Buzz
Sống hay không sống - đó là vấn đề là nội dung được hướng dẫn trong chương trình Ngữ văn lớp 11.
Mytour mời các em học sinh tham khảo bài Soạn văn 11: Sống tồn tại hay không - điều mà Chân trời sáng tạo mang đến, chi tiết được giới thiệu bên dưới.
Soạn bài Sống tồn tại hay không - đó là vấn đề
Trước khi đọc
Theo bạn, ngôn ngữ giao tiếp và cách diễn đạt của người mắc chứng rối loạn tâm thần (hoặc giả bộ bị rối loạn tâm thần) và của một người bình thường có khác biệt như thế nào? Hãy chia sẻ quan điểm của bạn với các bạn trong lớp.
Gợi ý:
Ngôn ngữ giao tiếp và cách diễn đạt của một người mắc chứng rối loạn tâm thần (hoặc giả bộ mắc chứng rối loạn tâm thần) thường khó hiểu hơn so với người bình thường, thường là những câu nói mơ hồ, không rõ ràng hoặc không có sự liên kết logic.
Đọc văn bản
Câu 1. Điều gì khiến vua Clô-đi-út quan tâm và đặt câu hỏi về tâm trạng của Hăm-lét?
Vua Clô-đi-út nghi ngờ Hăm-lét giả bộ điên.
Câu 2. Đây là đối thoại hay monolog? Liên kết giữa đoạn thoại của Pô-lô-ni-út với lời nói của vua là gì?
Đây là đối thoại. Vua tiết lộ suy nghĩ khi nghe Pô-lô-ni-út nói với Ô-phê-li-a.
Câu 3. Là đối thoại hay nội tâm? Lời thoại này thể hiện điều gì về tâm trí và tính cách của Hăm-lét?
Là nội tâm. Lời thoại này thể hiện sự lo lắng và suy tư của Hăm-lét.
Câu 4. Trong cuộc trò chuyện với Ô-phê-li-a, Hăm-lét dùng từ ngữ như thế nào để lừa dối những kẻ theo dõi chàng?
Hăm-lét sử dụng các câu hỏi vô nghĩa để lừa dối những kẻ đang theo dõi.
Câu 5. Lời thoại của vua và Pô-lô-ni-út cho thấy sự đánh giá ban đầu của bạn là đúng hay sai? Hãy giải thích tại sao bạn nghĩ đánh giá đúng hoặc không đúng.
- Phê bình: Đúng/Sai
- Diễn giải: Dựa vào việc đọc tóm tắt nội dung của văn bản.
Sau khi đọc
Câu 1. Dựa vào phần tóm tắt câu chuyện ở đầu văn bản, hãy phân tích tình hình của Hăm-lét và mục đích giả vờ điên của chàng.
- Tình hình của Hăm-lét: Hăm-lét là con trai của vua Đan Mạch, bị hồn ma của cha - vị vua đã qua đời - tiết lộ rằng cái chết của ông không phải do rắn độc như lời đồn, mà là do sự phản bội của Clô-đi-út, em trai gian ác của ông. Hăm-lét bị thúc đẩy bởi mong muốn trả thù cho cha mình và đồng thời muốn điều tra sự thật. Chàng giả vờ điên, thực hiện những hành động kì lạ và nói những lời khó hiểu, khiến mọi người tránh xa. Sợ rằng Hăm-lét có mục đích gì độc ác, vua Clô-đi-út gửi chàng sang Anh để loại bỏ. Nhưng Hăm-lét đã phái hai người hộ tống và quay trở lại Đan Mạch để thực hiện kế hoạch của mình.
- Mục đích giả vờ điên là để che dấu những suy nghĩ và âm mưu liên quan đến cái chết bất ngờ của cha vua và hành động đê tiện của Clô-đi-út.
Câu 2. Định rõ mâu thuẫn trong văn bản và thể hiện những bất định nội tâm của Hăm-lét (liên quan đến việc chọn lựa giữa sống và chết, giữa các thái độ sống và nhân cách đối lập,...) đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển mâu thuẫn trong các tầng lớp kịch.
- Mâu thuẫn giữa việc Hăm-lét giả vờ điên để che giấu ý định thực sự của mình với những hành động như theo dõi, truy lùng, nghe lén,... của vua Clô-đi-út và tay sai nhằm ám sát chàng.
- Mâu thuẫn trong tâm trí của nhân vật Hăm-lét (sống hay chết).
- Tác dụng: là một phần không thể thiếu của mâu thuẫn kịch trong tác phẩm, thể hiện Hăm-lét đang trong tình trạng nội tâm lo lắng, phân vân; đồng thời cũng cho thấy nhân vật đang cố gắng vượt qua bản thân, và cuối cùng Hăm-lét không chấp nhận lối sống “chịu đựng”, “yếu đuối”, “nhát gan” mà thay vào đó đang hướng tới lòng dũng cảm, biến những ý định thành hành động.
Câu 3. Phân tích đoạn nội tâm đơn độc và các cuộc đối thoại của Hăm-lét với Ô-phê-li-a để làm rõ:
a. Lý do gây ra mâu thuẫn giữa Hăm-lét và các nhân vật khác cũng như với xã hội Đan Mạch thời điểm đó.
b. Thái độ, tình cảm của Hăm-lét trong các cuộc trò chuyện với Ô-phê-li-a về người phụ nữ.
Câu 4. Bảng dưới đây ghi chú một số biểu hiện “hành động nội tâm”, “hành động bên ngoài” của vua Clô-đi-út và Hăm-lét:
Nhân vật | Hành động bên ngoài | Hành động bên trong |
Vua Clo-đi-út | ||
Hăm-lét |
Dựa trên bảng trên, hãy giải thích sự khác biệt giữa bản chất con người qua “hành động nội tâm” và qua “hành động bên ngoài” của mỗi nhân vật. Đánh giá cách tạo hình nhân vật và diễn biến kịch bản trong văn bản.
Câu 5. Đánh giá về cách tạo dựng ngôn ngữ đối thoại, độc thoại trong văn bản.
Câu 6. Xác định chủ đề và cho biết qua văn bản trên, tác giả muốn truyền đạt điều gì đến người đọc/ người xem.
Câu 7. Từ việc đọc văn bản Sống hay không sống - Đó là vấn đề và Vĩnh biệt Cửu Trùng Đài, bạn nhận ra những điều quan trọng nào khi đọc một văn bản kịch?
*Bài tập sáng tạo: Thành lập một nhóm kịch và biểu diễn (một phần hoặc toàn bộ) một trong hai văn bản Vĩnh biệt Cửu Trùng Đài, Sống hay không sống - đó là vấn đề. Hãy cho biết bạn sẽ đóng vai nhân vật nào trong buổi biểu diễn và giải thích lý do.
