Buzz
1. Soạn bài Những cái nhìn hạn hẹp: Chuẩn bị đọc
Câu 1: Nhìn lên bầu trời từ các góc độ khác nhau, ta có thể thấy những điều thú vị và đặc biệt.
Từ dưới mặt đất, bầu trời hiện lên rộng lớn và xa vời. Với vẻ đẹp bao la không giới hạn, nó giống như một bức tranh màu xanh không có điểm kết thúc.
Từ đỉnh núi, bầu trời trở nên gần gũi hơn, như một vòm xanh mướt phủ trùm toàn cảnh. Ở vị trí này, bầu trời có vẻ như có thể với tới, mang đến cảm giác thu hút và gần gũi hơn.
Khi đứng bên trong một ngôi nhà và nhìn ra ngoài qua một cửa sổ nhỏ hẹp, bầu trời chỉ hiện lên như một mảnh nhỏ bé bên ngoài khung cửa. Cảm giác lúc này trở nên hạn chế và bị giới hạn.
Câu 2: Qua phim ảnh và sách vở, chúng ta có thể tưởng tượng các ông thầy bói ngày xưa như thế nào.
Trong trí tưởng tượng, các ông thầy bói xưa thường được miêu tả là những người cao tuổi với vẻ ngoài lạnh lùng và bí ẩn. Họ thường mặc áo màu đen, tạo nên một ấn tượng sâu sắc và trang nghiêm.
Đôi mắt của họ thường bị che khuất, làm tăng thêm sự bí ẩn. Họ có thể dựa vào việc cầm tay, sờ vào mặt hay đồ vật của người khác để đoán vận mệnh hoặc tiên tri tương lai. Sự huyền bí và quyền năng của họ được thể hiện qua hành động, khiến người khác vừa kinh ngạc vừa sợ hãi.
2. Soạn bài Những cái nhìn hạn hẹp: Khám phá văn bản
Câu 1 (trang 34, SGK Ngữ văn 7 tập 1) Tại sao chú ếch lại nghĩ rằng bầu trời là cái vung và mình là chúa tể?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ văn bản Ếch ngồi đáy giếng
Lời giải chi tiết: Chú ếch tưởng bầu trời là cái vung và mình là chúa tể vì chú đã sống lâu trong một cái giếng hẹp, chỉ có vài con vật nhỏ như nhái, cua, ốc xung quanh. Khi nó kêu lên, các con vật nhỏ này đều hoảng sợ, tạo nên cảm giác chú là kẻ quyền lực trong cái không gian nhỏ hẹp ấy.
Câu 2 (trang 35, SGK Ngữ văn 7 tập 1) Nếu chỉ dùng tay để “xem voi”, kết quả sẽ như thế nào?
Phương pháp giải: Đọc kỹ văn bản Thầy bói xem voi
Lời giải chi tiết: Khi chỉ dùng tay để “xem voi”, kết quả thu được sẽ không đầy đủ và chính xác, mỗi người sẽ có cách hiểu và nhận định khác nhau.
3. Soạn bài Những cái nhìn hạn hẹp: Phần Suy ngẫm và phản hồi
Câu 1 (trang 35, SGK Ngữ văn 7 tập 1) Tóm tắt nội dung và xác định đề tài của hai văn bản trên
Phương pháp giải: Xem xét chi tiết chính trong văn bản và tóm tắt nội dung, sử dụng kiến thức Ngữ văn để xác định đề tài.
Lời giải chi tiết:
| Tóm tắt | Đề tài | |
| Ếch ngồi đáy giếng | Một con ếch sống trong giếng đã lâu ngày. Nó cứ nghĩ mình là chúa tể, còn bầu trời chỉ là chiếc vung. Mỗi khi cất tiếng kêu, thấy các con vật bé nhỏ xung quanh đều khiếp sợ, ếch ta tưởng mình là chúa tể thế giới. Đến khi mưa to, nước dâng lên, ếch ra khỏi giếng, đi lại nghênh ngang, không để ý đến xung quanh, nên bị một con trâu đi qua dẫm bẹp. | Năm ông thầy bói mù góp tiền biếu người quản tượng để cho xem con voi có hình thù thế nào. Mỗi ông sờ một bộ phận của con voi. Ông sờ vòi bảo con voi sun sun như con đỉa; ông sờ ngà bảo con voi chần chẫn như cái đòn càn; ông sờ tai bảo con voi như cái quạt thóc; ông sờ chân nói con voi như cột đình; ông sờ đuôi lại bảo con voi tua tủa như cái chổi sể cùn. Năm ông cãi nhau rồi đánh nhau toác đầu chảy máu. |
| Thầy bói xem voi | Phê phán thói huênh hoang, kiêu ngạo, tầm hiểu biết hạn hẹp, không coi ai ra gì. Bài học về tính khiêm nhường, không được chủ quan và luôn luôn phải tìm tòi, học hỏi, mở rộng tầm hiểu biết | Phải biết nhìn sự vật dưới cái nhìn khách quan, toàn diện nhất; không nên đánh mọi việc với cái nhìn phiến diện, một chiều |
Câu 2 (trang 35, SGK Ngữ văn 7 tập 1)
Để phơi bày những sai lầm của nhân vật, tác giả thường đặt nhân vật đó vào tình huống dễ dẫn đến lỗi lầm. Trong văn bản Êch ngồi đáy giếng, Thầy bói xem voi, tình huống cụ thể là gì?
