Chuẩn bị
Trả lời Câu hỏi 1 Chuẩn bị đọc trang 12 SGK Văn 9 Chân trời sáng tạo
Hình ảnh sâu đậm nhất về quê hương trong em là gì?
Phương pháp giải:
Chú ý lựa chọn thông tin phù hợp, phục vụ cho việc đọc hiểu
Lời giải chi tiết:
- Hình ảnh về mảnh đất thân yêu nơi em sinh ra.
- Hình ảnh về gia đình.
- Hình ảnh ngôi nhà nhỏ thân yêu.
- …
Trải nghiệm cùng VB 1
Trả lời Câu hỏi 1 Trải nghiệm cùng VB trang 13 SGK Văn 9 Chân trời sáng tạo
Hãy hình dung cảnh được gợi tả trong khổ thơ thứ hai
Trải nghiệm cùng VB 2
Trả lời Câu hỏi 2 Trải nghiệm cùng VB trang 13 SGK Văn 9 Chân trời sáng tạo
Em hiểu thế nào về bốn dòng cuối trong khổ thơ này?
Suy ngẫm và phản hồi 1
Trả lời Câu hỏi 1 Suy ngẫm và phản hồi trang 14 SGK Văn 9 Chân trời sáng tạo
Tìm từ ngữ mô tả dân chài và cuộc sống làng chài trong bài thơ.
Phương pháp giải:
- Đọc kỹ toàn bộ bài thơ.
- Xác định các câu thơ có chứa hình ảnh dân chài và cuộc sống của họ.
Lời giải chi tiết:
- Hình ảnh dân chài:
+ Dân trai tráng đi thuyền đánh cá;
+ Dân chài lưới da ngăm rám nắng.
+ Thân hình: nồng thở vị xa xăm
- Cuộc sống làng chài:
+ ồn ào
+ tấp nập
+ “Nhờ ơn trời biển lặng cá đầy ghe”
Suy ngẫm và phản hồi 2
Trả lời Câu hỏi 2 Suy ngẫm và phản hồi trang 14 SGK Văn 9 Chân trời sáng tạo
Phân tích hiệu quả của việc sử dụng một số biện pháp tu từ trong các câu thơ dưới đây:
Phương pháp giải:
Xác định hình ảnh đặc sắc tìm biện pháp tu từ và xác định tác dụng biện pháp tu từ đó:
Rướn thân trắng bao la thâu góp gió…
Lời giải chi tiết:
+ Cánh buồm: Giương như mảnh hồn
+ Thể hiện niềm vui và phấn khởi của người dân chài
BPTT: so sánh, nhân hóa, ẩn dụ.
+ Cánh buồm là biểu tượng thiêng liêng, là linh hồn của làng chài
+ Mở rộng không gian và tư thế làm chủ của con người.
=> Một tâm hồn nhạy cảm, một tấm lòng gắn bó với quê hương
Dân chài lưới, làn da ngăm rám nắng,
Cả thân hình nồng thở vị xa xăm;
+ Thân hình: nồng thở vị xa xăm
BPTT: Ẩn dụ chuyển đổi cảm giác
=> Hình ảnh dân chài: khoẻ mạnh, rắn rỏi, vẻ đẹp lãng mạn phi thường.
Chiếc thuyền im bến mỏi trở về nằm
Nghe chất muối thấm dần trong thớ vỏ.
Hình ảnh đặc sắc:
+ im, bến mỏi … nằm
+ nghe chất muối thấm dần trong thớ vỏ
BPTT: nhân hoá, ẩn dụ chuyển đổi cảm giác.
=> Con thuyền như một cơ thể sống, như một phần sự sống lao động ở làng chài, gắn bó mật thiết với con người nơi đây
Suy ngẫm và phản hồi 3
Trả lời Câu hỏi 3 Suy ngẫm và phản hồi trang 14 SGK Văn 9 Chân trời sáng tạo
Phân tích cách gieo vần và cách ngắt nhịp trong bài thơ
Phương pháp giải:
Xác định cách gieo vần, ngắt nhịp đã được học để làm bài
Lời giải chi tiết:
+ Thể thơ: 8 chữ.
+ Ngắt nhịp: 3/2/3, 3/5
- Gieo vần:
+ Gieo vần chân: sông – hồng, giang – làng, trắng – nắng, xăm – nằm, về - nghe, vôi – khơi, cá – mã, gió – đỗ.
=> Qua các khổ thơ, ta thấy được tác giả chú trọng về việc gieo vần ở cuối câu thơ, tạo nên một nhịp cố định cho cả bài thơ. Còn thấy được tác giả sử dụng một loạt vần “ang” làm cho không gian của bài thơ được mở rộng phù hợp với hoàn cảnh của bài thơ (Biển cả)
Suy ngẫm và phản hồi 4
Trả lời Câu hỏi 4 Suy ngẫm và phản hồi trang 14 SGK Văn 9 Chân trời sáng tạo
Tìm yếu tố mô tả và biểu cảm trong bài thơ. Việc kết hợp hai yếu tố này có tác dụng gì?
Phương pháp giải:
Chú ý chỉ ra từ ngữ, câu văn, hình ảnh, chi tiết thể hiện các yếu tố mô tả và biểu cảm và rút ra tác dụng.
