1. Nội dung bài: Nghĩa thầy trò
Nghĩa thầy tròTừ sáng sớm, các môn sinh đã tề tựu trước sân nhà cụ giáo Chu để mừng thọ thầy. Cụ giáo đội khăn ngay ngắn, mặc áo dài thâm ngồi trên sập. Mấy học trò cũ từ xa về dâng biếu thầy những cuốn sách quí. Cụ giáo hỏi thăm công việc của từng người, bảo ban các học trò nhỏ, rồi nói:
- Thầy cảm ơn các anh. Bây giờ, nhân có đông đủ môn sinh, thầy muốn mời tất cả các anh theo thầy tới thăm một người mà thầy mang ơn rất nặng.
Các môn sinh đồng thanh dạ ran. Thế là cụ giáo Chu đi trước, học trò theo sau. Các anh có tuổi đi sau thầy, người ít tuổi hơn nhường bước, cuối cùng là mấy chú tóc để trái đào. Cụ giáo Chu dẫn học trò đi về cuối làng, sang tận thôn Đoài, đến một ngôi nhà tranh đơn sơ mà sáng sủa, ấm cúng. Ở hiên trước, một cụ già trên tám mươi tuổi râu tóc bạc phơ đang ngồi sưởi nắng. Cụ giáo Chu bước vào sân, chắp tay cung kính vái và nói ta:
- Lạy thầy! Hôm nay con đem tất cả môn sinh đến tạ ơn thầy.
Cụ già tóc bạc ngước lên, nghiêng đầu nghe. Cụ đã nặng tai. Thầy giáo Chu lại nói to câu nói vừa rồi một lần nữa. Thì ra đây là cụ đồ xưa kia đã dạy vỡ lòng cho thầy.
Tiếp sau cụ giáo Chu, các môn sinh của cụ lần lượt theo lứa tuổi vái tạ cụ đồ già. Ngày mừng thọ thầy Chu năm ấy, họ được thêm một bài học thấm thía về nghĩa thầy trò.Theo Hà Ân
- Cụ giáo Chu: Là Chu Văn An (1292 – 1370), một nhà giáo danh tiếng trong thời kỳ nhà Trần.
- Môn sinh: Những học trò học cùng một thầy giáo.
- Áo dài thâm: áo dài màu đen
- Sập: Giường gỗ có mặt liền với chân và viền xung quanh
- Vái: Hành động chắp tay, giơ lên rồi hạ xuống, đồng thời cúi đầu để thể hiện sự kính trọng
- Tạ: Hành động cảm ơn hoặc xin lỗi một cách trang trọng - Cụ đồ: Người dạy chữ Nho, thường được thờ trước
- Vỡ lòng: Bắt đầu học chữ cái hoặc kiến thức cơ bản
a, Nội dung chính của bài Nghĩa thầy trò
Câu chuyện xoay quanh cụ giáo Chu, tức Chu Văn An. Khi các học trò đến chúc mừng thọ thầy, thầy lại dẫn tất cả các học trò đến cúi lạy thầy của mình, một cụ già đã dạy thầy từ những ngày đầu học chữ. Tình cảm thầy trò và lòng biết ơn nguồn cội từ cụ giáo Chu được truyền lại cho các thế hệ sau.
b, Ý nghĩa của bài tập đọc:
Câu chuyện về thầy Chu Văn An trong bài tập đọc nhấn mạnh bài học về tình nghĩa thầy trò và truyền thống uống nước nhớ nguồn của dân tộc. Dù chúng ta có đạt được vị trí cao trong xã hội, cũng không bao giờ được quên công lao của thầy cô đã dạy dỗ chúng ta.
c, Cấu trúc của bài Nghĩa thầy trò
Bài đọc có thể được chia thành ba phần:
Phần 1: Từ đầu cho đến câu 'mang ơn rất nặng'
Phần 2: Từ 'Các môn sinh' cho đến 'tạ ơn thầy'
Phần 3: Phần còn lại của văn bản
2. Mẫu soạn bài về 'Nghĩa thầy trò'
Câu 1 Tại sao các môn sinh của cụ giáo Chu lại đến thăm thầy? Có những chi tiết nào chứng tỏ học trò rất tôn kính cụ giáo Chu?
Phương pháp giải: Con hãy đọc kỹ phần nội dung câu chuyện ở trang 79 để tìm ra câu trả lời cho câu hỏi này.
Lời giải chi tiết:
- Các môn sinh của cụ giáo Chu đến thăm thầy nhằm chúc mừng sinh nhật thầy, thể hiện sự yêu mến và kính trọng đối với thầy, người đã tận tâm dạy dỗ và dẫn dắt họ trưởng thành.
- Các chi tiết chứng tỏ học trò rất tôn kính cụ giáo Chu bao gồm:
+ Các môn sinh đã từ sớm tụ tập trước nhà thầy giáo Chu để chúc mừng sinh nhật thầy.
+ Họ đã tặng thầy những cuốn sách quý giá như món quà tri ân.
+ Họ đồng thanh đáp lễ và cùng nhau theo sau thầy khi thầy bày tỏ mong muốn thăm 'một người mà thầy rất biết ơn'.
Câu 2 Tình cảm của cụ giáo Chu dành cho người thầy đã dạy dỗ cụ từ khi còn nhỏ ra sao? Tìm các chi tiết thể hiện tình cảm đó.
Phương pháp giải: Con hãy xem nội dung câu chuyện ở trang 79 để tìm hiểu thêm.