Phương pháp giải:
Lời giải chi tiết:
Tình huống trong văn bản:
- Êch ngồi đáy giếng: Con ếch quen sống trong đáy giếng, khi nước dâng lên mặt đất, nó vẫn giữ thói quen kiêu ngạo, xem bầu trời như cái vung và bản thân như chúa tể, kết quả bị trâu dẫm chết.
- Thầy bói xem voi: Năm thầy bói mù tụ tập để khám phá hình dáng của con voi. Mỗi người chỉ sờ một phần khác nhau và mỗi người có một ý kiến riêng, dẫn đến cãi vã dữ dội và đánh nhau đến đổ máu.
Câu 3 (trang 36, SGK Ngữ văn 7 tập 1)
Nêu cảm nhận của bạn về nhân vật con ếch (trong Êch ngồi đáy giếng) và năm ông thầy bói (trong Thầy bói xem voi). Những nhân vật này thể hiện đặc điểm gì của các nhân vật trong truyện ngụ ngôn?
Phương pháp giải:
Xem lại các chi tiết miêu tả từng nhân vật, chia sẻ cảm nhận cá nhân về các nhân vật đó. Từ đó, xác định các đặc điểm chung của nhân vật trong truyện ngụ ngôn.
Lời giải chi tiết:
- Êch ngồi đáy giếng: là một con vật nhỏ, kiêu ngạo và tự mãn, có tầm nhìn hạn hẹp và thiếu hiểu biết, suy nghĩ nông cạn và hời hợt.
- Thầy bói xem voi: Là những người mù, không có việc làm, thiếu hiểu biết, bảo thủ, tự cho mình là đúng và không lắng nghe ý kiến của người khác.
- Các nhân vật này thể hiện những đặc điểm gì của nhân vật trong truyện ngụ ngôn?
+ Nhân vật trong truyện ngụ ngôn có thể là động vật hoặc con người.
+ Nhân vật thường không có tên riêng mà được gọi bằng các danh từ như: con ếch, cua, ốc, thầy bói,…
+ Các nhân vật không được miêu tả chi tiết về ngoại hình.
+ Sử dụng các nhân vật trong truyện ngụ ngôn để truyền đạt bài học về ứng xử hoặc các vấn đề đạo đức của con người.
Câu 4 (trang 36, SGK Ngữ văn 7 tập 1)
Những bài học nào em rút ra từ các truyện Êch ngồi đáy giếng và Thầy bói xem voi?
Phương pháp giải: Đọc kỹ hai văn bản để tìm ra các bài học rút ra.
Lời giải chi tiết:
| Ếch ngồi đáy giếng | Thầy bói xem voi | |
| Bài học | - Sự quan trọng của hoàn cảnh sống sẽ tác động đến suy nghĩ, lối sống của mỗi người. - Phê phán những người có thái độ cao ngạo, coi thường người khác, chủ quan, suy nghĩ thiếu hiểu biết, nông cạn,… - Mỗi người cần biết khiêm tốn, không được chủ quan, huênh hoang, coi mình là nhất. - Ở trong bất cứ hoàn cảnh nào cũng cần có sự thích nghi, luôn luôn tìm tòi, học hỏi và mở rộng tầm hiểu biết của bản thân. | - Cách nhìn nhận, đánh giá sự việc trong cuộc sống. - Phải biết nhìn sự vật dưới cái nhìn khách quan, toàn diện nhất; không nên đánh mọi việc với cái nhìn phiến diện, một chiều. - Phải có sự thấu hiểu, tôn trọng, lắng nghe ý kiến của người khác. |
Câu 5 (trang 36, SGK Ngữ văn 7 tập 1)
Theo em, việc hiểu một truyện ngụ ngôn khác với việc hiểu một truyện cổ tích như thế nào?
Phương pháp giải: Dựa vào kiến thức cá nhân và những gì đã học về truyện cổ tích và truyện ngụ ngôn, phân tích sự khác biệt trong cách đọc và hiểu hai thể loại này.
