Buzz
Để giúp học sinh ôn tập và củng cố kiến thức, Mytour giới thiệu tài liệu Soạn văn 8: Ôn tập trang 16.
Tài liệu này sẽ hỗ trợ học sinh lớp 8 khi chuẩn bị bài. Mời bạn đọc tham khảo dưới đây.
Soạn bài Ôn tập trang 16
Câu 1. Tóm tắt các đặc điểm của thơ thất ngôn bát cú và tứ tuyệt luật Đường.
a. Thất ngôn bát cú: mỗi bài có tám câu, mỗi câu có bảy chữ.
- Đặc điểm của thể thơ thất ngôn bát cú đường luật:
- Bố cục gồm 4 phần: đề, thực, luận, kết
- Luật bằng chắc: nhất - tam - ngũ bất luận, nhị - tứ - lục phân minh (tiếng thứ 1, 3 và 5 không cần tuân theo luật bắc trắc, còn tiếng 2, 4, 6 phải tuân theo luật bằng trắng); nếu tiếng thứ 2 của câu 1 là thanh bằng thì bài thơ theo luật bằng và ngược lại
- Gieo vần ở cuối các câu 1, 2, 4, 6, 8.
- Niêm: câu 1 với câu 8, câu 2 và câu 3, câu 4 và câu 5, câu 6 và câu 7.
- Nhịp: 2/2/3 hoặc 4/3
- Đối: câu thứ 3 đối với câu thứ 4, câu thứ 5 đối với câu thứ 6
b. Tứ tuyệt luật Đường: mỗi bài có bốn câu, mỗi câu có bảy chữ
- Đặc điểm của thể thơ thất ngôn bát cú đường luật:
- Bố cục gồm 4 phần: khai, thừa, chuyển, hợp
- Luật bằng chắc: nhất - tam - ngũ bất luận, nhị - tứ - lục phân minh (tiếng thứ 1, 3 và 5 không cần tuân theo luật bắc trắc, còn tiếng 2, 4, 6 phải tuân theo luật bằng trắng); nếu tiếng thứ 2 của câu 1 là thanh bằng thì bài thơ theo luật bằng và ngược lại
- Gieo vần ở cuối các câu 1, 2, 4, 6, 8.
- Niêm: câu 1 với câu 4, câu 2 với câu 3
- Nhịp: 2/2/3 hoặc 4/3
- Đối: không có quy định cụ thể
Câu 2. Đọc lại các văn bản đã học trong bài và điền thông tin vào bảng:
Văn bản | Từ ngữ, hình ảnh | Mạch cảm xúc |
|
Nam quốc sơn hà | sông núi, sách trời | từ niềm tự hào dân tộc đến quyết tâm chiến thắng giặc ngoại xâm | tình yêu yêu nước và lòng tự hào dân tộc |
Qua Đèo Ngang | đèo Ngang, cỏ cây chen đá lá chen hoa, vài chú tiều lom khom dưới núi, chợ mấy nhà lác đác ven sông, con quốc quốc, cái gia gia | nỗi buồn giữa không gian hoang vắng đến tâm trạng nhớ nhà, nhớ nước, cô đơn và lẻ loi | nỗi nhớ cùng tình yêu quê hương, đất nước |
Chạy giặc | tiếng súng Tây, lũ trẻ lơ xơ chạy, bầy chim dáo dác bay, tiền tan bọt nước, tranh ngói nhuốm màu mây | từ sự bàng hoàng, thảng thốt khi nghe tiếng súng và chứng kiến cảnh loạn lạc đến cảm xúc suy tư, sâu lắng về vận mệnh của dân tộc | lòng căm thù giặc và xót xa trước cảnh mất nước, lòng mong mỏi người có trách nhiệm đứng ra bảo vệ đất nước |
Câu 3. Nhận xét về bố cục, niêm, luật, vần, nhịp của bài thơ sau:
“Tiếng nước róc rách, thánh thót xa
Trăng lung linh, bóng tròn trăng soi
Cảnh đêm tĩnh lặng, ai chưa nghỉ ngơi,
Chưa nghỉ ngơi vì lo lắng cho tổ quốc.”
(Hồ Chí Minh, Cảnh Đêm)
- Cấu trúc bài thơ gồm hai phần:
- Phần 1: Hai dòng thơ đầu miêu tả vẻ đẹp của thiên nhiên huyền diệu
- Phần 2: Hai dòng thơ sau vẽ hình ảnh con người lo âu vì quê hương, dân tộc.
