Buzz
Nghị luận là gì? Văn nghị luận là gì?
Nghị luận là một dạng văn bản thể hiện quan điểm và lý lẽ về các vấn đề văn học, đời sống, xã hội, và nhiều lĩnh vực khác. Mục đích của nó là cung cấp các lý do và dẫn chứng thuyết phục để người đọc hiểu và đồng tình với quan điểm của tác giả. Đây cũng là cách người viết gửi gắm tâm huyết và suy nghĩ của mình về một chủ đề.
Văn nghị luận là loại hình nghị luận được trình bày dưới dạng văn bản viết. Tác giả sử dụng lý lẽ, lập luận, và dẫn chứng để xây dựng các luận điểm nhằm truyền đạt thông tin thuyết phục tới người đọc. Mục tiêu của văn nghị luận là giúp người đọc nắm bắt quan điểm và ý tưởng của tác giả, từ đó đồng thuận và ủng hộ những quan điểm đó.
Soạn bài Phân tích yếu tố tự sự và miêu tả trong văn nghị luận
Câu 1
Xác định các yếu tố tự sự và miêu tả trong đoạn văn nghị luận (trang 116 - SGK). Nêu rõ tác dụng của chúng.
Đoạn văn:
Trung thu đang đến gần. Bầu trời miền Bắc trở nên trong veo, ánh trăng sáng ngời. Đây là đêm đầu tiên trăng tròn kể từ ngày bị giam giữ. Trong suốt mười mấy ngày, ngoài sự bực bội ban đầu khi bị bắt vô cớ, những gì còn lại chỉ là những cảnh vật lỉnh kỉnh, khó chịu, đáng cười trong nhà giam. Nhưng đêm nay, ánh trăng lại sáng đến lạ kỳ. Trong veo, rộng lớn, huyền bí và ấm áp, ngay bên cửa sổ phủ bóng cây. Đêm nay thật đẹp. Trong lòng người tù dâng trào bao cảm xúc. Không thể kiềm chế, anh phải thốt lên:
'Đối thử lương tiêu nại nhược hà'
(Trước cảnh đẹp đêm nay, làm sao có thể hững hờ?)
Trước vẻ đẹp của đêm nay, trước sự tinh khiết của ánh trăng, không biết làm sao để không bận tâm? Một câu hỏi hoặc một câu cảm thán đều thể hiện tâm trạng dạt dào, băn khoăn. Hơn nữa, sự bối rối và xao xuyến này chứa đựng bao tình cảm, sự mong mỏi, và ham muốn được hòa mình vào cảnh đẹp, được thưởng thức, chia sẻ và bộc lộ. Mặc dù tâm trạng đó rất mãnh liệt, nhưng người tù vẫn phải làm lơ, để cho vẻ đẹp của đêm và ánh trăng trôi qua, để nỗi lòng và cảm xúc phải ẩn giấu, vùi lấp trong im lặng.
(Lê Trí Viễn, Một số bài giảng thơ văn Chủ tịch Hồ Chí Minh)
Câu trả lời:
Các yếu tố tự sự và miêu tả có trong đoạn văn trên bao gồm:
- Yếu tố tự sự:
- Thời gian được kể: sắp đến Trung thu, mười mấy ngày qua, đêm nay rất đẹp, trong lòng dâng trào nhiều cảm xúc
- Sự việc và sự vật được kể: ngoại trừ sự bực bội ban đầu khi bị bắt vô lý, cảm giác mình vẫn là người tự do, chỉ thấy những cảnh vật lỉnh kỉnh, khó chịu, đáng cười, đáng ghét trong nhà giam
=> Các yếu tố tự sự giúp làm rõ hoàn cảnh sáng tác bài thơ và tâm trạng của tác giả.
- Yếu tố miêu tả:
- Miêu tả ánh trăng: bầu trời trong veo, ánh trăng tròn và sáng, rộng lớn, huyền bí, ấm áp bên cửa sổ, lấp ló trong bóng cây
- Miêu tả tâm trạng: tâm trạng dạt dào gây nên sự băn khoăn, bối rối, xao xuyến, tràn đầy tình cảm, mong mỏi, khao khát yêu thương, thưởng thức, chia sẻ, và bộc lộ cảm xúc
=> Các miêu tả giúp làm nổi bật những cảm xúc sâu lắng của Bác trước ánh trăng, đồng thời tạo sự đồng cảm và liên tưởng cho người đọc.
Những miêu tả về ánh trăng kết hợp với biểu cảm tâm trạng giúp người đọc hiểu rõ hơn về cảm xúc và tâm trạng của thi nhân. Đây là hình ảnh của một đêm trăng đẹp, tâm hồn thanh thản của Bác, nhưng cũng là nỗi lo lắng về quê hương khi bị giam cầm. Các yếu tố này làm sáng tỏ tình yêu sâu sắc của Bác đối với thiên nhiên và ánh trăng.
