Buzz
I. Tổng quan về tác giả Sê-khốp
- An-tôn Páp-lô-vích Sê-khốp (1860 - 1904) là một nhà văn lỗi lạc người Nga, sinh ra và lớn lên trong một gia đình buôn bán nhỏ tại thị trấn Ta-gan-rốc, bên bờ sông A-dốp.
- Năm 1884, Sê-khốp tốt nghiệp khoa Y tại Đại học Tổng hợp Mát-xcơ-va. Ông vừa hành nghề bác sĩ nông thôn, vừa viết báo và sáng tác văn học, đồng thời tham gia tích cực vào các hoạt động xã hội, giáo dục và văn hóa.
- Năm 1887, ông được trao Giải thưởng Puskin bởi Viện Hàn lâm Khoa học Nga. - Đến năm 1900, Sê-khốp được vinh danh là Viện sĩ danh dự của Viện Hàn lâm Khoa học Nga.
- Một số tác phẩm nổi bật: Truyện ngắn và truyện vừa: Anh béo và anh gầy, Con kỳ nhông, Phòng số 6, Đảo Xa-kha-lin… Kịch: Hải âu, Cậu bé Va-nhi-a, Ba chị em, Vườn anh đào…
=> Sê-khốp là một trong những đại biểu quan trọng nhất của văn học hiện thực Nga cuối thế kỷ XIX, đồng thời là một nhà cách tân vĩ đại trong thể loại truyện ngắn và kịch.
II. Tổng quan về tác phẩm 'Người trong bao'
1. Hoàn cảnh ra đời
- Tác phẩm 'Người trong bao' (1898) được viết khi nhà văn đang điều trị tại I-an-ta, trên bán đảo Crưm bên biển Đen.
- Vào thời điểm đó, xã hội Nga đang sống trong bầu không khí chuyên chế nặng nề cuối thế kỷ XIX, nơi đã sinh ra nhiều kiểu người kỳ lạ.
- Nguyễn Tuân đã khen ngợi rằng: “Truyện Bê-li-cốp là một kiệt tác đả kích ở mức cao nhất: các nhân vật và tên tuổi đã trở thành biểu tượng, vẫn có sức ảnh hưởng lớn đến ngày nay”.
2. Bố cục
Bao gồm 3 phần:
Phần 1: Cuộc đối thoại giữa bác sĩ I-van I-va-nứt và thầy giáo Bu-rơ-kin.
Phần 2: Tính cách và đời sống của Bê-li-cốp.
Phần 3: Những nhận xét của bác sĩ I-van I-va-nứt.
3. Tóm tắt
Bê-li-cốp, một giáo viên dạy tiếng Hy Lạp, nổi tiếng vì sự kỳ quái của mình. Dù trời có đẹp đến đâu, hắn luôn đi giày cao su, cầm ô và mặc áo bành tô ấm cốt bông. Hắn luôn có khát vọng mạnh mẽ để thu mình vào một lớp vỏ bảo vệ khỏi mọi tác động bên ngoài. Lối sống của Bê-li-cốp cũng ảnh hưởng đến những người xung quanh, khiến họ sống rụt rè và e sợ như hắn. Dù sống khép kín, Bê-li-cốp vẫn nghĩ đến việc kết hôn với Va-ren-ca, em gái của Cô-va-len-cô, một giáo viên mới. Nhưng sau khi nhận bức tranh châm biếm “Một người tình si”, hắn bất ngờ khi thấy Va-ren-ca và chị gái phóng xe đạp. Tối đó, Bê-li-cốp đến nhà Va-ren-ca để phản đối và bị xô ngã xuống cầu thang bởi Cô-va-len-cô. Va-ren-ca cười chế nhạo khiến Bê-li-cốp cảm thấy xấu hổ và vội vã rời khỏi. Một tháng sau, Bê-li-cốp qua đời, và mọi người cảm thấy nhẹ nhõm, nhưng cuộc sống lại nhanh chóng trở lại như cũ.
