1. Câu 1 trang 123 sách giáo khoa Tiếng Việt lớp 5 tập 2
Đọc đoạn văn sau và trả lời các câu hỏi:
Chim hoạ mi cất tiếng hót
Vào mỗi buổi chiều, một con chim hoạ mi lạ mặt cứ bay đến đậu trong bụi tầm xuân ở vườn nhà tôi và cất tiếng hót.
Chắc hẳn nó hạnh phúc vì đã tự do bay lượn trên bầu trời, uống nước suối trong khe núi. Vì vậy, tiếng hót của nó vào chiều có lúc nhẹ nhàng, có lúc rộn rã, như một bản nhạc trong không gian yên tĩnh, vang vọng giữa lớp sương mờ ảo phủ lên cây cỏ.
Hót một hồi lâu, chú chim không tên tuổi ấy từ từ nhắm mắt, rút đầu vào lông cổ và chìm vào giấc ngủ say sau chuyến phiêu lưu trong đêm tối.
Vào sáng hôm sau, khi phương đông vừa sáng rực, con hoạ mi lại hót vang chào đón ánh mặt trời. Nó vươn cổ ra và hót như muốn mọi người xung quanh lắng nghe. Sau khi hót xong, nó rũ sạch sương trên lông, nhảy từ bụi này sang bụi khác để kiếm chút thức ăn rồi vỗ cánh bay đi.
a) Bài văn trên được chia thành bao nhiêu đoạn? Nội dung chính của mỗi đoạn là gì?
b) Tác giả đã dùng các giác quan nào để quan sát tiếng hót của chim hoạ mi?
c) Bạn ấn tượng với những chi tiết và hình ảnh so sánh nào nhất? Giải thích lý do?
Trả lời:
a) Bài văn được chia thành 4 đoạn, mỗi đoạn nêu bật một đặc điểm của chim hoạ mi:
- Đoạn 1 (Câu mở đầu): Phần mở đầu tự nhiên giới thiệu sự xuất hiện của chim hoạ mi vào mỗi buổi chiều. Việc bắt đầu với hình ảnh quen thuộc này giúp tác giả thu hút sự chú ý và tạo nền tảng cho các mô tả tiếp theo về loài chim đặc biệt này.
- Đoạn 2 (Từ phần tiếp theo đến 'mờ mờ rủ xuống cỏ cây'): Đoạn này mô tả âm thanh độc đáo của tiếng hót chim hoạ mi vào chiều tà. Tác giả dùng từ ngữ giàu cảm xúc để phản ánh giai điệu và âm sắc của tiếng hót, giúp người đọc cảm nhận được vẻ đẹp âm thanh của chim và tạo nên một không gian yên bình trong buổi chiều muộn.
- Đoạn 3 (Từ phần tiếp theo đến 'cuộc viễn du trong bóng đêm dày'): Đoạn này tập trung vào cách chim hoạ mi ngủ trong đêm. Tác giả mô tả chi tiết nơi nghỉ ngơi và cách chim hoạ mi thích ứng với bóng tối, tạo nên hình ảnh rõ nét về thói quen và hành vi của loài chim trong thời gian này.
- Đoạn 4 (Phần còn lại): Đây là phần kết bài, miêu tả cách chim hoạ mi chào đón ánh sáng ban mai bằng tiếng hót rộn rã. Tác giả thể hiện sự vui vẻ và tinh thần tươi mới của chim khi bắt đầu ngày mới. Đoạn kết thúc tự nhiên, mang đến cảm giác trọn vẹn cho người đọc về hành trình của loài chim.
b. Tác giả sử dụng thị giác để quan sát chim hoạ mi trong các tình huống khác nhau, từ việc nó bay đến và đậu trong bụi tầm xuân, đến việc nó nhắm mắt và rút đầu vào lông khi ngủ. Tác giả cũng quan sát cách chim kéo dài cổ và hót, xù lông để giũ sương, và chuyển bụi tìm kiếm thức ăn trước khi bay đi.
