Buzz
1. Nội dung chính của bài Những câu hát dân gian về vẻ đẹp của quê hương
Bài viết này bao gồm 4 bài ca dao với chủ đề ca ngợi vẻ đẹp của thiên nhiên, lịch sử, ẩm thực, và con người của quê hương, đất nước Việt Nam, với mỗi bài ca dao nhắc đến một địa danh khác nhau.
Bài ca dao 1 - Long Thành:
Bài hát này ca ngợi vẻ đẹp sôi động và phồn hoa của vùng đất Long Thành, với hình ảnh phố xá nhộn nhịp, đầy ắp cửa hàng và cuộc sống nhộn nhịp.
Bài ca dao 2 - Bạch Đằng: Bài hát này tôn vinh vẻ đẹp hùng vĩ và lịch sử oai hùng của sông Bạch Đằng, kể về các trận chiến lịch sử quan trọng và sự uy nghi của dòng sông.
Bài ca dao 3 - Bình Định: Bài hát này mô tả vẻ đẹp hùng vĩ của thiên nhiên, lịch sử hào hùng, ẩm thực đặc sắc và con người mạnh mẽ của Bình Định, với cảnh đồi núi, bờ biển và đời sống văn hóa độc đáo.
Bài ca dao 4 - Đồng Tháp Mười: Bài hát này ca ngợi vẻ đẹp rộng lớn, trù phú và yên bình của Đồng Tháp Mười, với cánh đồng lúa bát ngát, hệ thống kênh rạch và cuộc sống giản dị của người dân nơi đây.
Mỗi bài ca dao đều nhấn mạnh những đặc điểm độc đáo và vẻ đẹp riêng biệt của từng địa danh, tạo nên một bức tranh phong phú về vẻ đẹp quê hương Việt Nam.
1. Phần chuẩn bị đọc bài
Cụm từ 'vẻ đẹp quê hương' gợi cho em hình ảnh gì?
Hướng dẫn trả lời câu hỏi:
Khi nghĩ đến cụm từ 'vẻ đẹp quê hương', em thường hình dung những cảnh quan tuyệt vời của quê mình. Đó có thể là phong cảnh thiên nhiên hùng vĩ như đồi núi, rừng xanh mướt, hay bãi biển với cát trắng mịn. Nó còn gợi nhớ những làng quê yên ả, con đường nhỏ rợp hoa, và các nét văn hóa truyền thống độc đáo. Cụm từ này khơi dậy trong em cảm xúc sâu lắng về tình yêu và lòng tự hào đối với quê hương.
2. Phần trải nghiệm văn bản
Hãy tưởng tượng trang 62 Ngữ văn 6 Tập 1 - Chân trời sáng tạo
Qua câu ca dao, hình ảnh thành Thăng Long hiện ra trong tưởng tượng của em như thế nào?
Hướng dẫn trả lời câu hỏi:
Phồn hoa của thành Thăng Long
Phố xá đông đúc, đường phố vòng quanh khu thờ cúng
Qua câu ca dao 'Phồn hoa thứ nhất Long Thành, Phố giăng mắc cửi, đường quanh bàn cờ,' hình ảnh thành Thăng Long hiện ra trong tâm trí em như một bức tranh đầy màu sắc và sôi động, tạo cảm giác về một thành phố thịnh vượng và tràn đầy sức sống.
Cụm từ 'Phồn hoa thứ nhất Long Thành' gợi lên hình ảnh về sự giàu có và thịnh vượng của thành phố. Cảnh 'Phố giăng mắc cửi' mô tả sự nhộn nhịp và đông đúc của đô thị, với những con đường hẹp đầy cửa hàng và quán xá, còn 'Đường quanh bàn cờ' tạo ra hình ảnh về lưới đường phố phức tạp, được tổ chức bài bản, thể hiện sự quản lý hiệu quả và sự hòa hợp của thành phố. Tất cả tạo nên hình ảnh một Thăng Long hiện đại, sôi động và đa dạng văn hóa.
3. Suy ngẫm và phản hồi các câu hỏi liên quan đến bài Những câu hát dân gian về vẻ đẹp quê hương
Câu 1 trang 63 Ngữ văn 6 tập 1 - Chân trời sáng tạo: Hình ảnh kinh thành Thăng Long trong bài ca dao 1 có điểm gì nổi bật? Những từ như “phồn hoa thứ nhất Long Thành” và “người về nhớ cảnh ngẩn ngơ” thể hiện cảm xúc gì của tác giả về thành Long Thành?
Hướng dẫn trả lời câu hỏi:
Kinh thành Thăng Long được mô tả đặc biệt qua việc nêu chi tiết 36 phố phường, tạo nên một bức tranh rõ nét về vẻ đẹp và sự phồn thịnh của thành phố.