4. Giá trị nội dung
Tác phẩm 'Người trong bao' của Sê-khốp mang đến cho người đọc một trải nghiệm đầy cảm xúc, vừa hài hước vừa đau thương, đồng thời khiến người ta suy ngẫm về một cuộc đời vô nghĩa. Qua câu chuyện, nhà văn không chỉ phản ánh chân thực xã hội Nga thời bấy giờ mà còn khéo léo gửi gắm thông điệp: Hãy nhìn cuộc sống với sự lạc quan và giữ tâm không phê phán hay so đo. Nếu cảm thấy cuộc sống không hạnh phúc, nguyên nhân không phải do người khác mà chính là ở tâm trạng của ta.
5. Giá trị nghệ thuật
- Giọng văn kể bình tĩnh, khách quan nhưng ẩn chứa nhiều trăn trở và bức xúc.
- Nhân vật được xây dựng vừa cụ thể vừa khái quát, tính cách kỳ quặc nhưng vẫn chân thực.
- Hình ảnh cái bao và câu nói lặp lại của nhân vật cho thấy sự thiếu giá trị nghệ thuật.
III. Soạn bài 'Người trong bao' một cách ngắn gọn và đầy đủ nhất
Câu 1. Nhân vật Bê-li-cốp được khắc họa như thế nào? Lựa chọn một số chi tiết nổi bật về tính cách của Bê-li-cốp. Lối sống của Bê-li-cốp đã tác động như thế nào đến tinh thần và hoạt động của các giáo viên cũng như cư dân thành phố?
* Ngoại hình:
- Khuôn mặt: ẩn trong cổ áo bành tô cao và đôi mắt đeo kính râm.
- Trang phục: luôn khoác áo đen, đi giày cao su, mặc áo bông chần và đeo kính râm.
- Đồ dùng: cái ô, đồng hồ quả quýt, và một chiếc dao nhỏ để gọt bút chì... tất cả đều được cất trong bao.
=> Ngoại hình kỳ dị, luôn ẩn mình trong một “cái bao”, không dám đối diện với thực tại, chỉ biết “trốn tránh cuộc sống thực”.
* Tính cách:
- Rụt rè, e ngại giao tiếp: “thu mình vào trong lớp vỏ, tạo cho mình một cái bao bảo vệ khỏi mọi tác động bên ngoài”, thậm chí suy nghĩ cũng giấu kín, không bao giờ dám bày tỏ ý kiến về bất kỳ vấn đề nào.
- Trốn tránh hiện thực, ca ngợi quá khứ - say mê dạy và ca tụng tiếng Hy Lạp cổ.
- Luôn giữ vững lập trường, tôn sùng cấp trên và các chỉ thị một cách máy móc và thiếu sáng tạo.
- Sống khép kín và luôn cảm thấy lo sợ: ở nhà, hắn đóng cửa chặt, cài then, phòng ngủ chật hẹp như cái hộp, khi ngủ luôn kéo chăn trùm kín đầu. Câu nói thường gặp: “nhỡ có chuyện gì xảy ra”- tự tưởng tượng những điều xấu.
- Lối sống đó đã tác động đến những người xung quanh: họ cảm thấy sợ hãi hắn. => Bê-li-cốp đại diện cho một kiểu người và hiện tượng xã hội đang tồn tại trong giới trí thức Nga cuối thế kỷ XIX.
Câu 2. Tại sao Bê-li-cốp lại qua đời? Giải thích thái độ và cảm xúc của mọi người đối với Bê-li-cốp khi hắn còn sống và sau khi hắn đã qua đời. Những cảm xúc và thái độ này phản ánh điều gì?
- Nguyên nhân cái chết của Bê-li-cốp là do bị ngã sau khi bị Cô-va-len-cô đẩy, khiến anh mắc bệnh nghiêm trọng mà không chữa trị. Anh cũng bị sốc trước hành động và thái độ của chị em Cô-va-len-cô, đặc biệt là khi nghe tiếng cười của Va-ren-ca.
