Soạn bài Ôn tập học kì II Sách Giáo Khoa Ngữ Văn lớp 7 tập 2 Chân trời sáng tạo - chi tiết

Câu 1

Câu 1 (Trang 113, SGK Ngữ văn 7, tập 2)

Chọn tên văn bản ở cột A phù hợp với thể loại tương ứng ở cột B (làm vào vở).

Phương pháp giải:

Nhớ lại kiến thức đã học, nối cột A với cột B sao cho phù hợp.

Lời giải chi tiết:

1-đ; 2-d; 3-c; 4-b; 5-a.

Câu 2

Câu 2 (Trang 113, SGK Ngữ văn 7, tập 2)

Dựa vào bảng sau, tóm tắt những điểm cần lưu ý khi đọc hiểu văn bản theo các thể loại cụ thể (làm vào vở)

Phương pháp giải:

Nhớ lại những lưu ý khi đọc hiểu văn bản và điền vào bảng

Lời giải chi tiết:

Câu 3

Câu 3 (Trang 113, SGK Ngữ văn 7, tập 2)

a. Kẻ bảng sau vào vở và liệt kê các văn bản, đoạn trích mà e đã đọc mở rộng theo yêu cầu của giáo viên trong học kì II tương ứng với các thể loại sau:

b.Kẻ bảng sau vào vở, liệt kê các văn bản đọc mở rộng ở học kì II theo yêu cầu của giáo viên và nêu bài học kinh nghiệm về kĩ năng đọc mà em đã thu nhận được qua việc đọc các văn bản ấy.

Phương pháp giải:

Nhớ lại các văn bản đã học, liệt kê vào bảng theo mẫu.

Lời giải chi tiết:

a.

b.

Câu 4

Câu 4 (Trang 114, SGK Ngữ văn 7, tập 2)

Đọc đoạn thơ sau:

Làng tôi ở vốn làm nghề chài lưới:

         Nước bao vây cách biển nửa ngày sông.

      Khi trời trong, gió nhẹ, sớm mai hồng,

    Dân trai tráng bơi thuyền đi đánh cá:

       Chiếc thuyền nhẹ hăng như con tuấn mã

                Phăng mái chèo mạnh mẽ vượt trường giang.

          Cánh buồm trương, to như mảnh hồn làng

     Rướn thân trắng bao la thâu góp gió…

(Tế Hanh, Quê hương)

a. Nhận xét cách gieo vần và ngắt nhịp của đoạn thơ.

b. Xác định cảm xúc của tác giả được thể hiện qua đoạn thơ.

c. Nêu một nét độc đáo về biện pháp tu từ được sử dụng trong đoạn thơ.

Phương pháp giải:

Đọc đoạn thơ và thực hiện theo các yêu cầu của bài.

Lời giải chi tiết:

a. Cách gieo vần và ngắt nhịp của đoạn thơ.

- Gieo vần liền: sông-hồng; cá-mã; giang-làng.

- Ngắt nhịp: 3/5 hoặc 3/2/3

=> Ngắt nhịp linh hoạt, tạo tiết tấu cho câu thơ.

b. Cảm xúc của tác giả được thể hiện qua đoạn thơ: Cảm xúc yêu mến, tự hào về quê hương và cảnh đánh bắt nơi đây.

c. Biện pháp tu từ được sử dụng trong đoạn thơ.

- Biện pháp tu từ: So sánh “chiếc thuyền nhẹ hăng như con tuấn mã”.

- Tác dụng: So sánh chiếc thuyền hăng như một con ngựa đẹp và khỏe. Nhấn mạnh vẻ đẹp khỏe khoắn, mạnh mẽ của con thuyền khi ra khơi. Khí thế dũng mãnh của con thuyền, hiên ngang, dũng mãnh và đầy nhiệt huyết

Câu 5

Câu 5 (Trang 114, SGK Ngữ văn 7, tập 2)

Đặc điểm về mục đích của văn bản Tự học-một thú vui bổ ích (Nguyễn Hiến Lê) và Bàn về đọc sách (Chu Quang Tiềm) là gì? Để đạt được mục đích, các tác giả ấy đã sử dụng kiểu văn bản có đặc điểm gì?

