Buzz
Việc soạn bài Người cầm quyền khôi phục uy quyền trang 39, 40, 41, 42, 43, 45 Ngữ văn lớp 10 sẽ giúp học sinh hiểu biết và trả lời câu hỏi một cách dễ dàng khi soạn văn 10.
Soạn bài: Quyền lực và sức ảnh hưởng - Ngữ văn lớp 10
* Trước khi đọc
Câu hỏi (trang 39 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2):
- Người cầm quyền thường là những người có địa vị cao trong xã hội, giàu có và tài năng, làm cho người khác kính trọng và ngưỡng mộ.
- Một ví dụ về nhân vật có uy quyền là nhân vật Albus Dumbledore trong tiểu thuyết “Harry Potter”. Trong truyện, ông là một phù thủy vĩ đại và tài năng nhất mọi thời đại, thậm chí cả Chúa tể Hắc Ám cũng phải kính trọng và sợ hãi ông. Ông là hiệu trưởng của trường phù thủy nổi tiếng và được tôn trọng vì tài năng của mình.
* Đọc văn bản
Gợi ý trả lời câu hỏi trong bài đọc:
1. Hoàn cảnh và tình trạng của Phăng-tin được mô tả ra sao?
- Trong câu chuyện, Phăng-tin là một phụ nữ lao động không may mắn (nghèo đói, buộc phải bán tóc và răng để nuôi con).
- Hiện tại, Phăng-tin đang nằm trên giường bệnh trong bệnh viện, bị suy kiệt sức khỏe; cô mong muốn được gặp con trước khi qua đời.
2. Vì sao người kể chuyện nhấn mạnh rằng “từ giờ chúng ta nên gọi cái tên này”?
- Khi trở thành thị trưởng, Giăng Van-giăng đã chọn tên là Ma-đơ-len. Nhưng để giải cứu một người vô tội bị nhận nhầm là mình, Giăng Van-giăng đã ra tòa thú nhận sự thật.
- “Từ giờ ta chỉ dùng tên này để gọi”, nghĩa là Giăng Van-giăng trở lại làm một người thông thường như xưa, không còn là một thị trưởng quyền uy nữa.
3. Lưu ý cách miêu tả giọng nói của Gia-ve.
+ Giọng điệu “man rợ, điên dại”
+ Giọng nói “không phải âm thanh của con người mà là tiếng gầm của ác thú”
Thông qua giọng điệu này, tính cách điên cuồng, tàn ác, hung tợn của nhân vật đã được mở ra.
4. Tại sao Phăng-tin cảm thấy “cả thế giới đang tan vỡ”?
- Đối với Phăng-tin, Giăng Van-giăng là người thị trưởng luôn làm việc thiện và giúp đỡ người nghèo, là biểu tượng của sự đẹp, sự thiện, và sự dũng cảm. Chị nghĩ rằng: “Nhưng ông thị trưởng vẫn đứng đó. Chị còn sợ điều gì nữa?”
- Nhưng khi nhìn thấy tên chó săn nắm cổ Giăng Van-giăng và thấy “ông thị trưởng cúi đầu”, Phăng-tin cảm thấy như thấy sự thiện đang chịu thua trước sự ác. Chị cảm thấy như thế giới tốt đẹp đã tan biến theo cái cúi đầu đó.
5. Chú ý vào ngôn ngữ ra lệnh của Gia-ve và lời đối thoại của Giăng Van-giăng.
- Gia-ve: lời nói quát nạt, cộc lốc, nôn nóng, ép buộc (“Mau lên!”, “Nói to, nói to lên!”, “Ta bảo mày nói to lên cơ mà.”), tỏ ra khinh thường (cách xưng hô “ta-mày”).
- Giăng Van-giăng: lời nói nhẹ nhàng, lịch sự (cách xưng hô “tôi-ông”), bình tĩnh, kiên định.
6. Phản ứng và cảm xúc của Phăng-tin như thế nào khi nghe về đứa con gái của mình?
- Phăng-tin có phản ứng mạnh mẽ khi nghe về đứa con: chị “run rẩy”, mỗi câu thoại đều kết thúc bằng dấu chấm than, thể hiện cảm xúc dâng trào - Phăng-tin rất mong muốn, rất khao khát được gặp con gái mình trước khi mất.
7. Chú ý thái độ của Gia-ve khi nói về Giăng Van-giăng.
Trong lúc nói chuyện với Phăng-tin, Gia-ve tỏ ra coi thường Giăng Van-giăng khi nhắc đến quá khứ của ông: “Ở cái nước xứ chó ấy, đám tù nhân lại đứng lên làm vua chúa chả có gì đâu”.