- Thái độ và cảm xúc của mọi người đối với Bê-li-cốp khi còn sống là sự sợ hãi, ghét bỏ, và bị ám ảnh. Sau cái chết của anh, mọi người cảm thấy nhẹ nhõm và thoải mái. Tuy nhiên, cuộc sống nhanh chóng trở lại với sự nặng nề, u ám và tẻ nhạt như trước.
=> Những thái độ và cảm xúc này cho thấy lối sống bị bó buộc của Bê-li-cốp đã làm ô nhiễm và đầu độc không khí trong sạch, lành mạnh của đạo đức, văn hóa và tiến bộ của Nga thời bấy giờ.
Câu 3. Phân tích ý nghĩa tư tưởng và nghệ thuật của hình ảnh ‘cái bao’; từ đó khái quát chủ đề tư tưởng của truyện ngắn ‘Người trong bao’.
* Ý nghĩa tư tưởng và nghệ thuật của hình ảnh cái bao:
- Nghĩa đen: Đồ dùng để chứa đựng và gói hàng hóa, có thể là túi hoặc hộp.
- Nghĩa bóng: Lối sống và tính cách của Bê-li-cốp.
=> Hình ảnh ‘cái bao’ tượng trưng cho kiểu người sống trong sự bó buộc, lối sống này đã và đang hiện diện ở Nga vào cuối thế kỷ XIX.
* Chủ đề tư tưởng của truyện:
- Chỉ trích lối sống nhút nhát, yếu đuối, bảo thủ và ích kỷ của một bộ phận trí thức Nga cuối thế kỷ XIX.
- Đồng thời, đây cũng là lời cảnh tỉnh: “Chúng ta không thể tiếp tục sống như vậy mãi được”.
Câu 4. Theo bạn, truyện ngắn “Người trong bao” có những điểm nổi bật nào về mặt nghệ thuật? (cách kể chuyện; chọn ngôi kể, giọng kể; xây dựng nhân vật, biểu tượng...)
- Ngôi kể: Ngôi thứ nhất (người kể dùng ‘tôi’) mang đến cảm giác chân thực và gần gũi.
- Giọng kể: vừa châm biếm mỉa mai vừa mang âm hưởng buồn rầu.
- Nghệ thuật xây dựng nhân vật: Từ diện mạo đến tính cách đều đầy tính quái dị.
- Sự tương phản giữa: Bê-li-cốp và các chị em Va-ren-ca. Bê-li-cốp và những người xung quanh anh.
- Nghệ thuật xây dựng biểu tượng: Hình ảnh cái bao mang tính biểu trưng rõ nét.
- Phương pháp xây dựng nhân vật điển hình: Bê-li-cốp đại diện cho kiểu người, hiện tượng xã hội, và lối sống thu mình nhút nhát, vô vị và ngột ngạt.
- Phương pháp xây dựng biểu tượng: Cái bao là biểu tượng đặc trưng trong truyện, đại diện cho lớp vỏ cách biệt với thế giới bên ngoài và lối sống tự thu mình đáng chỉ trích.
Câu 5. Thảo luận về ý nghĩa thời sự của truyện ngắn ‘Người trong bao’.
- Lối sống thu mình vẫn còn phổ biến trong xã hội ngày nay; ca ngợi những giá trị đã lỗi thời và từ chối tiếp nhận cái mới.
- Trong thực tế, có nhiều người vì sợ hãi mà nịnh bợ cấp trên và tự tạo cho mình những lớp vỏ bảo vệ để cảm thấy an toàn.
- Đối với xã hội Nga thời đó: Truyện phản ánh gián tiếp bầu không khí ngột ngạt của nền chuyên chế cuối thế kỷ XIX, khiến con người sống trong sự hèn nhát, thảm hại và sợ hãi.
- Đối với thời đại hiện nay: Kiểu người như Bê-li-cốp vẫn còn tồn tại, nhiều người sống trong vỏ bọc khiến cuộc đời trở nên vô nghĩa và xã hội trở nên trì trệ.
