Đề bài
Câu hỏi (trang 141, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):
Hãy diễn đạt quan điểm của bạn về việc sử dụng tiếng nước ngoài trong giao tiếp hàng ngày của giới trẻ Việt Nam ngày nay.
Phương pháp giải - Xem chi tiết
Dựa vào nội dung cụ thể của bài viết
Xin chào quý thầy cô và các bạn, dưới đây là quan điểm của tôi về vấn đề sử dụng tiếng nước ngoài trong giao tiếp hàng ngày của thanh niên Việt Nam hiện nay.
Trong thời đại của mình, Chủ tịch Hồ Chí Minh và Thủ tướng Phạm Văn Đồng luôn coi trọng việc bảo tồn tính trong sáng của tiếng Việt và khuyến khích nhân dân nâng cao văn hóa ngôn ngữ, làm cho tiếng nói và chữ viết của dân ta ngày càng phong phú, hiện đại. Tuy nhiên, trong bối cảnh toàn cầu hóa ngày nay, bên cạnh việc tiếp thu và biến đổi các giá trị tốt của tiếng nói và chữ viết quốc tế, sự trong sáng của tiếng Việt đang bị ảnh hưởng tiêu cực.
Tiếng Việt có một hệ thống chuẩn mực, các nguyên tắc phát âm và viết chữ, cách sử dụng từ ngữ, cú pháp,... Nếu nói hoặc viết theo chuẩn mực, nguyên tắc của tiếng Việt, sẽ đảm bảo sự trong sáng của lời nói. Sự trong sáng của tiếng Việt không chấp nhận sự pha trộn với các yếu tố không gìn giữ được sự trong sáng. Tuy nhiên, hiện thực cho thấy, chúng ta dễ dàng bắt gặp các thanh niên kết hợp giữa tiếng Việt và tiếng nước ngoài một cách không cân nhắc, thiếu ý thức, thêm vào các từ nước ngoài vào câu tiếng Việt của họ. Ví dụ: “Xem cái bé đó dễ thương quá”, “Điện thoại sắp hết tiền rồi làm sao gọi cho bạn gái đây”, “Anh ấy đẹp trai thật!”, “Các ngôi sao thích xài điện thoại di động loại xịn”, “ Thần tượng của tôi đây”, rồi nào là hotboy, hotgirl, …
Đặc biệt đáng chú ý là sự lan truyền nhanh chóng của việc sử dụng tiếng nước ngoài trong tiếng nói và chữ viết. Dường như ngày càng có nhiều người, đặc biệt là thanh niên, khi nói và viết tiếng Việt thường xen lẫn tiếng nước ngoài, chủ yếu là tiếng Anh. Dĩ nhiên, phải thừa nhận rằng với sự phát triển nhanh chóng của khoa học và công nghệ, đặc biệt là tin học và công nghệ thông tin, nhiều thuật ngữ mới ra đời mà không có trong tiếng Việt, nên phải sử dụng những thuật ngữ bằng tiếng nước ngoài khi nói và viết tiếng Việt như Internet, trang web…, tuy nhiên, điều đáng trách nhất vẫn là việc sử dụng chữ viết nước ngoài (chủ yếu là tiếng Anh) thay vì chữ Việt đã có sẵn, đủ nghĩa, dễ hiểu, trong sáng như show (biểu diễn), live-show (biểu diễn trực tiếp), nhạc classic (nhạc cổ điển), nhạc country (nhạc đồng quê), nhạc dance (nhạc nhảy), các fan (người hâm mộ)… như thể đó là những từ tiếng Việt mà ai cũng hiểu.
Có người bày tỏ ý kiến không đúng là việc này nên được khuyến khích vì đây là một cách học và thực hành tiếng Anh, một công cụ không thể thiếu để hội nhập quốc tế. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, để thực hành ngoại ngữ, chúng ta hoàn toàn có thể nói, viết hoàn toàn bằng tiếng nước ngoài mà chúng ta học ở các lớp học ngoại ngữ, các lớp đại học dạy bằng tiếng nước ngoài, hoặc tạo cơ hội tiếp xúc với người nước ngoài ở Việt Nam… Khi nói và viết tiếng Việt, chúng ta nên tránh sử dụng tiếng nước ngoài, trừ trường hợp bất đắc dĩ. Người ta xưa gọi những người sử dụng chữ gốc Hán là người “hay chữ lỏng” và có câu nói “dốt đặc còn hơn hay chữ lỏng”.
Trong thời kỳ thuộc địa, thói quen xen kẽ tiếng Pháp cũng khá phổ biến và được gọi là nói “tiếng lai”. Trước Cách mạng tháng Tám 1945, phong trào cứu nước, nâng cao tinh thần dân tộc thúc đẩy sinh viên, học sinh từ bỏ việc sử dụng tiếng Pháp. Bác Hồ và Thủ tướng Phạm Văn Đồng trước đây thường làm gương và thường nhắc nhở mọi người tránh việc sử dụng chữ gốc Hán khi có thể diễn đạt bằng tiếng Việt. Ví dụ như tại sao báo chí, hoặc thậm chí trong các văn bản chính thức của nhà nước, thường sử dụng cụm từ “người tham gia giao thông” thay vì “người đi đường”?
Để giữ gìn tính trong sáng của tiếng Việt theo tấm gương của Bác Hồ, Nhà nước cần có quy định cụ thể và Viện Ngôn ngữ học phải có trách nhiệm đề xuất, xây dựng quy định chuẩn về việc sử dụng từ ngôn ngữ nước ngoài trong các văn bản, đặc biệt là các văn bản chính thức của Nhà nước. Các trường học cũng cần tập trung, thúc đẩy giáo dục học sinh giữ gìn tính trong sáng của tiếng Việt. Loại bỏ sự lạm dụng trong việc sử dụng tiếng lai cũng là một cách thể hiện niềm tự hào và tôn trọng ý thức dân tộc trong ngôn ngữ, đóng góp vào việc giữ gìn tính trong sáng của tiếng Việt.
Vì vậy, việc giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt là trách nhiệm của tất cả mọi người, đặc biệt là thanh niên ngày nay. Chúng ta cần nhận thức rằng tiếng Việt là ngôn ngữ mẹ đẻ của chúng ta, do đó chúng ta phải làm cho nó trở nên phong phú hơn, đẹp đẽ hơn, phải khai thác tính văn hóa của dân tộc và không nên làm mất đi vẻ đẹp và sự trong sáng của tiếng Việt, không nên lạm dụng tiếng nước ngoài.
Dưới đây là bài thuyết trình của tôi. Rất mong nhận được sự đóng góp của mọi người để bài nói thêm hoàn thiện.