8. Tại sao Gia-ve lại cảm thấy sợ hãi?
- Gia-ve run sợ trước sức mạnh của Giăng Van-giăng khi ông ta không cần dùng đến vũ khí mà vẫn có thể gãy gượng cái gióng giường, và cầm nó nhìn Gia-ve “với ánh mắt lạnh lùng”. Gia-ve sợ hãi khi nghe lời cảnh báo của Giăng Van-giăng: “Anh nên suy nghĩ kỹ trước khi quyết định”.
- Điều này có thể do trước đó, Giăng Van-giăng đã kết án Gia-ve là kẻ “giết chết phụ nữ này rồi”, vì vậy khi thấy ông ta tiến lại gần, Gia-ve cảm thấy sợ hãi.
9. Chú ý cách người kể chuyện đặt câu hỏi.
- Người kể chuyện trình bày những câu hỏi mà người đọc có thể đặt ra khi đọc về việc Giăng Van-giăng đến gần Phăng-tin. Qua đó, tác giả đã khơi gợi sự tưởng tượng về mối quan hệ giữa hai nhân vật đau khổ, và việc Giăng Van-giăng thực hiện lời hứa.
- Ngoài ra, đoạn ngoại truyện này đã giúp làm rõ tư duy chủ đạo của tác phẩm: vượt lên trên bản chất hiện thực để đạt tới điều tốt đẹp, cao quý.
10. Thái độ của Giăng Van-giăng đối với Gia-ve hiện lên rõ trong câu cuối cùng của đoạn trích.
- Giăng Van-giăng nói với Gia-ve: “Anh muốn làm gì thì làm”. Câu nói này thể hiện sự tự tin, thanh thản của Giăng Van-giăng. Ông ta không sợ hãi Gia-ve, không quan tâm đến việc bị Gia-ve trừng phạt.
* Sau khi đọc
Nội dung chính:
Đoạn văn “Người cầm quyền khôi phục uy quyền” là phần cuối của câu chuyện về Phăng-tin trong tác phẩm “Những kẻ khốn khổ”, tập trung vào cuộc gặp gỡ giữa Giăng Van-giăng và Phăng-tin tại bệnh xá, sau khi Giăng Van-giăng tự thú để cứu người bị oan. Ở cuối văn bản, Phăng-tin qua đời trước khi biết được sự thật về cha và con gái của mình. Giăng Van-giăng rơi vào tay của Gia-ve.
Gợi ý trả lời câu hỏi sau khi đọc:
Câu 1 (trang 45 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2):
Đoạn trích có thể phân thành hai phần:
+ Phần 1 (từ đầu... Phăng-tin đã qua đời): Gia-ve đến để bắt Giăng Van-giăng, khiến Phăng-tin, người đang ốm, cảm thấy rất sợ hãi và cuối cùng qua đời.
+ Phần 2 (phần còn lại): Giăng Van-giăng chia tay Phăng-tin và thề hứa với linh hồn của người phụ nữ bất hạnh đó, sẽ khôi phục lại 'uy quyền' trước Gia-ve.
Câu 2 (trang 45 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2):
- Thái độ và cách ứng xử của Giăng Van-giăng đối với Phăng-tin:
+ Trước tình trạng hoảng loạn của Phăng–tin khi Gia-ve đến: An ủi Phăng-tin, quyết tâm tìm kiếm con gái cho cô với tinh thần trách nhiệm.
– Sau khi Phăng–tin qua đời: Giăng Van-giăng tỏ ra đầy sự ân cần, sửa lại mái tóc cho Phăng-tin, lau nhẹ mắt cho cô, hôn nhẹ lên bàn tay của cô.
🡪 Hành động thể hiện lòng yêu thương của những người cùng chịu khổ; lòng nhân ái, trách nhiệm và bản lĩnh của Giăng Van-giăng.
- Theo tôi, Giăng Van-giăng có thể sẽ hứa với Phăng-tin rằng sẽ tìm thấy đứa con của chị, an ủi linh hồn của Phăng-tin, giúp chị yên nghỉ, và Phăng-tin sẽ được “đi vào ánh sáng vĩ đại của Chúa”, không phải chịu khổ sở trên thế gian nữa.
Câu 3 (trang 45 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2):
- Trong đoạn này, V. Huy-gô đã mô tả Gia-ve như một con thú thông qua nhiều khía cạnh: diện mạo, ngôn từ, hành động.
+ Diện mạo dữ tợn như thú săn: Tiếng la hét của hắn, “Mau lên”, được mô tả như “tiếng thú gầm”, gây ra sự hỗn loạn trong bệnh viện.
+ Hành động như thú săn mồi (“đứng yên một chỗ”), ánh mắt của hắn như “cái móc sắt”.
+ Cử động tiến vào để tấn công mục tiêu (“bước vào trung tâm của phòng”).
+ Cười khinh bỉ (nhưng là “nụ cười u ám hé môi, phô bày toàn bộ hai hàng răng”).
