Câu 1 (trang 50 sách giáo khoa Ngữ văn lớp 10 Tập 2):
Xác định các sự kiện chính trong từng phần của văn bản Người ở bến sông Châu. Theo ý kiến của em, cách tác giả xây dựng cốt truyện có điểm gì nổi bật?
Trả lời:
- Phần 1: Từ đầu cho đến “di lên vách bếp”
+ Chú San đi kết hôn
+ Dì Mây trở lại xóm Trại
- Phần 2: Từ “Sóng nước lao xao” trở đi
+ Cuộc sống đơn sơ của dì Mây ở quê
- Phần 3: Từ đoạn “ở phía cuối con đường về bến”
+ Dì Mây hỗ trợ cô Thanh (vợ chú San) trong việc sinh nở
- Phần 4: Các phần còn lại
+ Những phẩm chất đáng quý của dì Mây
→ Tác giả đã khéo léo xây dựng cốt truyện bằng cách kết hợp nhiều sự kiện và tình huống bất ngờ, tạo nên những đỉnh điểm kịch tính và hấp dẫn. Những yếu tố này không chỉ làm tăng tính giải trí mà còn giữ được sự quan tâm của độc giả.
Tác giả đã khéo léo tạo ra những tình huống bất ngờ, khiến câu chuyện trở nên lôi cuốn và gây hứng thú cho người đọc. Sự phong phú và đa dạng của các sự kiện trong cốt truyện giúp duy trì sự tò mò và sự quan tâm của độc giả, kích thích họ tiếp tục theo dõi để khám phá những diễn biến mới.
Câu 2 (trang 50 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2):
Nhân vật chính trong câu chuyện này là ai?
Trả lời:
- Nhân vật trung tâm trong câu chuyện là dì Mây.
Câu 3 (trang 50 sách giáo khoa Ngữ văn lớp 10 Tập 2):
Phân tích và làm rõ tính cách cùng phẩm chất của nhân vật dì Mây qua các tình huống và sự kiện nổi bật trong truyện. Đưa ra nhận xét về cuộc đời và đặc điểm tính cách của dì Mây.
Trả lời:
Dì Mây trở lại ngôi làng vào một ngày đầy ý nghĩa, khi người yêu cũ của cô bắt đầu một cuộc sống mới với việc kết hôn. Ngày trở về, dì Mây không còn giữ được vẻ đẹp và sự quyến rũ như trước. Những năm tháng chiến đấu đã lấy đi tuổi trẻ và nhan sắc của cô, để lại những vết thương lòng và cơ thể đầy đau đớn.
Gia đình và người thân dường như đã quên lãng dì Mây giữa dòng đời vội vã và những thay đổi của cuộc sống. Cô trở về trong sự lãng quên, không ai nhớ đến người chiến sĩ dũng cảm từng trở về từ chiến trường. Những vết thương trên cơ thể cô, như những ký ức đau đớn, lại càng nhức nhối mỗi khi thời tiết thay đổi.
Dì Mây sống đơn độc bên chiếc nạn gỗ cũ kỹ, bên cạnh là hình ảnh con búp bê im lặng, phản ánh sự cô đơn và lãng quên. Cuộc đời cô như một cuộc chiến đấu không ngừng với nỗi đau và sự buồn tủi. Mỗi ngày, dì phải đối mặt với những sự trớ trêu của số phận, sống trong nỗi mất mát và những nỗi đau không thể diễn tả. Chiến tranh đã cướp đi nhiều hơn những nguyên tắc quân sự từ dì Mây; nó còn lấy đi tuổi trẻ, nhan sắc và tình yêu, để lại cho cô một cuộc sống cô đơn trên đỉnh núi, với nỗi buồn không có hồi kết.
Câu 4 (trang 50 sách Ngữ văn lớp 10 Tập 2):
Phân tích và đánh giá phong cách miêu tả của tác giả (bao gồm tả cảnh và diễn biến tâm lý của các nhân vật) trong truyện ngắn 'Người ở bến sông Châu'.
Trả lời:
* Hoàn cảnh
- Trước khi lên đường xung phong
+ Dì Mây đã có một mối tình đẹp và trong sáng với chú San.
+ Tuy nhiên, hai người phải chia tay vì chú San đi học nghề ở nước ngoài, còn dì Mây thì tình nguyện làm y sĩ tại Trường Sơn.
→ Mỗi người theo đuổi con đường riêng
- Khi trở về từ chiến trường đầy khói lửa
+ Dì Mây bị thương ở chân do đạn, phải tập đi khập khiễng.
+ Ngày dì Mây trở về, chú San đã kết hôn với người khác.
→ Dì Mây phải đối mặt với hoàn cảnh đầy đau khổ, bất công và tủi hổ.
* Ngoại hình
- Trước khi xung phong ra trận
+ Tóc dì Mây dài, đen và mượt mà.
+ 'Dì Mây là người đẹp nhất trong làng, nhiều chàng trai ra bến sông lén lút nhìn dì tắm,”
- Khi trở về từ chiến trường đầy khói lửa
+ Mái tóc dì giờ đã trở nên xơ xác và thưa thớt.
→ Cuộc chiến đã cướp đi sự tươi trẻ và vẻ đẹp của những thiếu nữ đôi mươi.
* Tính cách và phẩm chất
- Quyết đoán và kiên định
+ Dì Mây thể hiện sự quyết đoán mạnh mẽ, chứng minh bản lĩnh và sự kiên cường của người phụ nữ. Dì từ chối thẳng thừng lời đề nghị của chú San về việc làm lại từ đầu.