Các cụm từ như 'phồn hoa thứ nhất Long Thành' và 'người về nhớ cảnh ngẩn ngơ' thể hiện sự ngưỡng mộ và ấn tượng sâu sắc của tác giả về Thăng Long. 'Phồn hoa thứ nhất' phản ánh sự giàu có và nhộn nhịp, còn 'người về nhớ cảnh ngẩn ngơ' thể hiện sự ấn tượng mạnh mẽ và khó quên về vẻ đẹp của thành phố.
Tổng thể này tạo nên một hình ảnh sinh động và cuốn hút về kinh thành Thăng Long, mang lại cảm xúc vui tươi và hứng khởi cho người đọc.
Câu 2 trang 63 Ngữ văn 6 tập 1 - Chân trời sáng tạo:
Hướng dẫn trả lời câu hỏi:
Bài ca dao 2 khắc họa vẻ đẹp quê hương qua hình ảnh thiên nhiên và lịch sử oai hùng. Tác phẩm tập trung vào vẻ đẹp kiên cường của sông Bạch Đằng, chứng nhân của ba trận chiến lịch sử quan trọng và khởi nghĩa Lam Sơn.
Bài ca dao này thể hiện cảm xúc yêu mến và tự hào sâu sắc của tác giả về quê hương. Mô tả vẻ đẹp tự nhiên và sự kiện lịch sử vĩ đại là cách để bày tỏ lòng yêu nước và tự hào về di sản văn hóa, khơi gợi tình cảm mãnh liệt về quê hương trong tâm hồn người viết và người nghe.
Câu 3 trang 63 Ngữ văn 6 tập 1 - Chân trời sáng tạo: Em cảm nhận thế nào về vẻ đẹp của Bình Định qua bài ca dao 3? Xác định và nêu hiệu quả của biện pháp tu từ trong câu lục bát “Bình Định có núi Vọng Phu/ Có đầm Thị Nại, có cù lao Xanh.”
Hướng dẫn trả lời câu hỏi:
Vẻ đẹp của vùng đất Bình Định qua bài ca dao 3 được cảm nhận qua sự hùng vĩ, trung thành và sự đa dạng của cảnh sắc thiên nhiên và văn hóa.
Bình Định được miêu tả với các đặc điểm nổi bật như núi Vọng Phu, đầm Thị Nại, và cù lao Xanh. Cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ từ núi non đến đầm hồ vẽ nên một bức tranh phong phú và tuyệt đẹp về sự đa dạng của vùng đất này.
Câu lục bát 'Bình Định có núi Vọng Phu/ Có đầm Thị Nại, có cù lao Xanh' sử dụng biện pháp điệp từ 'có.' Điệp từ này tạo hiệu ứng liệt kê, làm nổi bật các đặc điểm nổi bật của Bình Định. Nó không chỉ miêu tả vẻ đẹp thiên nhiên mà còn tôn vinh sự độc đáo về lịch sử và văn hóa của vùng đất, giúp độc giả ghi nhớ và cảm nhận sự tự hào về quê hương.
Câu 4 trang 63 Ngữ văn 6 tập 1 Chân trời sáng tạo: Hãy chỉ ra những đặc điểm của thể thơ lục bát được thể hiện qua bài ca dao 3.
Hướng dẫn trả lời câu hỏi:
Đặc điểm của thể thơ lục bát trong bài ca dao 3:
- Cấu trúc: Mỗi cặp câu lục bát bao gồm một câu lục (6 chữ) và một câu bát (8 chữ). Trong bài ca dao 3, các cặp câu thường miêu tả các đặc trưng của vùng Bình Định.
- Quy tắc gieo vần:
+ Chữ thứ 6 của câu lục phải vần với chữ thứ 6 của câu bát ngay sau.
+ Chữ thứ 8 của câu bát phải vần với chữ thứ 6 của câu lục tiếp theo.
- Ngắt nhịp: Thơ lục bát thường có nhịp chẵn, ví dụ như 2/2/2, 2/4/2, hoặc 4/4.
- Thanh điệu: Trong thể thơ lục bát, cả câu lục và câu bát đều tuân theo quy tắc thanh điệu với sự sắp xếp: Tiếng 2 (B) - Tiếng 4 (T) - Tiếng 6 (B).
Những yếu tố này làm nổi bật và giữ gìn đặc trưng truyền thống của thể thơ lục bát trong bài ca dao 3, giúp bài thơ trở nên nhịp nhàng, dễ nhớ và đầy ấn tượng.
Câu 5 trang 63 Ngữ văn 6 tập 1 Chân trời sáng tạo: Những hình ảnh “cá tôm sẵn bắt, lúa trời sẵn ăn” phản ánh đặc điểm gì của vùng Tháp Mười? Từ đó, xác định cảm xúc của tác giả đối với vùng đất này.
Hướng dẫn trả lời câu hỏi:
Hình ảnh 'cá tôm sẵn bắt, lúa trời sẵn ăn' trong bài ca dao mô tả sự phong phú và dồi dào của nguồn tài nguyên tự nhiên ở Tháp Mười, nơi mà cá tôm và lúa trời phát triển mạnh mẽ mà không cần đến sự can thiệp của con người.