Câu 2
Khi viết bài văn theo đề bài 'Nêu ý kiến của em về vẻ đẹp của bài ca dao 'Trong đầm gì đẹp bằng sen'', có cần sử dụng các yếu tố tự sự và miêu tả không? Vì sao?
Câu trả lời:
Câu trả lời là CÓ. Việc sử dụng yếu tố tự sự và miêu tả, đặc biệt là miêu tả, là rất quan trọng để làm nổi bật vẻ đẹp và giá trị của hoa sen trong bài văn.
Khi làm bài nghị luận này, cần phải thể hiện rõ nét các đặc điểm nổi bật của hoa sen như lá sen, bông sen, và nhụy vàng. Miêu tả không chỉ về màu sắc, hương thơm mà còn về cảnh đẹp của toàn bộ đầm sen. Ngoài việc miêu tả, còn cần sử dụng yếu tố tự sự để kể về nguồn gốc bài ca dao, những kỷ niệm và câu chuyện liên quan đến sen, cũng như các bài ca dao, tục ngữ khác của dân tộc.
Mục tiêu bài học: Tìm hiểu các yếu tố tự sự và miêu tả trong văn nghị luận
- Kiến thức cần đạt được trong bài học:
Người học cần nhận thức rõ vai trò của các yếu tố tự sự và miêu tả trong bài văn nghị luận; đồng thời, hiểu rõ yêu cầu cần thiết khi tích hợp các yếu tố này vào văn nghị luận.
- Kỹ năng cần phát triển:
Người học cần biết cách áp dụng các yếu tố tự sự và miêu tả vào bài văn nghị luận một cách phù hợp và hiệu quả.
Những kiến thức cơ bản cần nắm vững về yếu tố tự sự và miêu tả trong văn nghị luận
Văn nghị luận không chỉ dựa vào yếu tố biểu cảm mà còn cần được hỗ trợ bởi các yếu tố tự sự và miêu tả.
Yếu tố tự sự chủ yếu dùng để kể lại các sự kiện hoặc chuỗi sự việc dẫn đến một kết quả cụ thể. Yếu tố miêu tả giúp người đọc hình dung rõ ràng các đặc điểm, tính chất, và tâm trạng của đối tượng hoặc cảnh vật qua sự tưởng tượng và liên tưởng. Khi kết hợp với yếu tố biểu cảm, chúng làm cho bài văn nghị luận thêm phần sinh động, cụ thể và thuyết phục.
Tuy nhiên, trong văn nghị luận, yếu tố tự sự và miêu tả chỉ là những yếu tố phụ. Do đó, việc sử dụng chúng cần phải khéo léo và chính xác. Sử dụng đúng lúc và đúng chỗ sẽ làm tăng tính thuyết phục của bài viết mà không làm gián đoạn mạch lập luận hoặc gây lủng củng cho văn bản.
Tầm quan trọng của yếu tố tự sự và miêu tả trong văn nghị luận
- Văn nghị luận cần được bổ sung bằng các yếu tố tự sự và miêu tả để trở nên hoàn thiện và thuyết phục hơn.
- Yếu tố tự sự và miêu tả giúp làm cho các luận cứ trong văn nghị luận trở nên rõ ràng, sinh động và tăng cường sức thuyết phục của bài viết.
- Những yếu tố này được sử dụng trong các luận cứ để làm rõ các luận điểm và làm cho câu văn trong bài nghị luận trở nên mạch lạc hơn.
- Cần khéo léo thêm yếu tố miêu tả và tự sự để hỗ trợ các luận điểm, nhưng tránh lạm dụng vì chúng không phải là mục tiêu chính của văn nghị luận.
Các bước sử dụng yếu tố tự sự và miêu tả trong bài văn nghị luận
- Bước 1: Xác định chủ đề nghị luận
- Bước 2: Phát triển các luận điểm
- Bước 3: Tìm kiếm và tổ chức luận cứ
- Bước 4: Lựa chọn và sử dụng yếu tố tự sự hoặc miêu tả phù hợp
* Đối với yếu tố tự sự:
- Lựa chọn các câu chuyện phù hợp
Ví dụ như: các truyền thuyết dân gian, truyện sử, tác phẩm văn học, những câu chuyện nhỏ trong cuộc sống, hoặc các sự kiện thường nhật,...
- Tóm tắt và kể chuyện một cách súc tích
* Đối với yếu tố miêu tả:
- Chọn lọc các chi tiết đáng chú ý để miêu tả
- Sử dụng các tính từ và từ láy phong phú, phù hợp. Kết hợp với các biện pháp tu từ và khả năng tưởng tượng để tạo sự liên kết chặt chẽ,...
Hy vọng rằng bài viết của Mytour sẽ mang đến cho bạn đọc những kiến thức bổ ích về ngữ văn Việt Nam.
Xin chân thành cảm ơn.