+ Dù tình huống không như mong muốn, dì Mây vẫn chấp nhận phần thiệt thòi về mình, chỉ mong rằng mình được hiểu và đồng cảm với sự khổ cực.
- Vượt qua thử thách và hoàn cảnh
+ Dù phải dùng chân giả, dì Mây vẫn tận tình giúp ông chèo đò.
+ Dì Mây tiếp tục cuộc sống sau những cú sốc tinh thần nặng nề.
- Tình yêu thương và lòng tốt bụng
+ Dì Mây không bao giờ lấy tiền từ các học sinh cấp 3 khi đi đò, thể hiện sự chân thành và lòng tốt.
+ Khi dì Mây giúp đỡ cô Thanh (vợ chú San) trong lúc sinh khó, mặc dù hoàn cảnh khó khăn, dì không ngần ngại, ngay lập tức hỗ trợ cô Thanh vượt qua cơn nguy hiểm, đảm bảo mẹ tròn con vuông. Điều này phản ánh phẩm chất tốt bụng và sự quan tâm của dì Mây đối với người khác.
→ Dì Mây hiện lên với nhiều phẩm chất cao cả và tốt đẹp, là hình mẫu của những người phụ nữ từ chiến tranh trở về, mạnh mẽ và kiên cường, nhưng vẫn tràn đầy tình yêu thương và lòng vị tha.
Câu 5 (trang 50 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2):
Câu chuyện diễn ra trong những bối cảnh và thời điểm nào? Tìm hiểu ý nghĩa của các hình ảnh dòng sông, con đò, và cây cầu xuất hiện trong truyện.
Trả lời:
- Câu chuyện diễn ra trong các bối cảnh và thời điểm sau đây:
+ Bối cảnh: Dòng sông, con đò, cây cầu
+ Thời gian: Ngày dì Mây trở về, lúc chập tối, đêm, sáng sớm, chiều tà, đêm mưa, tháng ba, cuối thu, đêm trên sông Châu.
- Ý nghĩa của hình ảnh dòng sông, con đò, cây cầu trong truyện.
+ Những hình ảnh dòng sông, con đò, cây cầu đóng vai trò là nhân chứng quan trọng, ghi lại mọi biến cố và thăng trầm của cuộc sống người dân nơi đây.
+ Hơn thế nữa, chúng còn là những chứng nhân âm thầm của cuộc đời nhân vật chính. Dòng sông Châu ghi dấu tình yêu đẹp đẽ, trong sáng giữa chú San và dì Mây, bến đò là nơi dì Mây chèo đò đưa chú San đi học và cũng là nơi đón dì Mây trở về từ chiến trường. Dòng sông chứng kiến và cảm thông với số phận nghiệt ngã của dì Mây, đặc biệt là khi chú San kết hôn vào đúng ngày dì trở về.
Câu 6 (trang 50 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2):
Nhận xét về góc nhìn và người kể chuyện trong văn bản.
Trả lời:
Trong truyện ngắn 'Người ở bến sông Châu' của Sương Nguyệt Minh, tác giả đã khéo léo lựa chọn quan điểm và cảm xúc của nhân vật Mai để kể chuyện. Sự kết hợp giữa góc nhìn của nhân vật và người kể chuyện tạo nên một không khí nghệ thuật đặc sắc và sâu lắng.
Tác giả không chỉ đơn thuần là người kể chuyện mà còn trở thành một nhân vật thứ ba, thâm nhập vào nội tâm của Mai. Người đọc trải nghiệm hành trình từ cái nhìn bên ngoài của tác giả đến sự cảm nhận sâu sắc của nhân vật chính, tạo ra sự chuyển đổi tinh tế giữa hai góc nhìn để khám phá sâu hơn tâm lý và cảm xúc của nhân vật.
Từ góc nhìn bên ngoài, tác giả có khả năng làm nổi bật những chi tiết, tình huống hoặc cảm xúc mà Mai có thể không nhận ra hoặc không muốn thừa nhận. Ngược lại, khi chuyển sang cái nhìn của Mai, người đọc được đắm chìm trong thế giới tâm lý phức tạp của nhân vật, nơi những suy nghĩ và cảm xúc trở nên rõ ràng và gần gũi.
Phương pháp này không chỉ làm phong phú thêm chiều sâu của tác phẩm mà còn thách thức người đọc suy ngẫm và đồng cảm với nhân vật. Sự kết hợp của các góc nhìn nghệ thuật tạo nên một bức tranh sống động và chân thực về cuộc sống và tình cảm trong 'Người ở bến sông Châu.'
Câu 7 (trang 50 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2):
Theo bạn, vấn đề chính của truyện ngắn này là gì? Vấn đề đó có ý nghĩa như thế nào đối với cuộc sống hiện tại? Hãy viết một đoạn văn khoảng 6 - 8 dòng.
Trả lời:
Truyện ngắn 'Người ở bến sông Châu' không chỉ mang đến sự giải trí mà còn khắc họa một bức tranh tinh tế về những giá trị nhân văn sâu sắc. Tác phẩm mở ra một cái nhìn chân thực về những đau khổ do chiến tranh gây ra, nơi con người không chỉ phải gánh chịu tổn thất về thể xác mà còn phải đối mặt với những nỗi đau tinh thần khó lòng diễn tả.
Đối với chúng ta, những người sống trong thời đại hòa bình và tự do, có lẽ ít khi phải trải qua những tổn thất to lớn do chiến tranh. Do đó, câu chuyện này là một lời nhắc nhở quý giá về việc trân trọng hòa bình, không gian tự do và tình yêu thương xung quanh. Đồng thời, chúng ta cũng cần tri ân những anh hùng đã hy sinh để mang lại cuộc sống yên bình cho thế hệ hôm nay.