Lời giải chi tiết:
- Các yếu tố mô tả:
+ Khi trời trong, gió nhẹ, sớm mai hồng
+ Chiếc thuyền nhẹ băng như con tuấn mã
+ Phăng mái chèo, mạnh mẽ vượt trường giang
+ Cánh buồm giương to như mảnh hồn làng
+ Rướn thân trắng bao la thâu góp gió...
+ Những con cá tươi ngon thân bạc trắng
+ Dân chài lưới, làn da ngăm rám nắng
+ Cả thân hình nồng thở vị xa xăm
+ Chiếc thuyền im bến mỏi trở về nằm
+ Nghe chất muối thấm dần trong thớ vỏ
+ Màu nước xanh, cá bạc, chiếc buồm vôi
- Các yếu tố biểu cảm:
+ Nhờ ơn trời biển lặng cá đầy ghe
+ Nay xa cách lòng tôi luôn tưởng nhớ
+ Tôi thấy nhớ cái mùi nồng mặn quá!
- Việc kết hợp yếu tố biểu cảm và mô tả làm cho hình ảnh con thuyền, cảnh ra khơi đánh bắt cắt,... thêm sinh động, rõ ràng, chi tiết. Giúp người đọc hình dung ra một chuyến ra khơi đánh bắt cá từ đó người đọc cũng cảm nhận được tình cảm của tác giả gửi gắm trong bài.
Suy ngẫm và phản hồi 5
Trả lời Câu hỏi 5 Suy ngẫm và phản hồi trang 14 SGK Văn 9 Chân trời sáng tạo
Xác định dòng cảm xúc của tác giả thể hiện qua các khổ thơ và nguồn cảm hứng chính của bài thơ
Phương pháp giải:
Đọc kỹ bài thơ
Lời giải chi tiết:
Cảm hứng chính:
Tác giả đã viết:
Mười lăm tuổi rời xa nhà, đến Huế học
Tôi bắt đầu tiếp bước các bạn làm thơ
Những vần thơ đầu tiên gửi về quê hương
Bài thơ “Quê hương” muối mặn đến tận bây giờ
Cảm giác nhớ quê hương, nhớ nhà ấm áp và sâu sắc của một chàng trai 18 tuổi. Nỗi nhớ mùi biển mặn mà. Hương vị mặn đặc trưng ấy đã đi cùng nhà thơ suốt cuộc đời.
=> Cảm hứng ở đây có thể xác định là tình yêu sâu đậm đối với quê hương của một con người xa quê
- Dòng cảm xúc chủ đạo của bài thơ 'Quê hương' của Tế Hanh là hình ảnh quê hương qua nỗi nhớ nhà, nhớ quê hương sâu sắc của nhà thơ.
Nhận thức và đánh giá 6
Trả lời Câu hỏi 6 Nhận thức và đánh giá trang 14 SGK Văn 9 Chân trời sáng tạo
Phân tích các đặc điểm nổi bật của cấu trúc bài thơ (sắp xếp bố cục, triển khai mạch cảm xúc,...)
Phương pháp giải:
Sử dụng kiến thức văn học đã học để xác định bố cục, mạch cảm xúc.
Lời giải chi tiết:
- Bố cục: 4 phần.
+ Phần 1: 2 câu thơ đầu: Giới thiệu tổng quan về làng chài.
+ Phần 2: 6 câu kế: Cảnh đi thuyền ra khơi.
+ Phần 3: 8 câu kế: Cảnh đi thuyền trở về bến.
+ Phần 4: Các phần còn lại: Tình cảm của tác giả đối với quê hương của mình.
- Triển khai mạch cảm xúc: Theo chuỗi sự kiện của một chuyến ra khơi đánh cá
Nhận thức và đánh giá 7
Trả lời Câu hỏi 7 Nhận thức và đánh giá trang 14 SGK Văn 9 Chân trời sáng tạo
Phân tích chủ đề của bài thơ và một số dẫn chứng giúp em xác định chủ đề
Phương pháp giải:
Đọc kĩ bài thơ
Lời giải chi tiết:
- Để xác định chủ đề, thường phải trả lời câu hỏi: Vấn đề cơ bản mà tác phẩm nêu lên là gì?
- Chủ đề của bài thơ: Tình yêu quê hương tha thiết của một con người khi xa quê, sâu sắc. tình cảm gắn bó của tác giả với những khung cảnh lao động quen thuộc của một làng chài ven biển,
Nhận thức và đánh giá 8
Trả lời Câu hỏi 8 Nhận thức và đánh giá trang 14 SGK Văn 9 Chân trời sáng tạo
Ấn tượng sâu sắc nhất mà bài thơ ghi lại trong em là gì?
Phương pháp giải:
: Học sinh lựa chọn một hình ảnh trong bài thơ ấn tượng và lý giải tại sao?
Lời giải chi tiết:
Làng tôi ở vốn làm nghề chài lưới:
Nước bao vây, cách biển nửa ngày sông.
Bài thơ Quê hương được viết khi tác giả đang học ở Huế, viết về quê mình là viết bằng nỗi nhớ, bằng tâm tư. Quê hương trong tâm tư của Tế Hanh là một làng chài nằm giữa sông và biển, một làng chài sóng nước bao vây, khoảng cách cũng được đo bằng nước. Không gian được đo bằng thời gian- một cách đo độc đáo của người dân vùng sông nước. Lời giới thiệu: làng tôi như một điệu nhảy lên của sự tự hào, một sự nhớ mãi không quên của tác giả về quê hương mình.