Soạn bài Tấm Cám, Môn Ngữ Văn 10

Soạn bài Tấm Cám
 

Soạn bài Tấm Cám, Tóm Tắt 1

Soạn bài Tấm Cám, Tóm Tắt 2

Câu 1. Phân tích diễn biến truyện để nhận biết mâu thuẫn giữa Tấm và mẹ con Cám (lưu ý đến yếm đỏ, con bống, thử giày, cái chết của Tấm, chim vàng anh, chiếc khung cửi).

- Câu chuyện diễn ra qua 2 giai đoạn:
+ Giai đoạn 1: Tấm sống với dì ghẻ.
+ Giai đoạn 2: Tấm trở thành Hoàng hậu cho đến hết câu chuyện.

- Giai đoạn 1: Tấm sống với dì ghẻ.
+ Mâu thuẫn về quyền lợi vật chất qua những sự kiện như yếm đỏ, cá bống, và việc thử giày vua. Tấm chăm chỉ, Cám lười biếng, lừa Tấm để lấy yếm đỏ, thể hiện mâu thuẫn quyền lợi vật chất giữa con riêng và con ghẻ trong gia đình.
+ Cá Bống làm nổi bật mâu thuẫn về quyền lợi tinh thần. Cám giết Cá Bống để cướp đi người bạn duy nhất của Tấm, phản ánh sự đố kịch của gia đình đối với hạnh phúc tinh thần của Tấm.
+ Hành động không cho Tấm đi xem hội làm nổi bật mâu thuẫn về quyền lợi tinh thần. Gia đình dì ghẻ luôn muốn kiểm soát, không muốn con riêng có những niềm vui nhỏ trong cuộc sống.
+ Thử giày thể hiện mâu thuẫn cả về vật chất và tinh thần, làm nổi bật mối quan hệ đen tối giữa Tấm và dì ghẻ.

- Giai đoạn 2: Tấm trở thành Hoàng hậu cho đến hết truyện.
+ Tấm đối mặt với cái chết do mưu đồ ác của dì ghẻ, phản ánh mâu thuẫn cao trào giữa Tấm và mẹ con Cám trong cuộc đua quyền lực.
+ Chim vàng anh, cây xoan, khung cửi - những biến cố đại diện cho mâu thuẫn xã hội, làm nổi bật cuộc đấu tranh giữa cái thiện và cái ác.
+ Bốn lần biến hóa của Tấm - từ chim Vàng Anh đến quả thị - thể hiện sự sống sót và trường tồn vĩnh cửu của cái thiện trước cái ác.

- Tấm trải qua 4 lần biến hóa:
+ Lần 1: Chim Vàng Anh, tượng trưng cho sự trường tồn và tiếng hót làm mọi thứ biến đổi.
+ Lần 2: Hai cây xoan, thể hiện sự kiên nhẫn và sự chiều chuộng của vua với Tấm.
+ Lần 3: Khung cửi, do dì ghẻ làm nên, nhưng Tấm vẫn chiến thắng.
+ Lần 4: Quả thị, kết thúc với hạnh phúc và sự trường tồn vĩnh cửu của cái thiện trước cái ác.
- Ý nghĩa của quá trình biến hóa:
+ Thể hiện sức sống và lòng kiên cường của Tấm trước mọi khó khăn.
+ Sự trường tồn vĩnh cửu của cái thiện trước cái ác được thể hiện qua những biến hóa này.

- Về mặt đạo đức: Tấm, mặc dù hiền lành, nhưng hành động trả thù là phản ánh chính đức tính của mình khi đối mặt với sự độc ác trong xã hội.
- Về thể loại: Hành động trả thù của Tấm đúng với yêu cầu của truyện cổ tích.

Các phe phái đối lập trong Tấm Cám:
- Trong gia đình:
+ Dì ghẻ - con chồng
+ Con chung - con riêng
- Ngoài xã hội:
+ Người thiện - kẻ ác
- Bản chất mâu thuẫn và xung đột:
+ Mâu thuẫn gia đình: xuất phát từ vấn đề thừa kế và quyền lợi vật chất.
+ Mâu thuẫn xã hội: đại diện cho cuộc đấu tranh giữa thiện và ác trong xã hội.

TRÌNH BÀY TẬP TRUYỆN TẤM CÁM

Dựa trên định nghĩa truyện cổ tích và mục Tiểu dẫn, Tấm Cám thể hiện rõ các đặc trưng của truyện cổ tích thần kì qua các tình tiết và sự kiện.

