Soạn bài 'Tâm hồn của cây' SGK Ngữ Văn 7 tập 1: Sự sáng tạo từ chân trời - chi tiết

Buzz

Nội dung bài viết

Bạn đã bao giờ quan sát quá trình trưởng thành của một cây, một bông hoa hoặc một con vật chưa? Điều đó gợi cho bạn suy nghĩ hoặc cảm xúc gì?

Xem thêm

Đọc tóm tắt

- Lời của cây ghi lại một cách sinh động qua trình hạt phát triển thành cây, thể hiện tình cảm, cảm xúc nâng niu, trân trọng mà nhân vật dành cho mầm cây.
- Bài thơ như một bức thông điệp gửi đến người đọc: Hãy yêu cây, trân trọng sự sống của cây, bởi cây làm nên một phần cuộc sống xinh đẹp, đáng yêu này.
- Hình ảnh “nhú lên giọt sữa” thể hiện quá trình mầm non phát triển, biến đổi, căng tràn nhựa sống như giọt sữa.
- Các biện pháp tu từ chủ yếu trong văn bản là nhân hoá và điệp ngữ, giúp tạo nên sự sinh động, gần gũi và thể hiện tâm tình, tình cảm của tác giả.
- Chủ đề và thông điệp của văn bản là tình yêu thương, trân trọng sự sống của cây, khuyến khích người đọc yêu thương và nâng đỡ sự sống từ những mầm non.

Bạn đã bao giờ quan sát quá trình trưởng thành của một cây, một bông hoa hoặc một con vật chưa? Điều đó gợi cho bạn suy nghĩ hoặc cảm xúc gì?

Nội dung chính

- Lời của cây ghi lại một cách sinh động quá trình hạt phát triển thành cây. Qua đó, thể hiện tình cảm, cảm xúc nâng niu, trân trọng mà nhân vật dành cho mầm cây.

- Bài thơ như một bức thông điệp gửi đến người đọc: Hãy yêu cây, trân trọng sự sống của cây, bởi cây làm nên một phần cuộc sống xinh đẹp, đáng yêu này

Chuẩn bị đọc

(trang 13, SGK Ngữ văn 7, tập 1)

Bạn đã từng quan sát quá trình lớn lên của một cây, một bông hoa hoặc một con vật rồi chứ?

Phương pháp giải:

Bạn hãy nhớ lại lần bạn quan sát một hạt đậu đen nảy mầm, hoặc một cây hoa hồng nảy bông hay quá trình sinh trưởng của chú chó cưng nhà bạn và nêu suy nghĩ của mình

Lời giải chi tiết:

- Bạn đã từng chứng kiến quá trình lớn lên của một cây/ một bông hoa/một con vật rồi.

- Khi nhìn quá trình lớn lên ấy bạn có suy nghĩ về sự vận động, trưởng thành và lớn lên của từng loài. Mỗi vật đều có một linh hồn, một cuộc sống riêng, có quá trình hình thành và phát triển. Nhìn quá trình lớn lên ấy, bạn thấy hào hứng, thích thú và chờ mong sự lớn lên từng ngày của nó

Trải nghiệm cùng Văn bản

(trang 13, SGK Ngữ văn 7, tập 1)

Bạn hình dung thế nào về hiện tượng nảy mầm qua hình ảnh “nhú lên giọt sữa”?

Phương pháp giải:

Bạn hãy tưởng tượng

Lời giải chi tiết:

Hình ảnh “nhú lên giọt sữa” khiến bạn hình dung về mầm non đang nhô lên khỏi mặt đất, phát triển, biến đổi, mầm non căng tràn nhựa sống như giọt sữa

Suy ngẫm và phản hồi 1

Câu 1 (trang 14, SGK Ngữ văn 7, tập 1)

Năm khổ thơ đầu là lời của ai? Khổ thơ cuối là lời của ai? Dựa vào đâu để khẳng định như vậy?

Phương pháp giải:

Đọc kỹ năm khổ thơ đầu và khổ cuối, chú ý lời thơ

Lời giải chi tiết:

- Năm khổ thơ đầu là lời của tác giả => Khẳng định như vậy vì đây chính là lời kể của tác giả về quá trình lớn lên của hạt mầm. Dựa vào chi tiết hạt mầm trong tay tác giả và các hành động “ghe tai, nghe” của tác giả khi hạt bắt đầu nảy mầm

- Khổ thơ cuối là lời của cây => Khẳng định như vậy vì ở khổ cuối, chi tiết cây nói: “Cây chính là tôi”, đại từ nhân xưng “tôi” như một lời giới thiệu của cây về sự xuất hiện của mình

Suy ngẫm và phản hồi 2

Câu 2 (trang 14, SGK Ngữ văn 7, tập 1)

Tìm một số hình ảnh, từ ngữ đặc sắc mà tác giả đã sử dụng trong bài thơ để miêu tả quá trình từ hạt thành cây và thể hiện qua đó bằng sơ đồ

