Buzz
Soạn bài Ôn tập phần Tiếng Việt trang 109 SGK Ngữ văn 9 tập 2. Câu 2. Viết một đoạn văn ngắn giới thiệu truyện ngắn Bến quê của Nguyễn Minh Châu, trong đó có ít nhất một câu chứa khởi ngữ và một câu chứa thành phần tình thái.
Phần I
KHỞI NGỮ VÀ CÁC THÀNH PHẦN BIỆT LẬP
Câu 1 (trang 109 SGK ngữ văn 9 tập 2)
Xin vui lòng chỉ ra loại từ in đậm trong các đoạn trích dưới đây và mô tả chúng trong bảng tóm tắt (theo mẫu).
Trả lời:
a) “Điều này” được coi là khởi ngữ.
b) “Dường như” được xem là thành phần tình thái.
c) “Những người con gái... nhìn ta như vậy” được phân loại là thành phần phụ chú.
d)
- “Thưa ông” được phân loại là thành phần gọi đáp.
- “Vất vả quá!” được xem là thành phần cảm thán.
Bảng tóm tắt về khởi ngữ và các thành phần biệt lập
|
Khởi ngữ |
Thành phần biệt lập |
|||
|
Tình thái |
Cảm thán |
Gọi-đáp |
Phụ chú |
|
|
Điều này |
Dường như |
Vất vả quá |
Thưa ông |
Những người con gái... nhìn ta như vậy |
Câu 2 (trang 109 SGK ngữ văn 9 tập 2)
Viết một đoạn văn ngắn giới thiệu truyện ngắn Bến quê của Nguyễn Minh Châu, trong đó có ít nhất một câu chứa khởi ngữ và một câu chứa thành phần tình thái.
Trả lời:
(1) Bến quê, một tác phẩm ngắn tuyệt vời của tác giả Nguyễn Minh Châu. (2) Khi đọc sâu vào câu chuyện, chắc chắn mỗi người sẽ cảm nhận được một triết lí đơn giản nhưng sâu sắc, những kết luận mà cuộc sống đã dạy cho mỗi con người. (3) Truyện được xây dựng dựa trên một tình huống mâu thuẫn và được thể hiện rõ ràng qua nhân vật Nhĩ - một người du mục khắp nơi nhưng cuối cùng lại bị bệnh tật trói buộc. (4) Tuy nhiên, thông qua cửa sổ của ngôi nhà, Nhĩ đã khám phá ra vẻ đẹp giản dị nhưng cuốn hút của quê hương; và anh ta mới cảm nhận được tình yêu thương của vợ mình trong những ngày bệnh tật... (5) Tất cả được tác giả thể hiện qua những dòng văn tinh tế, giàu hình ảnh và đầy cảm xúc. (6) Khi đọc Bến quê, chúng ta không chỉ đọc qua một lần mà phải suy ngẫm, nghiền ngẫm từng câu, từng chữ của tác giả.
- Khởi ngữ: Bến quê, Đọc Bến quê
- Thành phần tình thái: Chắc chắn
Phần II
LIÊN KẾT CÂU VÀ ĐOẠN VĂN
Câu 1 (trang 110 SGK ngữ văn 9 tập 2)
Hãy cho biết mỗi từ ngữ in đậm trong các đoạn trích dưới đây thể hiện phép liên kết nào?
Trả lời:
Trong phương pháp nối, 'Nhưng, Nhưng rồi, Và' được sử dụng tại điểm (a).
Trong phương pháp lặp lại, 'Cô bé - cô bé' được sử dụng ở điểm (b); còn 'Cô bé - nó' thuộc phương pháp thế.
Ở điểm (c), câu 'bây giờ cao sang rồi thì để ý đâu đến bọn chúng tôi nữa!' đặt trong phương pháp thế.
Câu 2 trong sách giáo khoa ngữ văn 9 tập 2, trang 110 được nêu ra.
Ghi lại kết quả phân tích từ bài tập trên vào bảng tóm tắt theo biểu mẫu sau đây.
Giải đáp:
Bảng tổng hợp về các biện pháp kết nối đã được tìm hiểu:
|
Biện pháp liên kết |
||||
|
Ngữ liệu |
Lặp từ ngữ |
Đồng nghĩa, trái nghĩa và liên tưởng |
Thế |
Nối |
|
Đoạn a |
|
Mưa - mưa đá - tiếng lanh canh - gió |
|
Nhưng, nhưng rồi, và |
|
Đoạn b |
Cô bé |
|
Cô bé - nó |
|
|
Đoạn c |
|
Bất bình - khinh bỉ - cười kháy - Pháp - Nã phá luân - Mĩ - Hoa Thịnh Đốn |
Bây giờ cao sang rồi thì để ý đâu đến bọn chúng tôi nữa - thế |
|
Câu 3 (trang 111 SGK ngữ văn 9 tập 2)
Phân tích cách liên kết về cả nội dung lẫn hình thức giữa các câu trong đoạn văn em viết về truyện ngắn Bến quê của Nguyễn Minh Châu.
Giải đáp:
- Kết nối nội dung:
+ Mở đầu bằng hai câu: Giới thiệu về truyện ngắn và phê phán triết lí của nó.
+ Tiếp theo là ba câu: Trình bày tình hình trong truyện cùng với ý nghĩa và nghệ thuật của tác phẩm.
+ Câu cuối cùng: Hướng dẫn cách hiểu toàn diện ý nghĩa của truyện.
- Kết nối hình thức:
+ Truyện Bến quê: đồng nghĩa
+ Lặp lại từ ngữ 'Truyện', 'Bến quê', 'Nhĩ', 'nhà văn': lặp từ ngữ
+ Sử dụng 'Tất cả' thay cho 'anh': thế
+ Kết hợp ý tưởng giữa 'Nhà văn' và 'Bến quê': liên tưởng
- Sắp xếp câu một cách logic
Phần III
NGHĨA RÕ RÀNG VÀ NGHĨA ẨN DỤ
Câu 1 (trang 111 SGK ngữ văn 9 tập 2)
Đọc truyện cười sau đây (trang 111 SGK Ngữ văn 9 tập 2) và phân tích ý của người ăn mày thông qua câu nói in đậm ở cuối truyện.
Giải đáp:
Trong câu được in đậm ở cuối truyện, người ăn mày muốn ám chỉ (bằng hàm ý) với người nhà giàu rằng “địa ngục là nơi dành cho các ông (người nhà giàu)”.
Câu 2 (trang 111 SGK ngữ văn 9 tập 2)
Tìm hàm ý của các câu được in đậm dưới đây (trang 111 SGK Ngữ văn 9 tập 2). Cho biết trong mỗi trường hợp, hàm ý đã được tạo ra thông qua việc cố ý phá vỡ quy tắc giao tiếp nào.
Giải đáp:
a) Từ câu in đậm, có thể hiểu như sau:
- Đội bóng ở huyện chơi không được tốt.
- Tôi không muốn phát biểu ý kiến về vấn đề này.
=> Người nói cố ý vi phạm nguyên tắc giao tiếp (nói mập mờ).
b) Huệ muốn nói rằng “Còn Nam và Tuấn, mình chưa thông báo”. Huệ sơ ý nói thiếu (vi phạm nguyên tắc về minh bạch; có thể để giảm nhẹ phần trách nhiệm chưa hoàn thành của mình).