b. Qua thính giác, tác giả nghe thấy tiếng hót của chim hoạ mi vào buổi chiều và sáng. Tiếng hót này có thể mang đến cảm giác từ nhẹ nhàng đến sôi động, như một bản nhạc trong không gian tĩnh lặng, vang vọng và làm rung động lớp sương buổi sáng.
c. Trong bài viết, tôi rất ấn tượng với hình ảnh so sánh duy nhất khi tác giả miêu tả tiếng hót của chim hoạ mi: 'có lúc êm ái, có lúc rộn ràng như một bản nhạc trong buổi hoàng hôn, âm thanh vang vọng trong không gian tĩnh lặng.' So sánh này không chỉ chính xác mà còn độc đáo, làm nổi bật tiếng hót của hoạ mi trong khung cảnh chiều tà.
Tiếng hót của hoạ mi được mô tả với sự hòa quyện giữa sự nhẹ nhàng và sôi động, giống như một bản nhạc du dương trong không gian tĩnh mịch. Hình ảnh này giúp người đọc hình dung rõ ràng về âm thanh của hoạ mi, với giai điệu uyển chuyển và phong phú, giống như một bản nhạc được chơi trên đàn. Điều này làm cho tiếng hót của hoạ mi trở nên nổi bật và cuốn hút trong bầu không khí buổi chiều.
Sự so sánh này không chỉ tạo nên một hình ảnh sinh động mà còn thể hiện tài năng của tác giả trong việc dùng ngôn từ để truyền tải cảm xúc và âm thanh một cách tinh tế và rõ ràng. Chính vì vậy, hình ảnh so sánh này làm cho bài viết thêm phần phong phú và hấp dẫn với người đọc.
2. Câu 2 trang 123 sách giáo khoa Tiếng Việt lớp 5 tập 2
Viết một đoạn văn khoảng 5 câu mô tả hình dáng (hoặc hoạt động) của một con vật yêu thích của em.
Trả lời:
Mẫu 01.
Chú bò của tôi hiện lên với hình ảnh bụ bẫm, bao phủ bởi bộ lông vàng óng ánh như tấm áo choàng lấp lánh dưới ánh nắng. Từ xa, chú như một ánh sáng nổi bật giữa cánh đồng xanh mướt. Đôi mắt tròn xoe, lông mi dài của chú tạo nên vẻ dễ thương và hiền lành. Cái mũi đen bóng của chú được buộc chắc chắn bằng dây thừng, tạo nên vẻ đẹp hoang dã và tự nhiên. Bốn chân vững chãi của chú như các trụ cột, làm cho từng bước đi của chú thêm phần mạnh mẽ và uyển chuyển. Bộ móng của chú phát ra tiếng cộp cộp trên mặt đất, làm nổi bật sự hiện diện mạnh mẽ của chú. Khi chú cười, hàm răng trắng đều hiện ra, tạo nên nụ cười rạng rỡ. Hai tai vểnh lên như lá mít, làm tăng thêm vẻ đáng yêu của chú. Trong mắt tôi, chú bò là con bò đẹp nhất không chỉ nhờ vẻ bề ngoài lấp lánh mà còn nhờ sự hiền hòa và duyên dáng của mình.
Mẫu 02.
Chú chó Đốm của tôi có vẻ ngoài vô cùng dễ thương. Bộ lông xù của chú trắng như tuyết, mềm mại như nhung, mang đến cảm giác êm ái khi chạm vào. Mõm ngắn và chiếc mũi đen ướt của Đốm tạo nên sự ngộ nghĩnh và đáng yêu. Đôi mắt đen, to tròn như hạt nhãn, làm cho gương mặt chú trở nên sống động và quyến rũ. Chân ngắn cũn cỡn khiến Đốm chạy nhảy linh hoạt và vui vẻ. Đuôi cong vồng lên như đuôi sóc, làm tăng sự dễ thương của chú. Với vẻ ngoài và tính cách đáng yêu như vậy, Đốm dễ dàng chiếm được tình cảm của mọi người.