Phương pháp giải:

Dựa vào sự tìm hiểu của bản thân, nêu đặc điểm về mục đích của hai văn bản. Sau đó nêu đặc điểm của kiểu văn bản ấy

Lời giải chi tiết:

- Đặc điểm về mục đích của văn bản Tự học-một thú vui bổ ích (Nguyễn Hiến Lê) và Bàn về đọc sách (Chu Quang Tiềm) là: Thuyết phục người đọc về một vấn đề trong đời sống xã hội.

- Để đạt được mục đích, các tác giả ấy đã sử dụng kiểu văn bản có đặc điểm:

+ Thể hiện rõ ý kiến khen, chê, đồng tình, phản đối của người viết đối với hiện tượng, vấn đề cần bàn luận.

+ Trình bày những lí lẽ, bằng chứng để thuyết phục người đọc, người nghe.

+ Ý kiến, lí lẽ, bằng chứng được sắp xếp theo trình tự hợp lý.

Câu 6

Câu 6 (Trang 115, SGK Ngữ văn 7, tập 2)

Chỉ ra đặc điểm của tục ngữ được thể hiện qua các câu sau:

a. Cái răng, cái tóc là góc con người.

b. Đói cho sạch, rách cho thơm.

c. Một mặt người bằng mười mặt của.

Phương pháp giải:

Nhớ lại đặc điểm của tục ngữ và chỉ ra các đặc điểm ấy thông qua các câu.

Lời giải chi tiết:

a. Cái răng, cái tóc là góc con người.

- Nội dung: Thể hiện cách nhìn nhận, đánh giá, đưa ra quan niệm về vẻ đẹp của con người.

- Câu tục ngữ ngắn gọn: 8 chữ

- Có nhịp điệu, hình ảnh.

- Gieo vần cách: tóc-góc.

b. Đói cho sạch, rách cho thơm.

- Nội dung: Bài học kinh nghiệm, khuyên răn con người cần giữ gìn nhân phẩm và đạo đức của mình.

- Câu tục ngữ ngắn gọn: 6 chữ

- Gieo vần sát: sạch-rách

- Có hai vế đối xứng nhau.

c. Một mặt người bằng mười mặt của.

- Nội dung:  Đề cao giá trị con người - Con người là quý nhất, quý hơn mọi thứ của cải.

- Câu tục ngữ ngắn gọn: 7 chữ

- Gieo vần cách: người-mười

- Có nhịp điệu, hình ảnh.

- Có hai vế đối xứng nhau.

Câu 7

Câu 7 (Trang 115, SGK Ngữ văn 7, tập 2)

Để nhận biết Trò chơi cướp cờ và Cách gọt hoa thủy tiên là văn bản giới thiệu quy tắc hoặc luật lệ, chúng ta cần xem xét các yếu tố sau:

- Mục đích và quy trình thực hiện trò chơi hoặc hoạt động.

- Chuẩn bị cần thiết trước khi bắt đầu.

- Các bước thực hiện cụ thể.

Để đạt được mục đích, hai văn bản này sử dụng cách trình bày thông tin theo trình tự thời gian.

Câu 8

Câu 8 (Trang 115, SGK Ngữ văn 7, tập 2)

Chỉ ra những dấu hiệu của truyện khoa học viễn tưởng (đề tài, cốt truyện, tình huống, nhân vật, sự kiện, không gian, thời gian) được thể hiện qua văn bản Dòng “Sông Đen” (Giuyn Véc-nơ) và Xưởng Sô-cô-la (Rô-a Đan).

Phương pháp giải:

Nhớ lại hai văn bản và liệt kê các đặc điểm.

Lời giải chi tiết:

Câu 9

Câu 9 (Trang 115, SGK Ngữ văn 7, tập 2)

So sánh các ví dụ sau và phân tích sự khác biệt về ý nghĩa:

a. (1) Bài văn này quá dở!

    (2) Bài văn này không được tốt lắm!

b. (1) Anh ấy chạy rất nhanh. Chạy một trăm mét chỉ mất gần mười giây.

    (2) Anh ấy chạy nhanh như tên bay. Chạy một trăm mét chỉ mất gần mười giây.

Xác định và trình bày chức năng của các số từ trong câu b.

c. Việc mở rộng thành phần chính và trạng ngữ của câu bằng cụm từ ảnh hưởng như thế nào đến ý nghĩa của câu?

d. Tác dụng của thành ngữ “liên chi hồ điệp” trong câu cuối là gì?

e. Xác định nghĩa của “tua tủa” trong đoạn văn và so sánh nghĩa trong ngữ cảnh với từ điển.

