Soạn bài Nghĩa và ý ngắn nhất
A. Soạn bài Nghĩa và ý (ngắn nhất)
Câu 1 (trang 75 sgk Ngữ văn 9 Tập 2):
Anh thanh niên biểu đạt sự tiếc nuối khi phải chia tay mọi người nhưng không thể nói thẳng ra qua câu “Trời ơi, chỉ còn có năm phút!”.
Câu: “Ôi! Cô lại quên cái mùi này rồi!” không mang ý nghĩa gì.
Thực hành
Câu 1 (trang 75 sgk Ngữ văn 9 Tập 2):
a. Câu: “Hoạ sĩ mặt đỏ nhạt đứng dậy” cho thấy hoạ sĩ cũng không muốn chia tay anh thanh niên, thể hiện sự tiếc nuối.
b. Trong câu cuối đoạn văn, các từ miêu tả thái độ của cô gái liên quan đến mùi xoa là:
- Mặt đỏ ửng (ngượng).
- Nhận lại cái khăn (không tránh khỏi).
- Hãy đi nhanh đi (quá ngượng).
Qua những hình ảnh này, có thể thấy cô gái đang lúng túng và e dè vì ngượng. Cô ngượng vì muốn giữ kín để lại chiếc khăn như là một món quà cho chàng trai, nhưng anh ta lại quá trung thực, tưởng rằng cô quên nên gọi cô để trả lại.
Câu 2 (trang 75 sgk Ngữ văn 9 Tập 2):
Hàm ý của câu in đậm trong đoạn văn: “Tuổi già cần nước chè, ở Lào Cai đi sớm quá”.
Hàm ý: “Ông hoạ sĩ già chưa kịp uống nước chè đấy.”
Câu 3 (trang 75 sgk Ngữ văn 9 Tập 2):
Câu chứa ý nghĩa: “Cơm đã chín”.
Ý nghĩa: Bé Thu muốn mời ông Sáu đến ăn cơm.
Câu 4 (trang 75 sgk Ngữ văn 9 Tập 2):
Đoạn trích có hai câu in đậm có vẻ như chứa ý nghĩa nhưng thực ra không phải. Câu “Hà, nắng gay gắt, về thôi”: là câu nói phớt tỉnh. Câu “Tôi nghe mọi người kể...” là câu nói lề mề của bà Hai (vì bị ông Hai ngắt lời).
B. Kiến thức cơ bản
1. Nghĩa rõ ràng là phần thông báo được diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu.
2. Ý nghĩa là phần thông báo tuy không được diễn đạt trực tiếp nhưng có thể suy ra từ những từ ngữ đó.
3. Điều kiện sử dụng ý nghĩa:
- Người nói (hoặc người viết) có ý định mang hàm ý vào lời nói (hoặc văn bản).
- Người nghe (hoặc người đọc) có khả năng hiểu và suy luận ý nghĩa từ hàm ý đó.