Mẫu 03.
Chú mèo nhà em không có tên cụ thể mà được gọi là 'Phù Thủy Mèo' vì sự thông minh và tinh ranh của nó. Vẻ ngoài của nó hoàn toàn xứng đáng với biệt danh này, với bộ lông đen nhánh óng ả như nhung, mang lại sự huyền bí. Đầu tròn với đôi mắt xanh biếc sắc lẹm như hai viên ngọc, bộ ria mép đen nhạy bén giúp nó cảm nhận môi trường xung quanh một cách nhanh chóng. Thân hình mềm mại và uyển chuyển, kết hợp với cái đuôi dài duyên dáng làm tăng thêm vẻ quyến rũ. Bốn chân của nó như những chiếc hài nhung, giúp nó di chuyển một cách nhẹ nhàng. Cả gia đình đều rất yêu thích chú mèo này và em cũng rất quý nó.
3. Kiểm tra
I. Bài tập về đọc hiểu
Hai mẹ con
Khi mẹ lần đầu đưa Phương vào lớp 1, cô giáo yêu cầu mẹ ký tên vào sổ, mẹ ngại ngùng đáp: “Tôi không biết chữ!” và chỉ gạch hai nét chéo lên giấy. Phương cảm thấy thương mẹ và quyết tâm học chữ để có thể giúp mẹ ký tên.
Mỗi sáng, mẹ đều đưa Phương đến trường. Hôm đó, khi đi qua một đoạn đường vắng giữa cánh đồng, hai mẹ con thấy cụ Tám nằm bất tỉnh bên đường. Mẹ thương xót bảo: “Cụ chỉ có một mình, chẳng ai biết cụ nằm đây.” Mẹ gọi xe đạp lôi và nhờ Phương giúp đỡ cụ lên xe, đưa vào bệnh viện.
Hôm ấy, Phương lần đầu đến lớp muộn, cô giáo thắc mắc hỏi mãi. Phương không dám nói gì, trong lòng tự trách mẹ vì đã gây ra sự việc. Phương lo lắng vì mỗi thứ hai đầu tuần, thỉnh thoảng có bạn bị gọi tên vì vi phạm nội quy. Phương cảm thấy giận mẹ.
Về đến nhà, Phương không ăn cơm, tỏ ra buồn bã và hơi giận dỗi. Mẹ thấy vậy liền chạy theo an ủi. Phương vừa khóc vừa kể chuyện xảy ra sáng nay. Mẹ động viên: “Không sao đâu con, ngày mai mẹ sẽ xin lỗi cô giáo. Con cứ yên tâm đi học nhé!”
Sáng hôm sau, mẹ đưa Phương đến lớp rất sớm, chờ cô giáo đến. Mẹ trò chuyện với cô, cô cười và gật đầu. Phương cảm thấy an tâm hơn.
Vào sáng thứ hai, khi nghe cô hiệu trưởng gọi tên mình trong buổi chào cờ, Phương cảm thấy hoảng hốt: “Em Trần Thanh Phương…” Thật không may, cô chủ nhiệm đã báo cáo điều gì đó với cô hiệu trưởng rồi sao? Cô hiệu trưởng tiếp tục: “…Dù còn nhỏ, nhưng em đã biết giúp đỡ người gặp khó khăn… Hành động của em Phương đáng được khen ngợi.”
Âm thanh của tiếng vỗ tay khiến Phương bừng tỉnh. Mọi ánh mắt đều tập trung vào nó. Nó cúi gằm mặt, cảm thấy xấu hổ và ngượng ngùng. Vậy mà nó đã từng giận mẹ!