Câu 10

Câu 10 (Trang 115, SGK Ngữ văn 7, tập 2)

Đoạn văn sau mô tả một cảnh trong tự nhiên:

(1) Tôi vừa mở mắt ra, chút ánh sáng ban mai len lỏi vào phòng. (2) Trên bề mặt con sông uốn lượn như một dải lụa xanh mướt, nước nhẹ nhàng chảy qua. (3) Từ phía xa xôi của khu rừng tối om, đàn chim hòa mình trong khung cảnh thiên nhiên hùng vĩ. (4) Dần dần, hình ảnh những chú chim bay lượn như một đám mây trắng, tan biến vào không gian rộng lớn.

(Thạch Lam, Trong rừng)

a. Phân tích các phép liên kết được sử dụng trong đoạn trên.

b. So sánh và nhận xét về tác dụng của việc mở rộng thành phần chính và trạng ngữ của câu bằng cụm từ.

c. Tác dụng của thành ngữ “tan biến vào không gian rộng lớn” trong câu cuối là gì?

d. Định nghĩa của “lên lỏi” trong đoạn trên và so sánh nghĩa trong ngữ cảnh với từ điển.

Câu 11

Câu 11 (Trang 116, SGK Ngữ văn 7, tập 2)

Quy trình viết bao gồm bao nhiêu bước? Người viết cần thực hiện những gì ở từng bước? Ý nghĩa của mỗi bước đối với quá trình tạo lập một bài viết là gì?

Phương pháp giải:

Liệt kê các bước, thao tác cần thiết và ý nghĩa của mỗi bước trong quá trình viết bài.

Lời giải chi tiết:

- Quy trình viết gồm: 4 bước

- Các thao tác cần thực hiện ở từng bước là:

+ Bước 1: Chọn đề tài, thu thập thông tin.

+ Bước 2: Xây dựng ý tưởng, lập kế hoạch.

+ Bước 3: Viết nội dung.

+ Bước 4: Đọc lại, sửa chữa, rút kinh nghiệm.

- Ý nghĩa của từng bước trong quá trình tạo lập một bài viết:

+ Bước 1: Xác định hướng đi cho việc viết.

+ Bước 2: Tạo ra bố cục cụ thể, đảm bảo logic, mạch lạc.

+ Bước 3: Tạo nên “sản phẩm” văn bản.

+ Bước 4: Hoàn thiện, kiểm tra và cải thiện nội dung.

Câu 12

Câu 12 (Trang 116, SGK Ngữ văn 7, tập 2)

Lập bảng tóm tắt yêu cầu đối với các kiểu bài như bài văn nghị luận về một vấn đề trong đời sống (bài 6 và 7), và bài văn biểu cảm về con người (bài 10).

Phương pháp giải:

Dựa vào kiến thức, lập bảng tóm tắt các yêu cầu đối với bài văn nghị luận về vấn đề trong đời sống và bài văn biểu cam về con người.

Lời giải chi tiết:

Câu 13

Câu 13 (Trang 116, SGK Ngữ văn 7, tập 2)

Việc viết tường trình cần tuân thủ những yêu cầu gì?

Phương pháp giải:

Nêu rõ các yêu cầu cần tuân thủ khi viết tường trình.

Lời giải chi tiết:

Việc viết tường trình cần tuân thủ các yêu cầu sau:

*Về cấu trúc:

+ Thông tin cần có: quốc hiệu, tiêu đề, thời gian, địa điểm, tên sự kiện, tóm tắt nội dung, người nhận, thông tin về người viết, nội dung tường trình, đề xuất và cam kết.

*Về nội dung:

+ Cung cấp thông tin chi tiết, chính xác về sự kiện.

+ Xác định trách nhiệm của người viết đối với sự việc.

+ Đề xuất giải pháp hoặc cam kết thực hiện các hành động cụ thể.

+ Kí tên xác nhận.

Câu 14

Câu 14 (Trang 116, SGK Ngữ văn 7, tập 2)

Sử dụng bảng dưới đây (kẻ vào vở) để tóm tắt nội dung bài viết trong mục Hướng dẫn phân tích kiểu văn bản của bài 6:

Phương pháp giải:

Tóm tắt nội dung bài viết trong mục Hướng dẫn phân tích kiểu văn bản của bài 6 theo bảng.

