Buzz
Văn bản “Nỗi Niềm Tương Tư” được trích từ truyện thơ Bích Câu Kì Ngộ, là một phần của chương trình học môn Ngữ Văn Lớp 11.
Mytour giới thiệu tài liệu Soạn Văn 11: Nỗi Niềm Tương Tư. Các bạn học sinh có thể tham khảo ngay sau đây.
Soạn bài Nỗi Niềm Tương Tư
1. Chuẩn bị
- Một số lưu ý:
- Văn bản “Nỗi Niềm Tương Tư” được trích từ truyện thơ Bích Câu Kì Ngộ. Tiêu đề của văn bản do người biên soạn sách đặt.
- Đặc điểm của truyện thơ được thể hiện trong văn bản: Chủ đề về tình yêu lứa đôi; Nhân vật được mô tả qua ngoại hình, lời nói, hành động; Ngôn ngữ đầy cảm xúc…
- Nội dung: Đoạn trích diễn tả tâm trạng của nhân vật Tú Uyên sau khi gặp người đẹp tại hội chùa Ngọc Hồ.
- Điểm tương đồng và khác biệt của truyện thơ Nôm và truyện thơ dân gian:
- Tương đồng: Cốt truyện gồm 3 phần (Gặp gỡ - Thử thách - Đoàn tụ); Nhân vật phân theo chính diện - phản diện, được miêu tả chủ yếu qua diện mạo bên ngoài.
- Khác biệt: Truyện thơ dân gian: sáng tác cộng đồng, truyền bá bằng lời nói, phản ánh một cách toàn diện (gồm cả khía cạnh văn học và văn hóa, kết hợp cả hình thức trình bày), ngôn ngữ thể hiện bản sắc dân tộc, giàu cảm xúc và hình ảnh; Truyện thơ Nôm được viết bằng chữ Nôm, ngôn ngữ sử dụng thường là gián tiếp.
- Thể thơ lục bát, bao gồm 678 câu.
- Tác giả Vũ Quốc Trân (sinh sống khoảng thế kỉ XIX, nguyên quán Hải Dương, cư trú Hà Nội).
2. Đọc hiểu
Xác định những biện pháp nghệ thuật được áp dụng trong đoạn trích.
- Nhân hóa: “Trăng buồn về nơi nguồn gốc”, “Bướm kia ôm sầu vào hoa”, “Nước non uất ức…”.
- Nhân hóa: “Hơi men chưa hút đã say/Như ngát hương nhớ, lại gợi lên tình cảm”.
- Điệp ngữ: “Có…”
3. Trả lời câu hỏi
Câu 1. Trình bày quan điểm của bạn về tiêu đề Nỗi Niềm Tương Tư.
Nhan đề “Nỗi Niềm Tương Tư” đã phản ánh một cách tổng quát nội dung của đoạn trích. Tú Uyên, một thư sinh nghèo, mất cha mẹ từ nhỏ. Nhờ vào việc học hành siêng năng, anh trở thành một nhà văn nổi tiếng tại Thăng Long. Một ngày xuân, trong lúc đi chơi hội tại chùa Ngọc Hồ, Tú Uyên gặp một tiểu thư xinh đẹp, nhưng trước khi kịp làm quen, nàng đã biến mất. Trở về nhà, anh bắt đầu tương tư người đẹp và sau đó mắc phải bệnh tật.
Câu 2. Tác giả thể hiện tâm trạng của Tú Uyên ra sao?
Tâm trạng của Tú Uyên được tác giả miêu tả một cách sống động:
- “Lần trăng ngơ ngẩn ra về”: Trên đường về, Tú Uyên đi lang thang với suy tư.
- “Nỗi nàng canh cánh nào quên”: Hình ảnh của người đẹp vẫn đọng lại trong tâm trí của Tú Uyên.
- “Có khi gảy khúc đàn tranh/Nước non ngao ngán ra tình hoài nhân”: Khi đang đánh đàn, anh bất ngờ nhớ về người đẹp, cảm thấy mệt mỏi và chán chường.
- “Có khi chuốc chén rượu đào/… Như xông mùi nhớ, lại gây giọng tình”: Anh nhấm một ngụm rượu và nhớ về người đẹp, trong tưởng tượng, họ cùng nhau trò chuyện.
Câu 3. Biện pháp nghệ thuật nào được sử dụng nhiều nhất trong đoạn trích? Tác dụng của biện pháp đó trong việc diễn tả tâm trạng nhân vật là gì?
- Biện pháp nghệ thuật nổi bật: điệp ngữ (cụm từ “có khi”)
- Tác dụng: đóng góp vào việc diễn đạt sâu sắc tâm trạng hoài niệm và hoang mang của Tú Uyên
Câu 4. Đặc điểm đáng chú ý của thơ Nôm là sự kết hợp giữa biểu đạt bản thân và bản thể
Đoạn trích truyện tả lại những kỷ niệm tương tư của Tú Uyên, một thư sinh, dành cho cô gái xinh đẹp mà anh mới gặp. Từ đó, thể hiện những tình cảm, suy tư, và niềm nhớ của nhân vật.
Câu 5. So sánh hai đoạn thơ mô tả tâm trạng tương tư của Tú Uyên trong Bích Câu kì ngộ và của Kim Trọng trong Truyện Kiều:
“Lần trăng ngơ ngẩn ra về,
Đèn thông khêu cạn, giấc hoè chưa thôi.
Nỗi nàng canh cánh nào phai,
Vẫn luôn vương vấn người tài tốt.”
(Bích Câu kì ngộ)
“Chàng Kim từ trở lại thư nguyện
Nỗi niềm tương tư canh cánh trong lòng bồng bột.
Nỗi buồn lắc lư chồng chất càng tràn.
Ba mùa thu lại một ngày dài dằng dặc.”
(Truyện Kiều)
Gợi ý:
- Giống nhau: cả hai thể hiện nỗi tương tư của Tú Uyên và Kim Trọng.
- Khác nhau:
- Nỗi nhớ của Tú Uyên: chỉ gặp cô gái một lần ở hội chùa mà đã nhớ mãi không quên, hình bóng của nàng khiến Tú Uyên luôn “canh cánh” trong lòng khi chưa rõ là ai.
- Nỗi nhớ của Kim Trọng: tương tư nàng Kiều ngày đêm, đến nỗi một ngày trôi qua như ba năm “ba mùa thu tụ lại thành một ngày dài đằng đẵng”.
=> Tú Uyên thể hiện nỗi tương tư rõ nét, sâu sắc hơn Kim Trọng.
