' Ngày nay, rất nhiều người tự phong cho mình những danh hiệu như: 'nữ hoàng giải trí', 'ông vua thời trang', 'ngôi sao âm nhạc',... Tuy nhiên, tài năng, thực lực của họ vẫn chưa đạt đủ để xứng đáng với danh hiệu đó. Hoặc rõ ràng hơn trong cơ quan, tổ chức nhà nước, vẫn tồn tại cá nhân, nhóm tạo ra thành tích không có thực hoặc quá hào nhoáng nhằm đạt được sự khen ngợi, thưởng. Họ che giấu những lỗi lầm nghiêm trọng để giữ vững danh hiệu giả mạo. Đặc biệt, bệnh thành tích trong giáo dục là một ví dụ rõ ràng. Nó tạo ra áp lực lớn cho học sinh, dẫn đến hiện tượng 'học giả, thi giả, bằng giả'.
Thói quen theo đuổi danh vọng và 'bệnh' thành tích nảy sinh từ mong muốn được khen ngợi, đánh giá cao. Sức ép từ những người giỏi là nguồn gốc của việc chạy theo thành tích. Hay cả tính cách ghen ăn tức ở, ganh đua từng bước của con người đã làm lan rộng 'căn bệnh' này và làm cho nó trở nên nghiêm trọng hơn.
Hiện tượng háo danh và bệnh thành tích ngày càng khiến con người giả tạo, ích kỷ, không ngần ngại mọi phương tiện để đạt được mục tiêu cá nhân. Điều này dẫn đến một môi trường cạnh tranh không công bằng và không lành mạnh. Đồng thời, nó tạo cơ sở cho nhiều vấn nạn khác như tham ô, tham nhũng, biển thủ,... Do đó, quản lý cần thắt chặt công tác giám sát, quản lý và xử lý nghiêm ngặt khi phát hiện gian lận. Đồng thời, tuyên truyền và kêu gọi mọi người không theo đuổi bệnh thành tích, thay vào đó, hãy làm việc trách nhiệm và trung thực.
Bệnh thành tích là một tình trạng mà ai cũng có thể gặp phải. Mỗi người cần phải tự rèn luyện bản thân để tránh rơi vào tình trạng ích kỷ, thèm muốn danh vọng, và phát triển năng lực cũng như phẩm chất để không trở thành nạn nhân của nó. Cần kiểm soát chặt chẽ lộ trình và hướng phát triển, tập trung vào giá trị thực sự thay vì chỉ quan tâm đến kết quả. Đồng thời, nâng cao khả năng để tạo ra những điều có ý nghĩa.
Thói quen theo đuổi danh vọng và bệnh thành tích làm chậm trễ sự phát triển của xã hội và là rào cản đối với sự tiến bộ cá nhân. Vì vậy, chúng ta cần loại bỏ chúng ngay từ khi chúng mới nảy sinh.
III. Lập luận về một khía cạnh của cuộc sống - Bài tập:
* Hướng dẫn giải bài tập - Ngữ văn 8 Cánh diều:
- Phân biệt hai loại chứng cứ trong hai đoạn văn:
+ Đoạn 1: Chứng cứ xuất phát từ thực tế cuộc sống.
+ Đoạn 2: Bằng chứng trong lĩnh vực thơ văn.
- Tìm một chứng cứ khác từ thực tế cuộc sống và một chứng cứ từ thơ văn cho phần 2.1:
+ Bằng chứng từ thực tế cuộc sống: Bệnh thành tích trong hệ thống giáo dục mang lại nhiều hậu quả đáng kể. Học sinh, nhất là trong các cuộc thi đua, thường phải đối mặt với áp lực lớn. Điều này dẫn đến hiện tượng 'ngồi nhầm lớp', 'kết quả không đồng đều với khả năng thực sự'. Bệnh thành tích không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần mà còn tạo ra một môi trường cạnh tranh không lành mạnh.
+ Bằng chứng trong thơ văn: Tác phẩm nghệ thuật 'Bệnh sĩ' của Lưu Quang Vũ đã nêu bật một vấn đề lớn của xã hội. Con người thường chỉ coi trọng vẻ ngoại trang, danh hiệu mà quên mất giá trị bên trong. Bệnh sĩ, qua những tình tiết hài hước, đã đưa ra thông điệp sâu sắc về hiện tượng háo danh và bệnh thành tích, làm cho nó trở nên sống động và gần gũi hơn với khán giả.
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - KẾT THÚC - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
Để phân biệt giữa hai loại bằng chứng, hãy nhớ rằng bằng chứng trong thơ văn thường đi kèm với tên tác phẩm hoặc trích đoạn thơ, văn để làm rõ điều đã nói. Ngược lại, bằng chứng trong cuộc sống thường không cần đến những chi tiết đó. Hãy tham khảo thêm những bài soạn khác trên Mytour như: Soạn bài Nghị luận về hiện tượng háo danh và 'bệnh' thành tích; Soạn bài Suy ngẫm về ý nghĩa của cuộc sống.