(Theo Nguyễn Thị Hoan)
(1) Xe đạp lôi: loại xe đạp có thêm bộ phận phía sau để chở người hoặc hàng hóa,…
Khoanh tròn chữ cái trước ý đúng
Câu 1. Ngay từ khi vào lớp 1, Phương quyết tâm học chữ để làm gì?
a. Để kiếm tiền giúp mẹ
b. Để hỗ trợ mẹ đọc báo
c. Để giúp mẹ ghi chép sổ sách
d. Để chỉ mẹ cách ký tên
Câu 2. Sự việc gì đã khiến Phương đến lớp muộn lần đầu tiên?
a. Phương và mẹ đưa cụ Tám bị ngất bên đường về nhà mình
b. Phương và mẹ đưa cụ Tám bị ngất bên đường về nhà cụ
c. Phương và mẹ đưa cụ Tám bị ngất bên đường vào bệnh viện
d. Phương và mẹ đưa cụ Tám bị ngất bên đường vào trạm xá
Câu 3. Tại sao Phương lại cảm thấy bực bội với mẹ trong buổi học hôm đó?
a. Vì Phương cảm thấy mẹ là nguyên nhân khiến mình vi phạm nội quy
b. Vì Phương nghĩ mẹ đã làm Phương bị cô giáo khiển trách
c. Vì Phương cảm thấy mẹ khiến mình bị bạn bè cười chê
d. Vì Phương lo rằng mẹ làm mình bị gọi tên dưới cờ
Câu 4. Tại sao khi được khen ngợi vì đã giúp đỡ người gặp khó khăn, Phương lại cảm thấy “xấu hổ và ngượng ngập”?
a. Vì Phương nghĩ đó là công lao của mẹ
b. Vì Phương đã hiểu lầm mẹ và cảm thấy giận mẹ
c. Vì Phương cho rằng việc đó không xứng đáng được khen thưởng
d. Vì Phương cảm thấy mọi ánh mắt đang đổ dồn về mình
Câu 5. Câu tục ngữ nào sau đây phản ánh đúng ý nghĩa của câu chuyện?
a. Con cái thông minh làm rạng danh cha mẹ
b. Một con ngựa bị đau, cả đàn bỏ cỏ
c. Yêu người như yêu chính bản thân mình
d. Yêu thương nhau, ngay cả củ ấu cũng thành tròn
II. Bài tập luyện tập
Câu 1. Viết lại các tên huân chương, danh hiệu, và giải thưởng từ đoạn văn dưới đây theo quy tắc viết hoa đã học:
Trường Đại học Sư phạm Hà Nội đã vinh dự nhận nhiều phần thưởng cao quý từ Nhà nước, bao gồm: Huân chương Hồ Chí Minh, Huân chương Lao động hạng Nhất, Huân chương Lao động hạng Nhì, Huân chương Lao động hạng Ba, và Huân chương Hữu nghị. Nhiều tập thể và cá nhân của trường cũng được tặng Huân chương Lao động, Huân chương Chiến công, Huân chương Chiến thắng cùng các danh hiệu và giải thưởng khác như: Nhà giáo Nhân dân, Nhà giáo Ưu tú, Giải thưởng Hồ Chí Minh, và Giải thưởng Nhà nước.
a. Tên huân chương: Huân chương Hồ Chí Minh, Huân chương Lao động hạng Nhất, Huân chương Lao động hạng Nhì, Huân chương Lao động hạng Ba, Huân chương Hữu nghị, Huân chương Chiến công, Huân chương Chiến thắng.
b. Tên danh hiệu: Nhà giáo Nhân dân, Nhà giáo Ưu tú
c. Danh sách giải thưởng: Giải thưởng Hồ Chí Minh, Giải thưởng Nhà nước
- Soạn dàn ý chi tiết cho bài văn miêu tả đồ vật lớp 5
- Miêu tả hình ảnh cô Tấm trong truyện Tấm Cám một cách xuất sắc lớp 5