Câu 1 (trang 28 sách Ngữ văn 8 Tập 1)
Qua đoạn trích bài thơ, em tưởng tượng bối cảnh lịch sử (không gian, thời gian, các sự kiện quan trọng…) đã truyền cảm hứng cho tác giả như thế nào?
Đáp án:
Bối cảnh lịch sử:
- Trong giai đoạn cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, các chiến sĩ kiên cường đã đồng lòng chiến đấu để giành lại độc lập và tự do cho dân tộc.
- Thời điểm quan trọng vào tháng 8 năm 1945, khi bức tranh lịch sử ghi lại những chiến thắng và thành tựu nổi bật trong cuộc kháng chiến.
- Những sự kiện then chốt đã tạo nên bước ngoặt lịch sử, khi cuộc kháng chiến chống Pháp đạt được thắng lợi, mang lại tự hào và niềm tin mới cho dân tộc.
Cảm hứng của tác giả:
Tác giả không chỉ ca ngợi chiến thắng lịch sử mà còn khơi dậy suy nghĩ về con đường phía trước. Bức tranh không chỉ phản ánh vẻ vĩ đại của chiến thắng mà còn mở ra những cơ hội và thách thức mới trong hành trình xây dựng và bảo vệ đất nước.
Câu 2 (trang 28 sách Ngữ văn 8 Tập 1)
Nhìn lại cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp kéo dài “ba ngàn ngày không nghỉ”, nhà thơ đã bày tỏ cảm xúc gì? Theo em, đây chỉ là cảm xúc của cá nhân nhà thơ hay cũng là cảm xúc chung của cộng đồng? Vì sao?
Trả lời:
Qua các bức tranh tượng trưng của nhà thơ về cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, ta cảm nhận được một dòng cảm xúc mãnh liệt về niềm tự hào và vui sướng từ cả cộng đồng. Chiến thắng của đất nước đem lại niềm tin và tự hào về tinh thần đoàn kết và sức mạnh chung của toàn dân.
Cảm xúc không chỉ thuộc về nhà thơ mà còn là của triệu trái tim người dân, những người đã đoàn kết, chiến đấu và hy sinh vì tự do quê hương. Nó đại diện cho sự thống nhất, lòng nhân ái và tình yêu đất nước.
Dù vậy, giữa những nét vẽ quân nhân, nhà thơ không quên thể hiện sự căm phẫn, đau đớn. Cảm xúc xót xa thấm đẫm từng câu thơ, giúp ta hiểu rõ hơn về những khó khăn, gian khổ mà các chiến sĩ đã trải qua. Họ là anh hùng, cùng chung một lý tưởng, nhưng cũng đầy lòng xót thương trước mất mát và đau đớn của chiến tranh.
Vậy nên, cảm xúc trong bức tranh thơ không chỉ là niềm tự hào về chiến thắng mà còn là sự đoàn kết, lòng biết ơn và tình yêu thương sâu sắc đối với những anh hùng đã hi sinh cho tự do và đất nước. Đây là một phần quan trọng của tâm hồn dân tộc, là nguồn động viên cho các thế hệ sau.
Câu 3 (trang 28 sgk Ngữ văn 8 Tập 1)
Xác định hình ảnh trung tâm của đoạn trích và mối liên hệ của nó với các hình ảnh khác trong đoạn trích.
Trả lời:
Hình ảnh trung tâm của đoạn trích là 'Con đường tự do,' nơi Cách mạng đạt được thắng lợi quan trọng, đánh dấu bước ngoặt vĩ đại trong lịch sử dân tộc.
Bên cạnh đó, những hình ảnh khác trong đoạn trích tạo nên một bức tranh sống động và hoàn chỉnh:
- 'Hình ta đi...' - hình ảnh này đặc biệt liên quan đến hành trình của các anh hùng và chiến sĩ dũng cảm trên con đường tự do, đối mặt với thử thách để bảo vệ Tổ quốc.
- 'Hình ảnh đất nước đẹp vô cùng' - mô tả vẻ đẹp lộng lẫy của đất nước, được gìn giữ và phát triển bởi sự cống hiến của các chiến sĩ và tình yêu thương của nhân dân.
- 'Hình ảnh đất nước tự do' - phản ánh niềm tự hào của từng công dân khi đất nước đạt được tự do, là biểu trưng cho sự đoàn kết và sức mạnh của cộng đồng.
Tất cả những hình ảnh này kết hợp lại tạo nên một bức tranh rộng lớn về chiến thắng lịch sử và tình yêu nước sâu đậm trong lòng mỗi người dân.
Câu 4 (trang 28 sgk Ngữ văn 8 Tập 1)
Những địa danh nào xuất hiện trong đoạn trích? Theo em, việc nhắc đến nhiều địa danh như vậy có tác dụng gì trong việc thể hiện cảm xúc của tác giả?
