1. Tóm tắt về tác giả và tác phẩm Ôn dịch, thuốc lá
1.1. Tìm hiểu về tác giả Nguyễn Khắc Viện
Nguyễn Khắc Viện (1913-1997), quê ở làng Gôi Vị, xã Sơn Hòa, huyện Hương Sơn, tỉnh Hà Tĩnh, có cuộc đời và sự nghiệp phong phú và nổi bật.
Ông là bác sĩ nhi khoa và nhà nghiên cứu về văn hóa, tâm lý y học. Năm 1937, ông du học tại Đại học Y khoa Paris nhưng phải rời khỏi vì mắc bệnh lao. Sau khi khỏi bệnh năm 1947, ông trở lại Paris và đóng vai trò quan trọng trong việc giới thiệu văn hóa Việt Nam ra thế giới.
Năm 1997, Nhà nước Việt Nam đã trao tặng ông Huân chương Độc lập hạng nhất để ghi nhận những cống hiến to lớn của ông trong việc bảo tồn và phát triển văn hóa dân tộc. Nguyễn Khắc Viện để lại nhiều tác phẩm nổi bật như 'Lịch sử Việt Nam,' 'Kinh nghiệm Việt Nam,' và bản dịch tiếng Pháp của 'Truyện Kiều.'
Phong cách viết của ông thường tập trung vào việc giới thiệu về Việt Nam và chỉ trích chủ nghĩa thực dân.
1.2. Giới thiệu về tác phẩm Ôn dịch, thuốc lá
a. Hoàn cảnh ra đời
- Tác phẩm 'Ôn dịch, thuốc lá' của Nguyễn Khắc Viện được trích từ cuốn sách 'Từ thuốc lá đến ma túy - Bệnh nghiện' (NXB Giáo dục, Hà Nội, 1992).
b. Cấu trúc
- Phần 1: (Từ đoạn mở đầu đến 'nặng hơn cả AIDS'): Khởi đầu bài viết bằng cách nêu lên vấn đề nghiện thuốc lá và chỉ rõ mức độ nghiêm trọng của tình hình.
- Phần 2: (Từ đoạn tiếp theo đến 'con đường phạm pháp'): Trình bày các hệ lụy và ảnh hưởng của thuốc lá đối với sức khỏe con người.
- Phần 3: Các phần còn lại của bài viết tập trung vào việc kêu gọi độc giả tham gia vào cuộc chiến chống lại thuốc lá.
c. Giá trị nội dung
- Tác phẩm này khám phá vấn nạn nghiện thuốc lá qua một phân tích sâu rộng, đồng thời nêu rõ các tác động tiêu cực của thuốc lá đến sức khỏe và đời sống. Tác giả cũng nhấn mạnh rằng nghiện thuốc lá có thể nguy hiểm hơn nhiều so với các bệnh dịch khác, và để đối phó hiệu quả, chúng ta cần có quyết tâm và hành động mạnh mẽ hơn.
d. Giá trị nghệ thuật
- Bài viết được xây dựng với lập luận sắc bén và lôi cuốn, cùng với phong cách viết nhiệt tình. Cách tác giả triển khai và trình bày thông tin tạo ra ảnh hưởng rõ rệt cho văn bản này.
2. Soạn bài Ôn dịch, thuốc lá một cách đầy đủ và súc tích nhất cho Ngữ văn lớp 8
2.1. Tóm tắt
Sự đe dọa từ thuốc lá đối với sức khỏe và sự sống con người vượt xa cả bệnh AIDS. Trong từng điếu thuốc, chứa đựng nhiều chất độc hại, và việc hút thuốc không chỉ ảnh hưởng đến người hút mà còn làm tổn hại đến những người xung quanh. Ở nước ta, tỷ lệ thanh thiếu niên hút thuốc cao một cách đáng lo ngại, dẫn đến nhiều hệ lụy tiêu cực như gia tăng tội phạm và trộm cắp. Cần phải có một chiến dịch toàn diện chống thuốc lá để mọi người cùng chung tay chấm dứt tình trạng này.
2.2. Đọc – hiểu văn bản
Câu 1. Trình bày vấn đề về tình trạng nghiêm trọng của việc sử dụng thuốc lá:
- Các dịch bệnh nghiêm trọng trong quá khứ như dịch hạch và bệnh tả đã được loại bỏ nhờ vào sự tiến bộ trong y học.
- Tuy nhiên, hiện nay chúng ta phải đối mặt với những mối nguy mới như AIDS và thuốc lá. Đặc biệt, thuốc lá không chỉ gây nghiện mà còn mang đến nguy cơ nghiêm trọng cho sức khỏe con người.
- Điều này nhấn mạnh mức độ nghiêm trọng của vấn đề dù chỉ được trình bày ngắn gọn.
Câu 2. Tác hại của thuốc lá đối với con người
Ảnh hưởng của thuốc lá đến sức khỏe con người là rất nghiêm trọng:
- Khói thuốc lá chứa nhiều chất độc hại, khi vào cơ thể, gây ra những hậu quả sau:
+ Chất hắc ín trong khói thuốc lá đặc biệt ảnh hưởng đến các lông rung ở phổi, phế quản và vòm họng, gây tê liệt, ho, và sau thời gian dài có thể dẫn đến viêm phế quản và nguy cơ ung thư.
+ Các chất ô-xít các-bon trong khói thuốc lá bám vào máu, khiến oxy khó tiếp cận các hồng cầu.
+ Nicotine trong thuốc lá làm co lại các mạch máu, dẫn đến các vấn đề như tắc nghẽn động mạch, huyết áp cao và nhồi máu cơ tim.