Lời giải chi tiết:
Thầy giáo Chu dành cho người thầy đã dạy dỗ mình từ thuở bé lòng tôn kính sâu sắc. Các chi tiết thể hiện sự kính trọng này bao gồm:
- Thầy mời các học trò cùng đi thăm một người mà thầy vô cùng biết ơn.
- Thầy chắp tay cung kính khi gặp cụ đồ.
- Thầy trang trọng nói với cụ: “Lạy thầy, hôm nay con mang tất cả các học trò đến để tạ ơn thầy.”
Câu 3 Những câu thành ngữ, tục ngữ nào dưới đây phản ánh bài học mà các môn sinh học được trong ngày lễ mừng thọ cụ giáo Chu?
a) Tiên học lễ, hậu học văn.
b) Uống nước nhớ nguồn.
c) Tôn sư trọng đạo.
d) Nhất tự vi sư, bán tự vi sư. (Một chữ là thầy, nửa chữ cũng là thầy.)
Phương pháp giải: Con hãy suy nghĩ và tự tìm câu trả lời.
Lời giải chi tiết: Các câu tục ngữ phản ánh bài học mà các môn sinh rút ra từ ngày mừng thọ cụ giáo Chu gồm:
b) Uống nước nhớ nguồn.
c) Tôn sư trọng đạo.
d) Nhất tự vi sư, bán tự vi sư.
3. Đọc và Hiểu Tác Phẩm Nghĩa Thầy Trò
Câu 1. Các môn sinh của cụ giáo Chu tới thăm thầy với mục đích gì?
A. học chữ
B. chúc mừng sinh nhật thầy
C. kiểm tra sức khỏe của thầy
D. tặng sách cho thầy
Câu 2. Cụ giáo Chu đã dẫn các học trò của mình đi thăm ai?
A. trưởng thôn
B. thầy giáo đã dạy cụ từ nhỏ
C. mẹ của cụ
D. cha của cụ
Câu 3. Câu chuyện trên gợi nhớ cho em về truyền thống nào của dân tộc?
A. Lá lành đùm lá rách
B. Thương người như thể thương thân
C. Yêu thương anh chị em
D. Tôn sư trọng đạo
Câu 4. Những câu thành ngữ nào dưới đây phản ánh bài học mà các môn sinh học được trong ngày mừng thọ cụ giáo Chu?
A. Uống nước nhớ nguồn.
B. Tiên học lễ, hậu học văn.
C. Học thầy không bằng học bạn.
D. Học, học nữa, học mãi
Câu 5. Câu thành ngữ, tục ngữ, hoặc ca dao nào dưới đây có ý nghĩa tương đồng với nội dung câu chuyện trên?
A. Công cha như núi Thái Sơn/ Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra.
B. Anh em như thể tay chân/ Rách lành đùm bọc, dở hay đỡ đần.
C. Muốn thành đạt thì bắc cầu Kiều/ Muốn con học giỏi thì yêu quý thầy.
D. Bầu ơi thương lấy bí cùng/ Dù khác giống nhưng chung một giàn.
Câu 6. Những chi tiết nào chứng tỏ học trò rất tôn trọng cụ giáo Chu?
A. Từ sớm tinh mơ, các môn sinh đã tập trung trước nhà thầy giáo Chu để chúc mừng sinh nhật thầy.
B. Từ sớm mai, các môn sinh đã có mặt trước nhà thầy giáo để giúp việc và chuẩn bị bữa cơm cùng thầy.
C. Họ tặng thầy những cuốn sách quý giá như món quà tri ân.
D. Khi nghe thầy bảo cùng với thầy đến thăm một người mà thầy vô cùng biết ơn, mọi người đều đồng thanh đáp dạ.
E. Các môn sinh mang theo nhiều lụa là gấm vóc, những món quà quý giá, từng người xếp hàng để dâng tặng thầy.
F. Họ cung kính đi theo thầy theo thứ tự từ trước ra sau.
G. Học trò ngồi chật kín sân nhà thầy, lắng nghe thầy kể lại những câu chuyện cuộc đời của mình.
Câu 7. Hình ảnh cụ giáo Chu dẫn theo các môn sinh xếp hàng nối đuôi nhau, từ những người lớn tuổi đi ngay sau cụ Chu đến các cháu nhỏ đi phía sau cùng, đã cho bạn cảm nhận điều gì?
A. Tôn trọng thầy cô và coi trọng đạo lý.
B. Kính trọng người trên và nhường nhịn người dưới.
C. Yêu thương người khác như yêu thương chính mình.
D. Truyền thống tôn trọng thầy cô và nhớ ơn nguồn cội được gìn giữ, duy trì và truyền lại qua các thế hệ.
E. Sát cánh bên nhau
Câu 8. Cụ giáo Chu được nhắc đến trong bài là ai?
A. Cụ Chu Văn Ân (1292 – 1370), một nhà giáo danh tiếng thời Trần.
B. Cụ Chu Văn An (1292 – 1370), một nhà giáo nổi tiếng của triều đại Trần.
C. Cụ Chu Văn Ba (1292 – 1370), một nhà giáo nổi bật trong thời Trần.
D. Cụ Chu Văn Tam (1292 – 1370), một nhà giáo được biết đến trong triều đại Trần.
Câu 9. Ý nghĩa của bài văn Nghĩa thầy trò là gì?
A. Thể hiện cụ giáo Chu là một nhân vật có rất nhiều học trò.
B. Tôn vinh truyền thống tôn sư trọng đạo của dân tộc ta và khuyến khích mọi người duy trì và phát huy truyền thống quý báu này.
C. Mô tả sự kiện lễ mừng thọ của cụ giáo Chu.
D. Cho thấy cụ đồ là người có số lượng học trò nhiều hơn cả cụ giáo Chu.