Trả lời:
Những địa danh trong thơ không chỉ là tên gọi địa lý như Đường Bắc Sơn, Đình Cả, Thái Nguyên, hay các vùng như Tây Bắc, Điện Biên; sông Lô, bến Bình Ca; Phú Thọ, Trung Hà, Hưng Hóa, các khu Ba, Bốn, sông Thao, Hà Nội; Nam Bộ, Tiền Giang, Hậu Giang, TP. Hồ Chí Minh, Đồng Tháp, Nam – Ngãi, Bình – Phú, Khánh Hòa, Phan Rang, Phan Thiết, Tây Nguyên, Công Tum, Đắc Lắc, khu Năm, sông Hương, Bến Hải, Cửa Tùng… mà còn là biểu tượng và dấu ấn quan trọng trong cuộc kháng chiến chống Pháp.
Nhà thơ đã khéo léo tái hiện hiệu quả của các địa danh này, tạo nên một bức tranh sống động về cuộc chiến tranh và những vùng đất mà các chiến sĩ đã hy sinh và chiến đấu kiên cường để bảo vệ đất nước. Đọc những tên địa danh này, người đọc không chỉ cảm nhận sự thay đổi của cảnh quan địa lý mà còn cảm thấy hòa mình vào không khí chiến đấu, nghe thấy tiếng bom đạn vang vọng và ngửi thấy mùi của chiến trường.
Việc sử dụng các địa danh trong tác phẩm không chỉ tái hiện chân thực về chiến tranh mà còn làm gia tăng cảm xúc tự hào và vui sướng của nhân dân. Đây không chỉ là những nơi đã trải qua đau thương, mà còn là chứng nhân của những chiến thắng vẻ vang của những người con yêu nước. Điều này làm mới và phong phú hình ảnh về một Việt Nam đoàn kết, mạnh mẽ và đầy tự hào.
Câu 5 (trang 28 sgk Ngữ văn 8 Tập 1)
Trong đoạn trích, tác giả lặp đi lặp lại cấu trúc: “Ai…”, “Đường…”. Hãy phân tích tác dụng của biện pháp nghệ thuật này.
Trả lời:
Biện pháp điệp cấu trúc với “Ai...”, “Đường...” trong đoạn trích tạo nên hiệu ứng lôi cuốn và hấp dẫn cho bức tranh mà tác giả muốn vẽ.
- Làm nổi bật khung cảnh tự do và khát vọng lớn của dân tộc: Câu hỏi “Ai...” tăng cường sự tò mò, tập trung vào các nhân vật hoặc nhóm cụ thể, tạo ra hình ảnh sống động về niềm vui và tự do mà dân tộc đang theo đuổi.
- Diễn tả tinh thần phấn khởi và niềm vui của nhà thơ trên mọi con đường của đất nước: Sử dụng “Đường...”, tác giả truyền tải sự phấn khởi và hy vọng khi nhìn thấy những con đường mở ra, biểu trưng cho tương lai tươi sáng và tự do.
- Tăng cường sức biểu cảm cho bài thơ: Cấu trúc câu hỏi và khẳng định làm tăng tính biểu cảm, tạo ra năng lượng tích cực và cuốn hút, giúp độc giả hòa mình vào không khí phấn khởi của tác phẩm.
Cả hai biện pháp này làm nổi bật và làm sâu sắc thêm hình ảnh chiến thắng và hy vọng trong lòng dân tộc.
Câu 6 (trang 28 sgk Ngữ văn 8 Tập 1)
Phân tích ý nghĩa của việc đặt nhan đề bài thơ.
Trả lời:
Tựa đề 'Ta đi tới' không chỉ đơn thuần là tên gọi của bài thơ mà còn là biểu hiện của tư tưởng và tâm hồn tự do, rộng lớn mà tác giả muốn truyền tải. Đây là cánh cửa mở ra thế giới nội tâm của tác giả, giúp người đọc hòa mình vào những tư tưởng và cảm xúc của thời đại.
Nhan đề 'Ta đi tới' không chỉ là biểu tượng của chiến thắng và niềm tự hào mà còn đại diện cho hành trình và con đường phía trước mà nhà thơ muốn gợi mở và dẫn dắt người đọc. Tựa đề này chứa đựng tinh thần lạc quan, niềm tin vào tương lai, và ý chí kiên cường của nhân dân Việt Nam.
Tựa đề 'Ta đi tới' còn mang lại cảm giác tự do và khát vọng vươn lên, tiến bước với sức mạnh, như ánh đèn soi đường. Điều này làm cho nhan đề trở nên độc đáo và ấn tượng, với sức mạnh to lớn. Những từ ngữ giản dị nhưng đầy sức mạnh, 'Ta đi tới' như một khẩu hiệu, làm cho người đọc cảm nhận được sự phấn khích và hứng khởi, đồng thời nâng tầm tác phẩm.
- Tìm hiểu về sao băng và những thông tin cần biết
- Soạn báo cáo chi tiết về một vấn đề văn học dân gian