Phương pháp giải:

Đọc kỹ bài thơ, chú ý các hình ảnh, từ ngữ miêu tả quá trình từ hạt thành cây

Lời giải chi tiết:

- Một số hình ảnh, từ ngữ được tác giả sử dụng trong bài thơ để miêu tả quá trình từ hạt thành cây là: nằm lặng thinh, nảy mầm, nhú lên giọt sữa, thì thầm, mầm mở mắt, đón tia nắng hồng, nở vài lá bé

- Quá trình từ hạt thành cây:

Khổ 1: Hạt lặng thinh => Khổ 2: Mầm nhú lên giọt sữa, biết nói thì thầm => Khổ 3: Mầm được chăm sóc như đứa trẻ sơ sinh => Khổ 4: Mầm kiêng gió kiêng mưa, lớn lên nhờ đón tia nắng hồng => Khổ 5: Cây đã thành, lá xanh bập bê tiếng nói => Khổ 6: Cây bập bê xưng tên họ, hứa hẹn góp xanh cho đời

Suy ngẫm và phản hồi 3

Câu 3 (trang 14, SGK Ngữ văn 7, tập 1)

Theo em, những dòng thơ như “Ghé tai nghe rõ”, “Nghe mầm mở mắt” thể hiện mối quan hệ như thế nào giữa hạt mầm và nhân vật đang “ghé tai nghe rõ”?

Phương pháp giải:

Đọc kỹ khổ 2 và khổ 4 để xác định mối quan hệ của hạt mầm và nhân vật

Lời giải chi tiết:

Theo em, những dòng thơ như “Ghé tai nghe rõ”, “Nghe mầm mở mắt” thể hiện mối quan hệ vô cùng gần gũi, giao cảm giữa thiên nhiên và nhà thơ, sự nâng niu sự sống. Nhân vật “tôi” như một người bạn đồng hành, chứng kiến toàn bộ quá trình hình thành và phát triển của hạt mầm. Ngoài ra, nhân vật “tôi” cũng chính là người lắng nghe những tâm tình, ở bên cạnh hạt mầm

Suy ngẫm và phản hồi 4

Câu 4 (trang 14, SGK Ngữ văn 7, tập 1)

Tìm những hình ảnh, từ ngữ thể hiện tình cảm, cảm xúc mà tác giả dành cho những mầm cây. Hãy cho biết đó là tình cảm gì?

Phương pháp giải:

Đọc kỹ đoạn trích, chú ý từ ngữ biểu cảm

Lời giải chi tiết:

- Những hình ảnh, từ ngữ thể hiện tình cảm, cảm xúc mà tác giả dành cho những mầm cây là: Hạt nằm lặng thinh, Ghé tai nghe rõ, Nghe bàn tay vỗ, Nghe tiếng ru hời, Nghe mầm mở mắt

- Đó là tình cảm nâng niu, yêu thương, trân trọng của tác giả đối với những mầm cây

Suy ngẫm và phản hồi 5

Câu 5 (trang 14, SGK Ngữ văn 7, tập 1)

Xác định các biện pháp tu từ chủ yếu được sử dụng trong văn bản. Nêu tác dụng của chúng

Phương pháp giải:

Đọc kỹ văn bản và xác định các biện pháp tu từ

Lời giải chi tiết:

Các biện pháp tu từ chủ yếu được sử dụng trong văn bản là: nhân hoá, điệp ngữ

- Nhân hoá: hạt nằm lặng thinh, mầm đã thì thầm, mầm kiêng gió bắc, đón tia nắng hồng, bập bê

=> Tác dụng: làm cho hạt mầm trở nên sinh động, có hồn; giúp nó trở nên gần gũi, thân thuộc và có thể biểu hiện được những suy nghĩ hay bày tỏ được tình cảm của con người.

- Điệp từ “nghe” lặp lại 4 lần

=> Tác dụng: nhấn mạnh mối quan hệ gắn bó, mật thiết giữa nhân vật tôi và hạt mầm. Lắng nghe từng biến chuyển nhỏ nhất của hạt mầm từ đó cho thấy mầm cũng có sức sống, có linh hồn riêng.

Suy ngẫm và phản hồi 6

Câu 6 (trang 14, SGK Ngữ văn 7, tập 1)

Nhận xét về cách gieo vần, ngắt nhịp trong bài thơ trên và cho biết vần và nhịp có tác dụng như thế nào trong việc thể hiện “lời của cây”

Phương pháp giải:

Đọc kỹ bài thơ, chú ý cách gieo vần, ngắt nhịp có gì đặc biệt

Lời giải chi tiết:

- Cách gieo vần chân: mình-thinh; mầm-thầm; giông-hồng;... kết hợp cùng ngắt nhịp 2/2 tạo nên nhịp điệu cho bài thơ.