Lời giải chi tiết:

Câu 15

Câu 15 (Trang 116, SGK Ngữ văn 7, tập 2)

Lập dàn ý và viết phần mở bài cho hai trong ba đề sau:

Đề 1: Viết về cảm xúc khi nhớ về một người bạn thân từng có.

Đề 2: Viết về một vấn đề xã hội mà em quan tâm.

Đề 3: Viết về đặc điểm của một nhân vật trong một câu chuyện em đã đọc.

Phương pháp giải:

Chọn 2 đề trong 3 và viết dàn ý, mở bài cho mỗi đề.

Lời giải chi tiết:

Đề 2: Viết về một vấn đề xã hội mà em quan tâm.

Dàn ý: Nói về tình trạng hiện tại và giải pháp cho vấn đề môi trường.

a. Mở bài

Giới thiệu về tình hình ô nhiễm môi trường hiện nay.

b. Thân bài

*Diễn đạt vấn đề:

- Tình trạng ô nhiễm môi trường đang trở nên nguy cơ hơn.

- Những tác động tiêu cực lên sức khỏe và cuộc sống của con người.

*Phương án giải quyết:

- Tăng cường nhận thức về bảo vệ môi trường từ cộng đồng.

- Sử dụng công nghệ xanh và nguồn năng lượng tái tạo.

c.Kết bài

Đề xuất mọi người cùng nhau hành động để bảo vệ môi trường.

*Mở bài:

Vấn đề môi trường đang trở thành mối quan tâm hàng đầu của toàn xã hội. Tuy nhiên, với những diễn biến phức tạp của thế giới hiện đại, việc giữ gìn môi trường ngày càng trở nên khó khăn hơn bao giờ hết.

Đề 3: Viết về đặc điểm của một nhân vật trong một câu chuyện em đã đọc.

a.Mở bài

- Giới thiệu tên nhân vật và tác phẩm mà nhân vật xuất hiện.

- Tóm tắt sơ lược về vai trò của nhân vật trong câu chuyện.

b. Thân bài

*Phân tích đặc điểm nhân vật:

- Xuất hiện: Làm thế nào và khi nào.

- Đặc điểm ngoại hình, tính cách.

- Hành động, lời nói của nhân vật.

- Mối quan hệ với các nhân vật khác trong câu chuyện.

c.Kết bài

Đánh giá và nhận xét về vai trò của nhân vật trong tác phẩm.

*Mở bài:

Câu chuyện đã đưa em đến với một nhân vật vô cùng đặc biệt. Đó không ai khác chính là nhân vật trung tâm của tác phẩm, người đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng em. Để hiểu rõ hơn về nhân vật này, hãy cùng em đi vào phân tích chi tiết trong bài viết sau.

Câu 16

Câu 16: (Trang 116, SGK Ngữ văn 7, tập 2)

Theo ý kiến cá nhân của em, để có một bài thuyết trình hấp dẫn, người diễn giả cần chú ý đến những điều sau đây:

Phương pháp giải:

Dựa trên trải nghiệm và quan sát, em trình bày những điều cần lưu ý để tạo nên một bài thuyết trình thu hút.

Lời giải chi tiết:

Theo em, để có một bài thuyết trình hấp dẫn, người diễn giả cần chú ý đến:

+ Bài thuyết trình cần có cấu trúc rõ ràng, gồm giới thiệu, thân bài và kết luận.

+ Mở đầu và kết thúc ấn tượng, gây ấn tượng với khán giả ngay từ ban đầu.

+ Trình bày ý kiến mạch lạc, thuyết phục, hấp dẫn.

+ Sử dụng ví dụ cụ thể, hình ảnh sinh động để minh họa ý kiến.

+ Dùng ngôn từ sáng tạo, phong phú, dễ hiểu.

+ Tự tin, linh hoạt trong giao tiếp, tương tác với khán giả.

+ Phản hồi mạnh mẽ và lịch sự đối với câu hỏi và ý kiến phản đối từ khán giả.

+ Tạo sự gần gũi, thân thiện với khán giả qua cử chỉ, ánh mắt và giọng điệu.

Câu 17

Câu 17 (Trang 116, SGK Ngữ văn 7, tập 2)

Tiếp tục trình bày các nội dung đã thực hiện ở câu 15.

Lời giải chi tiết:

Dựa trên nội dung câu 15, tiếp tục trình bày các nội dung đã được nêu.