Tình cảm của tác giả đối với Tháp Mười qua hình ảnh này là sự quý mến và tự hào. Tác giả bày tỏ lòng trân trọng đối với nguồn tài nguyên phong phú của vùng, thể hiện sự kỳ vọng và tôn vinh quê hương. Câu này biểu thị tình cảm sâu sắc và sự gắn bó chặt chẽ của tác giả với Tháp Mười, nơi sự hòa hợp giữa thiên nhiên và cuộc sống là rõ nét.
Câu 6 trang 63 Ngữ văn 6 tập 1 Chân trời sáng tạo: Những nét đẹp nào của quê hương được thể hiện xuyên suốt qua bốn bài ca dao? Tác giả dân gian thể hiện tình cảm gì đối với quê hương và đất nước? Em dựa vào đâu để đưa ra nhận định đó?
Hướng dẫn trả lời câu hỏi:
Bốn bài ca dao phản ánh vẻ đẹp của quê hương qua cảnh sắc thiên nhiên hùng vĩ, con người mạnh mẽ và tâm hồn trung thành, truyền thống văn hóa phong phú và lịch sử đấu tranh hào hùng của dân tộc.
Tác giả dân gian thể hiện tình cảm yêu thương và tự hào sâu sắc đối với quê hương, đất nước qua việc mô tả các đặc điểm đẹp và độc đáo của từng địa danh, sự kiện lịch sử và nhân vật nổi tiếng. Cảm xúc này được truyền tải qua ngôn ngữ giàu hình ảnh và cảm xúc trong các bài ca dao.
Em đưa ra nhận định này dựa vào việc bốn bài ca dao thể hiện sự đa dạng của thiên nhiên, mô tả phong tục văn hóa và các sự kiện lịch sử quan trọng. Những yếu tố này kết hợp để tạo nên một bức tranh rõ nét về vẻ đẹp và giá trị của quê hương Việt Nam, đồng thời phản ánh tình cảm sâu sắc và niềm tự hào của tác giả đối với đất nước.
Câu 7 trang 63 Ngữ văn 6 tập 1 Chân trời sáng tạo: Điền vào bảng sau (làm vào vở) ít nhất một từ hoặc hình ảnh đặc sắc từ mỗi bài ca dao và giải thích lý do em chọn từ ngữ, hình ảnh đó.
| Bài ca dao | Từ ngữ hình ảnh "độc đáo" | Giải thích |
| 1 | ||
| 2 | ||
| 3 | ||
| 4 |
Học sinh tham khảo bảng sau:
| Bài cao dao | Từ ngữ hình ảnh "độc đáo" | Giải thích |
| 1 | "Phồn hoa thứ nhất Long Thành Phố giăng mắc cửi, đường quanh bàn cờ" | Gợi hình ảnh đông đúc, nhộn nhịp, giàu có, trù phú, náo nhiệt, đông vui của Thăng Long. |
| 2 | "Ba lần giặc đến, ba lần giặc tan" "Có ông Lê Lợi trong ngàn bước ra" | Khắc họa vẻ đẹp truyền thống đấu tranh chống giặc ngoại xâm hào hùng, lòng tự hào về lịch sử dân tộc. |
| 3. | "Được ăn bí đỏ nấu canh nước dừa" | Thể hiện vẻ đẹp ẩm thực truyền thống giản dị, đặc sắc, thấm đượm tình quê hương. |
| 4 | "Cá tôm sẵn bắt, lúa trời sẵn ăn" | Khắc họa nét đẹp thiên nhiên trù phú, sung túc của làng quê, và niềm yêu quý, tự hào về quê hương. |
Câu 8 trang 63 Ngữ văn 6 tập 1 Chân trời sáng tạo: Trong bốn bài ca dao đã học, bài nào là bài em yêu thích nhất? Giải thích lý do lựa chọn của em.
Hướng dẫn trả lời câu hỏi:
Bài ca dao thứ ba là bài em yêu thích nhất. Qua bài thơ này, em cảm nhận rõ ràng vẻ đẹp tâm hồn và lòng trung thành của người Bình Định. Hình ảnh núi Vọng Phu không chỉ là một cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ, mà còn biểu trưng cho sự kiên cường và lòng trung hiếu của người dân nơi đây. Đồng thời, những chiến công lừng lẫy của nghĩa quân Tây Sơn gắn liền với đầm Thị Nại làm nổi bật truyền thống anh hùng của vùng đất Bình Định. Tất cả các yếu tố này kết hợp để tạo nên một bức tranh tinh tế và sâu sắc về vẻ đẹp toàn diện của quê hương, thể hiện niềm kiêu hãnh và tình yêu sâu đậm của người Bình Định đối với quê hương.