- Nhờ cách gieo vần và ngắt nhịp đã góp phần vào việc liên kết các câu thơ, tạo nhịp điệu nhẹ nhàng, thể hiện được giọng điệu tâm tình, thủ thỉ của cây,... góp phần vào việc thể hiện nội dung bài thơ và làm cho câu thơ dễ đi vào lòng bạn đọc

Suy ngẫm và phản hồi 7

Câu 7 (trang 14, SGK Ngữ văn 7, tập 1)

Xác định chủ đề và thông điệp mà văn bản muốn gửi đến người đọc

Phương pháp giải:

Đọc kỹ bài thơ

Lời giải chi tiết:

- Chủ đề: Bài thơ thể hiện tình yêu thương, trân trọng những mầm xanh thiên nhiên

- Thông điệp: Hãy lắng nghe lời của cỏ cây loài vật để biết yêu thương, nâng đỡ sự sống ngay từ khi sự sống ấy mới là những mầm sống; mỗi con người, sự vật, dù là nhỏ bé, đều góp phần tạo nên sự sống như hạt mầm góp màu xanh cho đất trời.

Suy ngẫm và phản hồi 8

Câu 8 (trang 14, SGK Ngữ văn 7, tập 1)

Hãy tưởng tượng mình là một cái cây, một bông hoa hoặc một con vật cưng trong nhà và viết khoảng năm câu thể hiện cảm xúc khi hóa thân vào chúng.

Phương pháp giải:

Liên hệ tưởng tượng bản thân

Lời giải chi tiết:

Xin chào tất cả các bạn, các bạn nhìn thấy tôi có quen không? Tôi chính là cây bàng che bóng mát cho các bạn mỗi giờ ra chơi đây. Các bạn nhìn xem thân tôi thật to lớn, với những tán lá rộng, sum suê như những cánh tay khổng lồ bảo vệ mọi người khỏi những tia nắng chói chang, Tôi thấy rất vui vì mình làm được điều đó có ích cho mọi người. Mỗi ngày tôi đều được các bạn học sinh tưới cho những dòng nước mát lành, nó giúp tôi cao hơn từng ngày. Để không phụ công lao chăm sóc ấy tôi sẽ lớn thật nhanh hơn nữa để tán lá rộng thêm và tỏa bóng mát cho thật nhiều người. Làm một cây bàng là một điều thú vị và đáng để trải nghiệm.

Nội dung được phát triển bởi đội ngũ Mytour với mục đích chăm sóc khách hàng và chỉ dành cho khích lệ tinh thần trải nghiệm du lịch, chúng tôi không chịu trách nhiệm và không đưa ra lời khuyên cho mục đích khác.

Nếu bạn thấy bài viết này không phù hợp hoặc sai sót xin vui lòng liên hệ với chúng tôi qua email [email protected]

Các câu hỏi thường gặp

Cảm nhận của bạn về quá trình trưởng thành của cây và mầm từ hạt là gì?

Quá trình trưởng thành của cây thể hiện sự phát triển sinh động từ hạt mầm, tạo ra những hình ảnh gần gũi, thể hiện sự sống và tình cảm nâng niu dành cho thiên nhiên.

Hình ảnh nào trong bài thơ miêu tả quá trình phát triển của hạt thành cây?

Hình ảnh ‘nhú lên giọt sữa’, ‘mầm mở mắt’, và ‘đón tia nắng hồng’ miêu tả quá trình phát triển sinh động từ hạt mầm thành cây, thể hiện sự sống mãnh liệt.

Lý do tại sao nhân vật trong bài thơ ‘ghé tai nghe rõ’ khi hạt mầm nảy mầm?

Nhân vật ‘ghé tai nghe rõ’ thể hiện sự quan tâm, lắng nghe từng biến chuyển nhỏ của hạt mầm, tạo nên mối quan hệ thân thiết, gần gũi giữa con người và thiên nhiên.

Tác giả đã sử dụng biện pháp tu từ nào để thể hiện tình cảm đối với mầm cây?

Tác giả sử dụng biện pháp nhân hoá, điệp ngữ để làm cho mầm cây trở nên sinh động, gần gũi, và thể hiện tình cảm yêu thương, nâng niu như một sinh mệnh có linh hồn.

Cách gieo vần và ngắt nhịp trong bài thơ có tác dụng gì trong việc thể hiện ‘lời của cây’?

Cách gieo vần và ngắt nhịp tạo nên nhịp điệu nhẹ nhàng, thể hiện giọng điệu tâm tình của cây, giúp bài thơ dễ đi vào lòng người đọc và thể hiện nội dung tình cảm sâu sắc.

Chủ đề và thông điệp bài thơ muốn gửi đến người đọc là gì?

Chủ đề bài thơ là tình yêu thiên nhiên, thông điệp là hãy trân trọng và yêu thương những sinh vật nhỏ bé, vì mỗi sự sống, dù là mầm cây hay con vật, đều có giá trị quan trọng.