- Khói thuốc lá không chỉ làm hại người hút mà còn ảnh hưởng xấu đến những người xung quanh, gây ra các bệnh như viêm phế quản và ung thư. Điều này đặc biệt nguy hiểm đối với phụ nữ mang thai, có thể gây hại cho thai nhi.
Điều quan trọng là chúng ta không nên nghĩ rằng 'Tôi hút thuốc, tôi bị bệnh, kệ tôi!' Quyền cá nhân là quan trọng, nhưng đừng để hành động của mình gây ảnh hưởng xấu đến những người xung quanh.
Hơn nữa, việc sử dụng thuốc lá cũng tác động lớn đến đạo đức của con người:
- Khi người lớn hút thuốc, trẻ em có xu hướng coi hành vi này là bình thường và có thể bắt chước theo những hình mẫu xấu đó.
- Tỷ lệ thanh thiếu niên hút thuốc đang gia tăng nhanh chóng. Để có tiền mua thuốc lá, một số trẻ có thể sẵn sàng thực hiện các hành vi không đạo đức như trộm cắp. Hơn nữa, việc hút thuốc có thể dẫn đến việc tiếp xúc dễ dàng với rượu bia và ma túy.
3. Lời kêu gọi và biện pháp phòng chống hút thuốc lá
- Các quốc gia phát triển đang tích cực và quyết tâm trong cuộc chiến chống lại việc sử dụng thuốc lá.
- Các biện pháp phòng chống bao gồm việc cấm hút thuốc ở nơi công cộng, áp dụng các hình phạt nghiêm khắc đối với cá nhân và tổ chức vi phạm, đồng thời sử dụng tài liệu và khẩu hiệu phòng chống thuốc lá để làm giảm hiệu quả của quảng cáo từ các công ty sản xuất thuốc lá.
- Tình hình sức khỏe tại Việt Nam đang đối mặt với nhiều thách thức và căn bệnh, và việc gia tăng tình trạng nghiện thuốc lá đã làm cho tình hình càng thêm nguy hiểm. Do đó, chúng ta cần mạnh mẽ tuyên chiến với thuốc lá và đồng lòng nói 'không' với nó.
4. Ôn dịch thuốc lá thuộc loại văn bản nào?
“Ôn dịch, thuốc lá” là một văn bản thuộc loại: Văn bản nhật dụng
2.3. Trả lời câu hỏi
Câu 1 (trang 121 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):
- Dấu phẩy trong nhan đề đóng vai trò là một yếu tố ngôn ngữ để làm nổi bật hai từ 'ôn dịch,' nhấn mạnh sự phẫn nộ và căm ghét của tác giả đối với vấn đề này.
- Nhan đề có thể được chỉnh sửa thành 'Ôn dịch thuốc lá' hoặc 'Thuốc lá: Một dạng ôn dịch,' nhưng điều này có thể làm giảm tính biểu cảm hoặc làm cho nhan đề trở nên dài dòng và kém súc tích.
Câu 2 (trang 121 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):
- Tác giả dùng lời của Trần Hưng Đạo trước khi phân tích tác hại của thuốc lá để tạo ra một phép so sánh tinh tế, giúp gây ấn tượng mạnh mẽ trước khi vào phần phân tích. Điều này làm cho lập luận thêm phần chặt chẽ và thuyết phục.
Câu 3 (trang 121 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):
- Tác giả đưa ra giả định trước khi trình bày các tác hại của thuốc lá trên phương diện xã hội để nhấn mạnh rằng tác hại không chỉ giới hạn ở người hút mà còn lan rộng đến những người xung quanh, đặc biệt là những ai phải hít phải khói thuốc. Điều này thể hiện sự chỉ trích và phê phán sâu sắc.
Câu 4 (trang 122 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):
- Tác giả so sánh số liệu giữa tình hình hút thuốc ở Việt Nam và các nước Âu - Mỹ để làm nổi bật sự tương đồng: Dù nước ta còn nghèo hơn, tỷ lệ hút thuốc vẫn tương đương với các quốc gia phát triển. Điều này chứng tỏ các nước phát triển đã thực hiện các chiến dịch chống thuốc lá mạnh mẽ, và chúng ta cần làm theo.
3. Phần luyện tập
Câu 1 (trang 122 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):
Nguyên nhân dẫn đến tình trạng hút thuốc có thể được phân loại thành hai nhóm chính:
- Tác động từ bên ngoài: bao gồm áp lực xã hội, việc hút thuốc như một cách duy trì quan hệ xã giao, bắt chước bạn bè, hoặc sự thờ ơ từ những người xung quanh.
- Tác động từ bản thân: gồm sự tò mò, khả năng tự kiểm soát kém, hoặc thiếu nhận thức về hậu quả của việc hút thuốc.
Câu 2 (trang 122 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):
Sau khi đọc bài báo số 2 từ Sài Gòn tiếp thị, tôi nhận thấy mặt tối của sự giàu có và ảnh hưởng tiêu cực của chất kích thích. Một người đàn ông trẻ tuổi, mặc dù giàu có, đã qua đời sớm vì lối sống ham chơi, thiếu hiểu biết và ý thức. Một phần nguyên nhân cũng do sự thiếu quan tâm của gia đình, khi bố mẹ quá bận rộn với công việc và bỏ qua sự quan trọng của tình cảm gia đình cũng như sự chăm sóc và giáo dục cho con cái.
Trên đây là toàn bộ nội dung bài viết của Mytour về việc soạn bài Ôn dịch, thuốc lá một cách đầy đủ và ngắn gọn nhất trong chương trình Ngữ văn lớp 8. Cảm ơn quý bạn đọc đã dành thời gian theo dõi!