- Những đặc điểm của truyện cổ tích thần kì:
+ Xuất hiện các yếu tố thần kì (tiên, Bụt, sự biến hóa thần kì, những vật có phép màu,...).
+ Cấu trúc: Nhân vật chịu nhiều khổ cực nhưng cuối cùng cũng đạt được hạnh phúc, sự công bằng.
- Phân tích: Những yếu tố thần kì trong truyện “Tấm Cám”:
+ Nhân vật thần kì:

• Bụt – là Phật, mang sức mạnh vô biên và lòng nhân ái.
• Tấm – trải qua những biến hóa thần kì sau mỗi lần bị giết.
  • Con gà: biết nói và bới xương cho Tấm.
  • Chim sẻ: có khả năng nhặt thóc và gạo.
  • Xương bống: biến thành trang phục đẹp, đôi giày và con ngựa tuyệt vời.
  • Chim vàng anh: hóa thân của Tấm, biết hót đe dọa Cám và làm vui lòng vua.
  • Hai cây xoan: vươn mình che mát cho vua.
  • Khung cửi: chửi rủa Cám.
  • Quả thị: ẩn chứa cô Tấm, hằng ngày chui ra và chui vào.

⟹ Các yếu tố thần kì thường xuất hiện trong truyện cổ tích, mang theo những sức mạnh phi thường giúp đỡ những người nghèo đói và tạo nên sự hấp dẫn cho câu chuyện.

+ Cấu trúc:

• Tấm trải qua những khó khăn từ khi sống với dì ghẻ cho đến khi trở thành Hoàng hậu.
• Ở với dì ghẻ, Tấm phải làm việc vất vả, chịu đựng lời nói cay độc, luôn thua thiệt so với Cám.
• Khi trở thành Hoàng hậu, Tấm phải đối mặt với sự giết hại tàn bạo, và cần trải qua 4 lần biến hóa để tồn tại.
• Tuy nhiên, cuối cùng, cái thiện vẫn chiến thắng. Kết cục thể hiện ước mơ hạnh phúc gia đình và lý lịch công bằng trong xã hội.

Tiếp tục khám phá những bài soạn để nâng cao kiến thức môn Ngữ Văn lớp 10:

- Soạn bài Tam đại con gà
- Soạn bài Nhưng nó phải bằng hai mày

Soạn bài Tấm Cám, Ngắn 3

Câu 1 (trang 72 sgk Ngữ Văn 10 Tập 1):

- Truyện chia thành hai giai đoạn:
+ Từ đoạn về cái yếm đỏ đến đoạn Tấm đi hội phản ánh mâu thuẫn sâu sắc giữa Tấm và mẹ con Cám trong cuộc sống hàng ngày. Tấm bị bóc lột về vật chất và tinh thần.
+ Các sự kiện sau cái chết của Tấm thể hiện mâu thuẫn không chỉ gia đình mà còn mở rộng lên mâu thuẫn xã hội, giai cấp.
- Hai tuyến nhân vật phát triển rõ rệt:
+ Mẹ con Cám: độc ác, tàn nhẫn, không từ thủ đoạn để giết Tấm.
+ Tấm: từ cô gái yếu đuối đến trở nên mạnh mẽ, quyết liệt trong cuộc đấu tranh giành lại hạnh phúc.

Tấm, sau khi chết, hóa thân thành các vật: chim vàng anh, hai cây xoan đào, khung cửi, quả thị => Thể hiện sự đồng nhất giữa người và vật, sức sống mãnh liệt. Hóa thân của Tấm làm nổi bật thuyết luân hồi và nhân quả trong đạo Phật. Tấm tìm hạnh phúc ở kiếp này, không phải ở thế giới bên kia.

Mâu thuẫn giữa Tấm và Cám là vấn đề sinh tồn, không chỉ là trả thù. Hành động trả thù của Tấm phản ánh quan niệm 'ác giả ác báo', 'gieo nhân nào, gặt quả ấy'. Cám nhận trừng phạt thích đáng sau những hành động độc ác.

- Mâu thuẫn dì ghẻ - con chồng trong gia đình thời cổ đại nảy sinh từ vấn đề thừa kế gia sản và quyền lợi giữa các thành viên. Mâu thuẫn giữa cái thiện và cái ác thể hiện cuộc đấu tranh giữa lòng người lương thiện và tâm hồn gian ác. Mâu thuẫn xã hội về quyền lợi, địa vị xã hội cũng hiện hữu, tuy nhiên khá mờ nhạt.

"""""--HẾT"""""--

Ngoài nội dung trên, học sinh có thể khám phá thêm phần Soạn bài Phong cách ngôn ngữ sinh hoạt để chuẩn bị cho bài học này.

Bài học về Cảm nhận về bài thơ Cảnh ngày hè của Nguyễn Trãi là quan trọng trong chương trình Ngữ Văn 10, đòi hỏi sự chú ý đặc biệt từ các em.