Lời giải chi tiết:
| Truyện cổ tích | Truyện ngụ ngôn |
| - Xoay quanh cả cuộc đời nhân vật để rút ra bài học lớn về đạo lý, cách sống | - Xoay quanh một tình huống để rút ra bài học |
| - Dùng kết cục, cuộc đời của nhân vật để răn dạy về cách sống | - Mượn tiếng cười hài hước để phê phán các thói hư tật xấu |
Câu 6 trang 36 Ngữ văn 7 Tập 1 Chân trời sáng tạo
Hãy thực hiện các yêu cầu sau:
- Tìm kiếm và thu thập các văn bản truyện ngụ ngôn cùng với hình ảnh, phim hoạt hình minh họa cho các câu chuyện đó (nếu có).
- Chia sẻ cảm nhận của bạn về một trong những truyện ngụ ngôn (đã học hoặc đã đọc) thông qua việc viết nhật ký đọc truyện, vẽ tranh minh họa, v.v.
Lời giải chi tiết:
- Thu thập:
Rùa và Thỏ
Cáo và Quạ
Lừa và Ngựa
Câu chuyện 'Rùa và Thỏ' là một ví dụ điển hình trong truyện ngụ ngôn, chứa đựng nhiều bài học sâu sắc. Trong câu chuyện, Thỏ tự mãn và chủ quan đã thua cuộc đua với Rùa, người luôn bền bỉ và chăm chỉ. Bài học từ câu chuyện này nhấn mạnh tầm quan trọng của sự kiên trì và nỗ lực không ngừng, đồng thời cảnh báo về việc không được coi thường người khác. Rùa dạy chúng ta rằng sự kiên nhẫn và cố gắng là chìa khóa để vượt qua thử thách và đạt được thành công.
4. Câu hỏi mở rộng tham khảo trong văn bản Những cái nhìn hạn hẹp
Câu 1. Giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật của văn bản Những cái nhìn hạn hẹp là gì?
Bài giải:
Giá trị nội dung:
- Câu chuyện 'Ếch ngồi đáy giếng': Chỉ trích cái nhìn hẹp hòi và kiêu ngạo của ếch, nhấn mạnh sự nghiêm trọng của kết cục khi không nhìn nhận thế giới một cách toàn diện.
- Câu chuyện 'Thầy bói xem voi': Châm biếm cách hiểu phiến diện của năm ông thầy bói về con voi, khuyên người ta cần có cái nhìn tổng quát và đầy đủ để hiểu rõ sự vật.
Giá trị nghệ thuật:
Các truyện thuộc thể loại ngụ ngôn, sử dụng ngôn ngữ dễ hiểu, lôi cuốn và hấp dẫn, tạo sự gần gũi với người đọc và người nghe.
Câu 2. Tóm tắt nội dung chính của văn bản 'Những cái nhìn hạn hẹp'?
Bài giải: Văn bản 'Những cái nhìn hạn hẹp' bao gồm hai câu chuyện ngụ ngôn ngắn gọn: 'Ếch ngồi đáy giếng' và 'Thầy bói xem voi'.
- Câu chuyện 'Ếch ngồi đáy giếng' kể về một con ếch sống trong giếng, tưởng mình mạnh mẽ cho đến khi ra ngoài phải nhận kết cục đau thương. Truyện chỉ trích cái nhìn hạn hẹp và kiêu ngạo của ếch, cho thấy hậu quả nghiêm trọng của sự tự mãn.
- Câu chuyện 'Thầy bói xem voi' kể về năm ông thầy bói mù sờ vào các bộ phận của con voi, mỗi người có một quan điểm khác nhau và cãi nhau vì cho rằng mình đúng. Câu chuyện châm biếm sự hiểu biết phiến diện của họ và khuyến khích cái nhìn tổng quát để hiểu rõ sự vật.
Câu hỏi 3: Khám phá về tác giả, tác phẩm, và cấu trúc đoạn trích 'Những cái nhìn hạn hẹp'
Đáp án:
A. Tác giả
Chưa có thông tin cụ thể
B. Tác phẩm
1. Nguồn gốc
- Xuất bản trong bộ Tập hợp văn học dân gian người Việt, tập 10, Truyện ngụ ngôn, do Nguyễn Xuân Kính chủ biên, NXB Khoa học xã hội, Hà Nội, 2003
2. Cấu trúc (2 phần)
- Phần 1 (từ đầu đến “con trâu đi qua dẫm bẹp”): Truyện Ếch ngồi đáy giếng
- Phần 2 (phần còn lại): Truyện Thầy bói xem voi
3. Tóm tắt
- Truyện Ếch ngồi đáy giếng: Một con ếch lâu năm sống trong giếng chỉ biết bầu trời là cái vung. Khi nước dâng cao, ếch rời khỏi giếng và đi lại đầy kiêu ngạo, không để ý đến xung quanh, kết quả bị một con trâu dẫm phải.
4. Thể loại: truyện ngụ ngôn
5. Phương thức biểu đạt: sử dụng tự sự kết hợp miêu tả và biểu cảm.