- Niêm: từ thứ hai của câu thứ nhất (trắc) niêm với từ thứ hai của câu thứ tư (trắc), từ thứ hai của câu thứ hai (bằng) niêm với từ thứ hai của câu thứ ba (bằng)
- Quy luật trắc và vần bằng
- Chỉ có một cặp vần ở câu 1, 2 và 4 (xa - hoa - nhà)
- Nhịp: 3/4 ở dòng thơ đầu và 2/2/3 hoặc 4/3 ở các dòng thơ sau
Câu 4. Xác định biện pháp đảo ngữ và nêu ý nghĩa của biện pháp đó trong trường hợp sau:
“Dọc dẫm mặt đất, rêu phủ từng bước,
Đập chân vào mây, gặp bao núi non”
(Hồ Xuân Hương, Tự tình II)
- Sử dụng biện pháp đảo ngữ tu từ:
- ở mức từ ngữ: “rêu”, “đá” được đảo lên trước “từng đám”, “mấy hòn”
- ở mức câu, vị ngữ đảo lên trước chủ ngữ: “Xiên ngang mặt đất/rêu từng đám”, “Đâm toạc chân mây/đá mấy hòn”
- Ý nghĩa: Nhấn mạnh vào vẻ đẹp của thiên nhiên với sức sống mãnh liệt đang trỗi dậy, làm tăng sức hấp dẫn cho sự diễn đạt của câu thơ.
Câu 5. Câu hỏi trong đoạn thơ dưới đây có phải là câu hỏi tu từ không? Nhận xét hiệu quả của câu hỏi này trong việc thể hiện nội dung của đoạn thơ.
'Năm này đào nở lại
Không thấy ông đồ xa xưa
Những người muôn năm trước
Hồn ở đâu lúc này?'
(Vũ Đình Liên, Ông đồ)
Gợi ý:
Câu hỏi trên là câu hỏi tu từ, người hỏi không nhằm mục đích tìm câu trả lời. Qua câu hỏi tu từ, tác giả muốn nhấn mạnh nỗi nhớ thương, tiếc nuối về hình ảnh đẹp đẽ của một thời đã qua.
Câu 6. Em học được điều gì từ việc viết văn kể lại một hoạt động xã hội mang lại lợi ích cho cộng đồng?
- Nhận biết hoạt động xã hội có ý nghĩa tích cực đối với cộng đồng.
- Hiểu về ý nghĩa, giá trị của hoạt động xã hội đó.
- Lập ý và dàn bài cho bài viết.
- Phát triển các ý thành bài văn, chú ý đến cách diễn đạt.
- Đọc và chỉnh sửa bài viết.
Câu 7. Ghi lại ít nhất hai kinh nghiệm về việc lắng nghe và tóm tắt nội dung buổi diễn thuyết của người khác.
- Xác định mục đích nghe: hiểu về ý nghĩa của hoạt động xã hội, học cách diễn thuyết,...
- Tìm hiểu về nội dung hoạt động xã hội mà em sẽ lắng nghe buổi diễn thuyết.
- Chuẩn bị giấy, bút để ghi chú và ghi chép các thông tin quan trọng.
- Tóm tắt lại ý chính của buổi diễn thuyết theo cách hiểu của bản thân (sử dụng sơ đồ, kí hiệu,...)
- Ghi lại những vấn đề, câu hỏi mà em muốn trao đổi với người nói.
- …
Câu 8. Từ những kiến thức đã học trong phần này, em hiểu thế nào về tình yêu đối với Tổ quốc.
Tình yêu đối với Tổ quốc trước hết là sự kết nối, lòng yêu quý và niềm tự hào của mỗi cá nhân đối với đất nước của mình. Trong thời chiến tranh, biểu hiện của tình yêu đối với Tổ quốc là hành động đấu tranh, không ngần ngại hy sinh để bảo vệ độc lập của Tổ quốc. Trong thời bình, tình yêu quê hương, đất nước cũng hiện lên qua những hành động giản dị. Đó có thể là lòng biết ơn, lòng yêu quý những người đã sinh ra, dạy dỗ chúng ta. Hoặc là khao khát học tập để sau này trở về xây dựng quê hương ngày một giàu đẹp. Cũng có thể bắt nguồn từ việc bảo vệ và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống của quê hương. Đặc biệt là quyết tâm chiến đấu bảo vệ đất nước của mỗi người dân trong những thời điểm nguy nan (chiến tranh, thiên tai, dịch bệnh…). Đôi khi, tình yêu đối với Tổ quốc chỉ đơn giản là yêu quý cánh đồng, làng xóm, con đường đã quen thuộc.