+ Tính cách lạnh lùng, thiếu lòng nhân ái: Phủ nhận tình cảm mẹ con của Phăng-tin, không cảm thông với nỗi đau tuyệt vọng của Phăng-tin, thờ ơ trước cái chết của Phăng-tin.
- Người kể chuyện thể hiện sự căm phẫn, khinh bỉ đối với nhân vật Gia-ve.
Câu 4 (trang 45 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2):
- Đoạn đầu (trước khi Phăng-tin qua đời): Giăng Van-giăng lễ phép giao tiếp với Gia-ve, tự xưng là “tôi - ông”, bị Gia-ve “nắm lấy cổ áo', bị xưng hô “mày - tao” nhưng vẫn bình tĩnh, nhẫn nhịn, van xin Gia-ve.
- Phần sau (sau khi Phăng-tin qua đời): Hành động quyết đoán, mạnh mẽ, kết tội Gia-ve (“Anh đã giết chết người phụ nữ này rồi đấy”), nắm lấy vũ khí tự vệ (“vụt lấy trong chớp mắt” một “cái thanh giường”), sẵn sàng đối mặt với Gia-ve một cách kiên quyết (“nhìn Gia-ve thẳng vào mắt”), tự tin yêu cầu Gia-ve (“tôi khuyên anh đừng làm phiền tôi lúc này”). Cách gọi đã chuyển sang vị thế ngang hàng (“tôi - anh”).
Câu 5 (trang 45 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2):
- Sức mạnh của người kể chuyện ở ngôi thứ ba được thể hiện trong đoạn này, mặc dù không phải lúc nào cũng được thể hiện ở mọi tình tiết của câu chuyện.
- Biểu hiện của quyền lực của người kể chuyện ngôi thứ ba: Người kể biết trước tất cả những gì sắp xảy ra, thậm chí cả một số suy nghĩ, cảm xúc của nhân vật khi họ hành động.
+ Người kể chuyện ngôi thứ ba tiết lộ tâm trạng của nhân vật Gia-ve khi anh ta gặp Giăng Van-giăng: “Hắn xem Giăng Van-giăng như một kẻ đối đầu bí ẩn…”. Từ “xem” ở đây cho thấy người kể đã xâm nhập vào tâm trí của Gia-ve.
+ Người kể chuyện khám phá tâm trạng của Phăng-tin để mô tả các cảm xúc phức tạp của cô: “Cô cảm thấy một sự vô lý, đến nỗi trong những phút hồi hộp, sợ hãi nhất, cô không thể hiểu được điều đó”.
- Tuy vậy, vẫn có những đoạn người kể chuyện ngôi thứ ba không sử dụng quyền lực của mình. Ở đoạn cuối, người kể chuyện không tiết lộ cho độc giả biết những gì Gia-ve thầm nghĩ vào tai Phăng-tin. Bằng cách không sử dụng quyền lực toàn năng, người kể chuyện ngôi thứ ba đã để cho độc giả tự tưởng tượng theo cấu trúc của câu chuyện.
Câu 6 (trang 45 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2):
Trong đoạn trích này, nhân vật Gia-ve là người thực sự sở hữu quyền lực. Mặc dù Gia-ve đã khôi phục quyền lực của một quan chức chính phủ để bắt kẻ phạm tội, nhưng Giăng Van-giăng mới là người kiểm soát quyền lực một cách tự do. Sau khi Phăng-tin đột ngột qua đời, Gia-ve không còn nhút nhát như trước, mà trở nên mạnh mẽ, tự tin, đại diện cho cái thiện, khiến Gia-ve phải sợ hãi.
Câu 7 (trang 45 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2):
- Điều thực sự tạo nên quyền lực của một cá nhân là khả năng đại diện cho điều thiện, biểu hiện của chính trị, thể hiện lòng nhân ái và thu hút sự tôn trọng từ người khác. Quyền lực không bắt nguồn từ sự áp đặt hay bạo lực.
* Kết nối đọc – viết
Bài tập (trang 45 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2):
Đoạn văn tham khảo:
Với các tác phẩm dài, phức tạp, việc sử dụng người kể chuyện toàn tri giúp người đọc hiểu được câu chuyện một cách tổng thể hơn, dễ dàng hơn, và thấu hiểu được tâm trạng, ý định của từng nhân vật. Tuy nhiên, với các tác phẩm tự sự ngắn, việc người kể chuyện toàn tri có thể làm mất đi sự sáng tạo và ảnh hưởng đến trải nghiệm đọc của người khác. Nếu tác phẩm tự sự được kể bởi người kể chuyện toàn tri, nó có thể chỉ mang một quan điểm, một cách đánh giá cố định, và khó có thể kích thích sự sáng tạo từ phía độc giả. Vì vậy, việc kết hợp giữa việc sử dụng và không sử dụng người kể chuyện toàn tri trong mỗi phần của câu chuyện có thể mang lại hiệu quả tốt nhất cho một tác phẩm tự sự.
